Συγχωνεύσεις τμημάτων ΑΕΙ και ΤΕΙ

Τα σχέδια του υπουργείου Παιδείας για τον νέο χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης και τα κριτήρια στη λήψη αποφάσεων
Του Αποστολου Λακασα

«Το ένα στα πέντε», δηλαδή περί τα 100 τμήματα πανεπιστημίων και ΤΕΙ, θα… διαγραφούν από τον χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αφού τόσα υπολογίζονται ότι είναι τα τμήματα που «πλεονάζουν» στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η οποία έχει διευρυνθεί υπέρμετρα –«κομματικά, μικροπολιτικά»– από τα μέσα της δεκαετίας του ’90. Οι καταργήσεις και οι συγχωνεύσεις τμημάτων, σχολών ακόμη και ιδρυμάτων κρίνονται, υπό το πρίσμα των νέων συνθηκών, απαραίτητες. Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας έχει στείλει το μήνυμα στα ΑΕΙ ώστε, ανεξαρτήτως πολιτικών εξελίξεων, να αρχίσει ο σχετικός σχεδιασμός για το 2012–2013. «Ολοι συμφωνούν ότι υπάρχουν τμήματα που πλεονάζουν. Για τον νέο χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης πρέπει να υπάρξει σχεδιασμός και να μην οδηγηθούμε σε βεβιασμένες ενέργειες, όταν πλέον τα κονδύλια θα έχουν τελειώσει», τόνισε στην «Κ» στέλεχος του υπουργείου Παιδείας. Το… καμπανάκι χτυπά για τα περιφερειακά τμήματα, όσα έχουν εξειδικευμένο αντικείμενο ή το αντικείμενό τους αλληλοκαλύπτεται και όσα δεν είναι ελκυστικά για τους αποφοίτους λυκείου, και άρα σπουδάζουν σε αυτά λίγοι, με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα μεγάλο το κόστος λειτουργίας τους.

Ειδικότερα, στην Ελλάδα λειτουργούν 40 ΑΕΙ με 499 τμήματα, πλην των στρατιωτικών σχολών. Εξ αυτών 24 ιδρύματα είναι πανεπιστήμια, που έχουν «διασπαρεί» σε 36 διαφορετικές πόλεις και 16 ΤΕΙ σε 40 πόλεις. Από τα 24 πανεπιστήμια, μόνο όσα βρίσκονται στην Αττική, την Πάτρα, τα Iωάννινα, την Κέρκυρα και τα Χανιά είναι συγκεντρωμένα στην ίδια πόλη, ενώ τα υπόλοιπα «εκτείνονται» σε περισσότερες από μία πόλεις. Η χώρα δεν χρειάζεται τόσο πολλά ιδρύματα. Οπως ανέφερε στην «Κ» ο πανεπιστημιακός και πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Ιωακείμ Γρυσπολάκης, στην Ευρώπη ο κανόνας είναι να λειτουργεί ένα ΑΕΙ ανά ένα εκατομμύριο κατοίκους. Ομως, η Ελλάδα αποτελεί εξαίρεση, αφού εδώ λειτουργεί ένα ΑΕΙ ανά 250.000 κατοίκους. Ετσι, στο πλαίσιο της αναδιάταξης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», τα κριτήρια που θα θέσει το υπουργείο Παιδείας θα είναι οικονομικά και ακαδημαϊκά.

Πιο συγκεκριμένα, η εξοικονόμηση κονδυλίων στο πλαίσιο αυστηρής δημοσιονομικής λιτότητας θα είναι ο καταλυτικός παράγοντας των όποιων αποφάσεων. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπ. Παιδείας, στο Τμήμα Βιολογικών Θερμοκηπιακών Καλλιεργειών και Ανθοκομίας του ΤΕΙ Καλαμάτας (το οποίο δεν δέχθηκε φέτος εισακτέους) ένας φοιτητής «κόστιζε», έως τη λήψη του πτυχίου του, στο κράτος κατά μέσον όρο 21.500 ευρώ. Στο κονδύλι αυτό περιλαμβάνονται η σίτιση του φοιτητή και τα λειτουργικά έξοδα του τμήματος (μισθοί κ.λπ.). Το αντίστοιχο «κόστος» για έναν φοιτητή στο Ζωικής Παραγωγής ΤΕΙ Θεσσαλονίκης ήταν 21.700 ευρώ, και στο Κλωστοϋφαντουργίας ΤΕΙ Πειραιά 30.000 ευρώ. Την ίδια στιγμή, ένας φοιτητής της Φιλολογίας Αθηνών «κοστίζει» στο κράτος έως ότου λάβει πτυχίο 8.100 ευρώ, ο φοιτητής της Νομικής Αθηνών 9.180 ευρώ και εκείνος της Ιατρικής Αθηνών 95.000 ευρώ. Το δεύτερο βασικό κριτήριο θα είναι το αντικείμενο κάθε τμήματος. Στο μικροσκόπιο θα μπουν τμήματα με μεγάλη εξειδίκευση –«θα μπορούσαν να είναι απλώς μεταπτυχιακά προγράμματα», ανέφερε στην «Κ» στέλεχος του υπουργείου–, ή γνωστικό αντικείμενο που δεν οδηγεί σε συγκεκριμένα επαγγελματικά δικαιώματα. Αρνητικά θα λειτουργήσει εάν κάποιο τμήμα έχει συναφές αντικείμενο με άλλο τμήμα που βρίσκεται σε γειτονική πόλη.

Αλληλοεπικαλύπτεται

Επίσης, από μια γρήγορη ματιά στον κατάλογο των 499 τμημάτων πανεπιστημίων και ΤΕΙ, είναι σαφές ότι υπάρχουν πολλά που το αντικείμενό τους αλληλοεπικαλύπτεται ή έχει μικρές παραλλαγές. Αυτό συμβαίνει κυρίως με τα τμήματα της πληροφορικής, των οικονομικών σπουδών και του γεωτεχνολογικού τομέα, τόσο στα ΑΕΙ όσο και στα ΤΕΙ.

Πανεπιστημιακοί, που μίλησαν στην «Κ», εστίασαν και στη θέση μικρών ΑΕΙ στο νέο τοπίο. Συγκεκριμένα, έχουν ακουστεί οι προτάσεις για συγχωνεύσεις μικρών ΑΕΙ με μεγαλύτερα. Μεταξύ αυτών, είναι η συγχώνευση του Χαροκόπειου με το Παν. Αθηνών, του Γεωπονικού Παν. Αθηνών με το ΕΜΠ, του Διεθνούς Πανεπιστημίου με το Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης, του Στερεάς Ελλάδος με το Παν. Θεσσαλίας και του Παν. Δυτικής Ελλάδας με το Ιωαννίνων. Το τελευταίο, μάλιστα, είναι δείγμα της ανορθολογικής πολιτικής που υιοθετήθηκε τα προηγούμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, τρία τμήματα του Παν. Ιωαννίνων, που λειτουργούσαν στο Αγρίνιο, αποσπάστηκαν από το ίδρυμα και αποτέλεσαν τον πυρήνα ενός νέου ΑΕΙ (με… μαρκίζα στο Αγρίνιο), ώστε και η Δυτική Ελλάδα να αποκτήσει, το 2010–2011, δικό της πανεπιστήμιο, αφού όλες οι υπόλοιπες περιφέρειες διαθέτουν…

«Ναι» υπό όρους οι πανεπιστημιακοί

Θετική παρουσιάζεται η ακαδημαϊκή κοινότητα στην πρόταση για αναδιάταξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υπό την προϋπόθεση να γίνει οργανωμένα και όχι άτακτα, με μόνο στόχο την εξοικονόμηση πόρων. Επίσης, προτείνεται από διάφορες πλευρές να μπουν στον… χορό όχι μόνο τα ΤΕΙ αλλά και τα πανεπιστήμια και όχι μόνο τα περιφερειακά ιδρύματα αλλά και της Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Κάτι που πυροδοτεί «συγκρούσεις» εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας. «Η ανάγκη ανασχεδιασμού της τριτοβάθμιας προκύπτει από τον λανθασμένο τρόπο -χωρίς στρατηγική και κριτήρια-, με τον οποίο διευρύνθηκε τα προηγούμενα χρόνια. Δεν πρέπει να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη», ανέφερε στην «Κ» η γ.γ. της ομοσπονδίας πανεπιστημιακών κ. Ευγενία Μπουρνόβα. «Είναι απαραίτητος ο γενναίος χωροταξικός και θεσμικός ανασχηματισμός συνολικά, δηλαδή που θα περιλαμβάνει και τα ΤΕΙ και τα πανεπιστήμια», τόνισε στην «Κ» ο πρόεδρος της ομοσπονδίας διδασκόντων στα ΤΕΙ κ. Ιωάννης Τσάκνης. «Πρέπει να επανεξεταστεί η λειτουργία Τμημάτων, που τελικά έχουν ελάχιστους εισαχθέντες, Τμημάτων απομονωμένων, μακριά από την έδρα του ΑΕΙ καθώς και εκείνων με γνωστικό αντικείμενο μεταπτυχιακού επιπέδου» συμπλήρωσε. «Η συζήτηση να γίνει από μηδενική βάση και να αφορά τόσο τα κεντρικά όσο και τα περιφερειακά ΑΕΙ», τόνισε ο πρύτανης του Παν. Αιγαίου κ. Πάρης Τσάρτας. «Οι αλλαγές να προχωρήσουν με προσεκτικές κινήσεις. Απαιτείται και μείωση των εισακτέων για τη διατήρηση της ποιότητας», συμπλήρωσε ο πρόεδρος του ΤΕΙ Δυτ. Μακεδονίας κ. Γ. Χαραλαμπίδης.

πηγή: kathimerini.gr