Διαχείριση απορριμμάτων :Το ελληνικό πρόβλημα και πώς το έλυσαν οι ευρωπαϊκές πόλεις

Με τον ΧΥΤΑ Φυλής – Ανω Λιοσίων να αγγίζει το όριο κορεσμού, τους περιφερειακούς σχεδιασμούς διαχείρισης απορριμμάτων να προωθούνται με ρυθμούς χελώνας (με κίνδυνο απώλειας των κοινοτικών επιδοτήσεων), τις χωματερές να εξακολουθούν να ρυπαίνουν (με τα πρόστιμα από την Ε. Ε. να είναι προ των πυλών), η διαχείριση απορριμμάτων στην Ελλάδα μοιάζει σισύφειο έργο. Κι ενώ στη χώρα μας αναζητούμε ακόμα περιοχές για ΧΥΤΑ (Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων), εσχάτως μεταμφιεσμένους και σε ΧΥΤΥ (Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων), οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης βρίσκονται κυριολεκτικά σε άλλο επίπεδο.

«Μία βασική διαφορά είναι ότι στις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις οι κάδοι των οικιακών απορριμμάτων δεν βρίσκονται στον δρόμο ή στα πεζοδρόμια όπως στην Ελλάδα, αλλά μέσα στις αυλές των σπιτιών ή εντός των χώρων οικιών και πολυκατοικιών. Κάθε οικογένεια έχει τον δικό της κάδο και τα τέλη καθαριότητας που καταβάλλει είναι ανάλογα με τα σκουπίδια που παράγει», λέει στην «Κ» ο κ. Φίλιππος Κιρκίτσος, πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης. Οπως οι νέες οικοδομές στην Ελλάδα είναι υποχρεωμένες να έχουν χώρους στάθμευσης, έτσι –εδώ και δεκαετίες– οι οικίες στην Ευρώπη είχαν φροντίσει για τους χώρους συλλογής απορριμμάτων. Ενδεικτικά:

l Στη Γερμανία δίνεται τεράστιο βάρος στην ανακύκλωση. Σε πόλεις και χωριά υπάρχουν τουλάχιστον πέντε διαφορετικών τύπων κάδοι ανακύκλωσης συσκευών, με αποτέλεσμα η διαλογή να γίνεται στην πηγή και να είναι πολύ πιο οικονομική. Η ανακύκλωση συσκευασιών ξεπερνάει το 50%, ενώ οι παραβάτες (π. χ. που ρίχνουν σκουπίδια στην ανακύκλωση) αντιμετωπίζουν υψηλά πρόστιμα. Οι 55.000 χωματερές του παρελθόντος έχουν αντικατασταθεί από 800 εγκαταστάσεις δημιουργίας κομπόστ από οργανικά απόβλητα, 60 εργοστάσια βιολογικής - μηχανικής επεξεργασίας και 70 αποτεφρωτήρες απορριμμάτων.

- Στην Ολλανδία δίνεται βάρος στον διαχωρισμό των ανακυκλώσιμων υλικών, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος των απορριμμάτων να επαναχρησιμοποιείται. Στους ΧΥΤΑ της χώρας καταλήγουν μόλις 280.000 τόνοι απορριμμάτων ετησίως, όταν στην Ελλάδα πέφτουν πάνω από 4 εκατ. τόνοι!

- Σε Βέλγιο και Δανία υπάρχουν ειδικοί φόροι – αντικίνητρα (50-80 ευρώ τον τόνο) για τις ποσότητες των αποβλήτων που οδηγούνται σε ταφή, ωθώντας τους δήμους σε ανακύκλωση, κομποστοποίηση κ. λπ

- Στη Σουηδία, από το 2007 η ταφή απορριμμάτων σχεδόν τερματίστηκε, ενώ η ανακύκλωση έφτασε το 36%, η κομποστοποίηση το 12% και η ενεργειακή αξιοποίηση το 46%.

- Στη Γαλλία έχει ψηφιστεί νόμος, που ορίζει ότι από το 2002 οι ΧΥΤΑ δέχονται μόνο υλικά που δεν μπορούν να τύχουν περαιτέρω επεξεργασίας. Παρ’ όλα αυτά, η υγειονομική ταφή παραμένει για τα περισσότερα απορρίμματα της Γαλλίας

- Στην Ισπανία κυριαρχεί ακόμα η ταφή, αλλά ήδη βρίσκονται σε λειτουργία πάνω από 15 εργοστάσια κομποστοποίησης.

- Στην Ιταλία δίνεται μάχη, κυρίως στις βόρειες πολιτείες, για την ενίσχυση της ανακύκλωσης, με υψηλά πρόστιμα σε όσους δεν διαχωρίζουν τα απορρίμματά τους. Στη Ρώμη πάλι, η ανακύκλωση επιβραβεύεται (κατά περιόδους) με δωρεάν εισιτήρια στα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Tου Γιαννη Eλαφρου
kathimerini.gr