Ασφαλέστερα τα τρόφιμά μας ..

Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει ότι, χάρη στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές (RASFF), πολλοί κίνδυνοι για την ασφάλεια των τροφίμων έχουν αποφευχθεί ή μειωθεί, ενώ οι έλεγχοι ασφάλειας εξασφαλίζουν την ασφάλεια των τροφίμων μας. Το σύστημα RASFF διαδραματίζει βασικό ρόλο στην εξασφάλιση της ασφάλειας «από το αγρόκτημα έως το τραπέζι» με την ενεργοποίηση ταχείας αντίδρασης, όταν εντοπιστεί κάποιος κίνδυνος όσον αφορά την ασφάλεια τροφίμου. Όλα τα μέλη του συστήματος RASFF1 ενημερώνονται ταχύτατα για σοβαρούς κινδύνους που διαπιστώνονται σε τρόφιμα ή ζωοτροφές έτσι ώστε να μπορούν να αντιδράσουν από κοινού σε απειλές για την ασφάλεια των τροφίμων με συντονισμένο τρόπο για να προστατεύσουν την υγεία των πολιτών της ΕΕ.

Συνολική εικόνα αποτελεσμάτων
Το 2011 υποβλήθηκαν 9157 κοινοποιήσεις στο RASFF σχετικά με περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με τη νομοθεσία της ΕΕ για τα τρόφιμα, από τις οποίες οι 617 αφορούσαν σοβαρούς κινδύνους.

Οι περισσότερες από τις κοινοποιήσεις αφορούσαν τη συνέχεια που δόθηκε (5345) ενώ οι υπόλοιπες ήταν νέες (3812) κοινοποιήσεις. Τα στοιχεία αυτά αντικατοπτρίζουν την αύξηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος με την καλύτερη στόχευση και την πιο εκτεταμένη παρακολούθηση της συνέχειας.

Από τις 3812 νέες κοινοποιήσεις: 3139 αφορούσαν τρόφιμα, 361 αφορούσαν ζωοτροφές και 312 αφορούσαν υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα. Ορισμένα από τα πλέον αναφερόμενα ζητήματα ήταν: αφλατοξίνες στις ζωοτροφές, αποξηραμένα φρούτα και καρποί και διαφυγή χημικών ουσιών από σκεύη κουζίνας από την Κίνα.

Για ασφαλέστερες εισαγωγές
Μία από τις ιδιαίτερες επιτυχίες ήταν η ενίσχυση των ελέγχων ασφάλειας στα σύνορα της ΕΕ. Σχεδόν το 50 % των κοινοποιήσεων αφορούσε τρόφιμα και ζωοτροφές που απορρίπτονται στα σύνορα της ΕΕ. Όποτε εντοπίζεται ένα τέτοιο προϊόν, το RASFF ενημερώνει την εν λόγω τρίτη χώρα από την οποία ζητείται να λάβει διορθωτικά μέτρα και να αποτρέψει την επανεμφάνιση του προβλήματος στο μέλλον. Σε περίπτωση εντοπισμού σοβαρού και επίμονου προβλήματος, η εν λόγω χώρα καλείται από την Επιτροπή να εφαρμόσει επείγοντα διορθωτικά μέτρα, όπως διαγραφή εγκαταστάσεων από τους σχετικούς καταλόγους, απαγόρευση εξαγωγών ή εντατικοποίηση ελέγχων.

Περιορισμός των κινδύνων και διαχείριση κρίσεων
Το σύστημα RASFF μας βοήθησε να αντιμετωπίσουμε και να περιορίσουμε αρκετές σοβαρές τροφιμογενείς επιδημικές εξάρσεις τα τελευταία χρόνια, όπως οι κρίσεις των διοξινών και του E. coli. Το 2011 το RASFF διαδραμάτισε βασικό ρόλο στη διαχείριση δύο σημαντικών συμβάντων όσον αφορά την ασφάλεια των τροφίμων: της Fukushima και του E. coli.
Η κρίση του E. coli ήταν μία από τις σοβαρότερες τροφιμογενείς επιδημικές εκρήξεις στην ιστορία της ΕΕ με περισσότερα από 50 θύματα, κυρίως στη Γερμανία. Μια ειδική ομάδα εμπειρογνωμόνων εργάστηκε νυχθημερόν για να προσδιορίσει την πηγή της επιδημικής έκρηξης, για να διευκολύνει την ταχεία ανταλλαγή πληροφοριών που επέτρεψε στις αρχές για την ασφάλεια των τροφίμων να ανταποκριθούν αποτελεσματικά και να περιορίσουν τις επιπτώσεις στην υγεία και τον οικονομικό αντίκτυπο της κρίσης.
Το ατύχημα της Fukushima: μετά την απελευθέρωση ραδιενέργειας από το πυρηνικό εργοστάσιο Daiichi στη Fukushima τον Μάρτιο του 2011, η Επιτροπή ζήτησε από τα κράτη μέλη της ΕΕ, μέσω του RASFF, να αναλύσουν τα επίπεδα ραδιενέργειας στις ζωοτροφές και τα τρόφιμα που εισάγονται από την Ιαπωνία. Η Επιτροπή ενέκρινε μέτρο προφύλαξης που απαιτεί ελέγχους πριν από την εξαγωγή που πρέπει να πραγματοποιούνται από τις αρχές της Ιαπωνίας σε όλες τις ζωοτροφές και τα τρόφιμα που εξάγονται από την προσβεβλημένη ζώνη, σε συνδυασμό με δειγματοληπτικούς ελέγχους στο σημείο εισόδου. Τα μέτρα εξασφάλισαν πολύ υψηλό επίπεδο προστασίας της δημόσιας υγείας. Το σύστημα RASFF αποδείχτηκε απαραίτητο για την αποτελεσματική και ταχεία επικοινωνία με τα κράτη μέλη σχετικά με την εξέλιξη της κατάστασης, τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν και τα αποτελέσματα των ελέγχων. Τα μέτρα εξακολουθούν να ισχύουν το 2012 και επανεξετάζονται τακτικά.

Διδάγματα
Από την κρίση του 2011 αντλήθηκαν ορισμένα σημαντικά διδάγματα και περιλαμβάνονται σε έγγραφο της Επιτροπής που, επίσης, παρουσιάστηκε σήμερα2. Ορισμένοι βασικοί τομείς που τονίζονται στο έγγραφο είναι οι εξής:
-Ενίσχυση του RASFF με την ενεργοποίηση του iRASFF – μιας διαδικτυακής πλατφόρμας κοινοποίησης η οποία θα συμβάλει στην ακόμη ταχύτερη και αποτελεσματικότερη λειτουργία του RASFF.
-Επανεξέταση των υφιστάμενων τυποποιημένων επιχειρησιακών διαδικασιών για τη διαχείριση των κρίσεων με πρόβλεψη για επαρκή ευελιξία.
-Αναθεώρηση των κανόνων όσον αφορά την ανιχνευσιμότητα για να αυξηθούν η ταχύτητα και η αποτελεσματικότητα για τον εντοπισμό επικίνδυνων προϊόντων και η απόσυρσή τους από την αγορά.
-Παροχή εξειδικευμένης επιμόρφωσης σχετικά με τη διερεύνηση τροφιμογενών επιδημικών εκρήξεων και τη διαχείρισή τους, καθώς και την υγιεινή στην πρωτογενή παραγωγή για τους κύριους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ (μέσω του προγράμματος της ΕΕ «Καλύτερη κατάρτιση για ασφαλέστερα τρόφιμα» και σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC)).
-Ανάπτυξη ειδικών κανόνων σχετικά με τους σπόρους προς σπορά και την παραγωγή φύτρων.
-Βελτίωση του συντονισμού των δραστηριοτήτων επικοινωνίας σε καταστάσεις κρίσης.