Η παραβίαση των κανόνων οδήγησης δείχνει τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας
Αν υπάρχει ένας χώρος όπου καθρεφτίζεται ανάγλυφα η παθογένεια της ελληνικής κοινωνίας, αυτός είναι ο δρόμος και το πεζοδρόμιο. Το πώς οδηγούμε, πώς συμπεριφερόμαστε ως οδηγοί και πώς η πολιτεία αντιμετωπίζει τις σχετικές παραβατικές συμπεριφορές είναι ενδεικτικά για το τι συμβαίνει και στους άλλους τομείς της κοινωνίας. Κατ’ αντιστοιχία με το χρέος και τα ελλείμματα, είναι γεγονός ότι κατέχουμε μία από τις πρώτες θέσεις, αν όχι την πρώτη, στην Ευρώπη στα τροχαία δυστυχήματα σε σχέση με τον πληθυσμό μας, παρά τον ισχυρισμό ότι είμαστε πολύ καλοί οδηγοί. Ακόμη και η σημαντική μείωση κατά 15% των ατυχημάτων του πρώτου εξαμήνου του 2011 σε σχέση με το αντίστοιχο του 2010 οφείλεται περισσότερο στη μείωση των διανυόμενων χιλιομέτρων. Για την κατάσταση στους δρόμους και στα πεζοδρόμια ευθυνόμαστε όλοι μας. Την πιο σημαντική ευθύνη έχει βέβαια η πολιτεία και η τοπική αυτοδιοίκηση, με την απουσία συστηματικής εκπαίδευσης από τα σχολικά χρόνια, την παραβίαση βασικών κανόνων σήμανσης και συγκοινωνιακής τεχνικής, την πλημμελή συντήρηση, τη διαχρονική ελλιπή αστυνόμευση...
Αλλά εξίσου σημαντική ευθύνη έχουμε και όλοι εμείς ως οδηγοί και ως πολίτες. Στον δρόμο οφείλουμε να συμβιώνουμε όλοι αρμονικά τηρώντας τους κανόνες που εμείς έχουμε θέσει. Δυστυχώς, αντί γι’ αυτό, συνήθως ισχύει το δίκαιο του ισχυροτέρου (κατά σειρά: φορτηγά, λεωφορεία, αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, ποδήλατα, πεζοί). Είναι εξάλλου αξιοπερίεργο το ότι, ενώ σε διάφορες χρονικές στιγμές οι ρόλοι μας αλλάζουν – οδηγός τη μία, πεζός την άλλη –, όταν επιστρέφουμε στον ρόλο του ισχυροτέρου ξεχνάμε τις αρνητικές εμπειρίες που είχαμε με την προηγούμενηιδιότητα. Μπορεί δηλαδή να διαμαρτυρόμαστε για την έλλειψη πεζοδρομίων, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα παρκάρουμε μπροστά σε στάση λεωφορείων αν δεν βρίσκουμε χώρο αλλού. Ομοίως φερόμαστε και στο πλαίσιο της οικονομίας.
Μπορεί, π.χ., ως πελάτες να μη μας αρέσει όταν κάποιος εστιάτορας δεν μας δώσει απόδειξη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι περισσότεροι θα είχαμε πρόβλημα να διαπραγματευτούμε την τιμή χωρίς απόδειξη με τον ηλεκτρολόγο αν αυτό μας ωφελούσε ή να αποκρύψουμε κάποιο δικό μας εισόδημα αν ήταν δυνατό.Στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας υπάρχουν διατάξεις που παραβιάζονται καθημερινά χωρίς ποινή. Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, π.χ., τα οχήματα δίνουν προτεραιότητα στον πεζό. Στην Ελλάδα, με εξαίρεση τις διαβάσεις στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος», ισχύει ακριβώς το αντίθετο.
Η κατάσταση αυτή δεν διαφέρει απ’ ό,τι συμβαίνει σήμερα με την αναγκαστική επιβολή της άποψης ορισμένων ισχυρών ομάδων που καταφέρνουν να επιβάλλουν τους δικούς τους κανόνες, αδιαφορώντας για τις συνέπειές τους σε άλλες κατηγορίες πολιτών.
Συχνά θεωρούμε το κράτος «εχθρό» και τις διατάξεις του ΚΟΚ ανούσιες, εισπρακτικού χαρακτήρα. Γι’ αυτό αναβοσβήνουμε τα φώτα σε διερχομένους από το αντίθετο ρεύμα οδηγούς, όταν παρακάτω υπάρχει Τροχαία. Πολλοί επικροτούν αυτή την πράξη, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη ότι ο οδηγός που τρέχει με υπερβολική ταχύτητα μπορεί την επόμενη φορά να συγκρουστεί με τους ίδιους ή το παιδί τους. Η ίδια λογική επικρατεί και στους καταστηματάρχες που σπεύδουν να ενημερώσουν τους γείτονες ότι έχει έρθει το ΙΚΑ ή η Εφορία για έλεγχο στη συγκεκριμένη περιοχή. Προφανώς, υπάρχουν και περιπτώσεις εισπρακτικού χαρακτήρα.
Σε πολλούς δήμους, π.χ., που έχουν εφαρμόσει την ελεγχόμενη στάθμευση, αυτή έχει επεκταθεί και σε περιοχές όπου είτε δεν χρειαζόταν είτε δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται η στάθμευση εκεί. Αντιθέτως, δεν υπάρχει πρόβλεψη ούτε μιας θέσης για φόρτωση και εκφόρτωση, με αποτέλεσμα τα οχήματα τροφοδοσίας αναγκαστικά να διπλοπαρκάρουν...
Στους δρόμους κυκλοφορούν και όσοι νομίζουν ότι είναι πιο έξυπνοι από τους υπολοίπους. Αυτοί που θεωρούν τους νομοταγείς χαζούς, έτσι προσπερνούν
την ουρά, κινούμενοι είτε στη λωρίδα έκτακτης ανάγκης είτε παρεισφρέοντας μπροστά από τους άλλους από μια λωρίδα που κανονικά έπρεπε να στρίψει κ.ο.κ.
Θέμα διαπαιδαγώγησης; Ναι, αλλά και έλλειψη αστυνόμευσης. Είναι γεγονός ότι η Τροχαία έχει περιοριστεί στον ρόλο της διευκόλυνσης της ροής των οχημάτων, υποκαθιστώντας τους φωτεινούς σηματοδότες, χωρίς να εντοπίζει και να επιβάλλει κυρώσεις σε όσους παραβαί-νουν τους κανόνες. Το μήνυμα που εκπέμπεται είναι σαφές: μπορείς να βρεθείς μπροστά από τους υπόλοιπους αρκεί να το θελήσεις. Την αντίληψη αυτή καλλιεργεί και μια άλλη πρακτική ευρέως διαδεδομένη: η διακοπή της κυκλοφορίας για να περάσουν ανενόχλητοι οι διάφοροι «επίσημοι» και λιγότερο επίσημοι προκειμένου να μετακινηθούν από τη μια πλευρά της πόλης στην άλλη. Οι προαναφερθείσες περιπτώσεις είναι ενδεικτικές μιας κατάστασης που μας έχει οδηγήσει στην τελευταία σειρά της κατάτα-ξης στην οδική ασφάλεια. Οι προεκτάσεις του προβλήματος αυτού στη διαμόρφωση της νοοτροπίας μας είναι πολλές. Ειλικρινά θεωρώ ότι αν αλλάξει η οδική συμπεριφορά μας, η συμπεριφορά μας στους δρόμους και στα πεζοδρόμια, μπορούμε βάσιμα να ελπίζουμε ότι θα λύσουμε και τα υπόλοιπα προβλήματα της κοινωνίας μας.
ο Στράτος Παπαδημητρίου είναι αναπληρωτής καθηγητής Συστημάτων μεταφορών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς
Αν υπάρχει ένας χώρος όπου καθρεφτίζεται ανάγλυφα η παθογένεια της ελληνικής κοινωνίας, αυτός είναι ο δρόμος και το πεζοδρόμιο. Το πώς οδηγούμε, πώς συμπεριφερόμαστε ως οδηγοί και πώς η πολιτεία αντιμετωπίζει τις σχετικές παραβατικές συμπεριφορές είναι ενδεικτικά για το τι συμβαίνει και στους άλλους τομείς της κοινωνίας. Κατ’ αντιστοιχία με το χρέος και τα ελλείμματα, είναι γεγονός ότι κατέχουμε μία από τις πρώτες θέσεις, αν όχι την πρώτη, στην Ευρώπη στα τροχαία δυστυχήματα σε σχέση με τον πληθυσμό μας, παρά τον ισχυρισμό ότι είμαστε πολύ καλοί οδηγοί. Ακόμη και η σημαντική μείωση κατά 15% των ατυχημάτων του πρώτου εξαμήνου του 2011 σε σχέση με το αντίστοιχο του 2010 οφείλεται περισσότερο στη μείωση των διανυόμενων χιλιομέτρων. Για την κατάσταση στους δρόμους και στα πεζοδρόμια ευθυνόμαστε όλοι μας. Την πιο σημαντική ευθύνη έχει βέβαια η πολιτεία και η τοπική αυτοδιοίκηση, με την απουσία συστηματικής εκπαίδευσης από τα σχολικά χρόνια, την παραβίαση βασικών κανόνων σήμανσης και συγκοινωνιακής τεχνικής, την πλημμελή συντήρηση, τη διαχρονική ελλιπή αστυνόμευση...
Αλλά εξίσου σημαντική ευθύνη έχουμε και όλοι εμείς ως οδηγοί και ως πολίτες. Στον δρόμο οφείλουμε να συμβιώνουμε όλοι αρμονικά τηρώντας τους κανόνες που εμείς έχουμε θέσει. Δυστυχώς, αντί γι’ αυτό, συνήθως ισχύει το δίκαιο του ισχυροτέρου (κατά σειρά: φορτηγά, λεωφορεία, αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, ποδήλατα, πεζοί). Είναι εξάλλου αξιοπερίεργο το ότι, ενώ σε διάφορες χρονικές στιγμές οι ρόλοι μας αλλάζουν – οδηγός τη μία, πεζός την άλλη –, όταν επιστρέφουμε στον ρόλο του ισχυροτέρου ξεχνάμε τις αρνητικές εμπειρίες που είχαμε με την προηγούμενηιδιότητα. Μπορεί δηλαδή να διαμαρτυρόμαστε για την έλλειψη πεζοδρομίων, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα παρκάρουμε μπροστά σε στάση λεωφορείων αν δεν βρίσκουμε χώρο αλλού. Ομοίως φερόμαστε και στο πλαίσιο της οικονομίας.
Μπορεί, π.χ., ως πελάτες να μη μας αρέσει όταν κάποιος εστιάτορας δεν μας δώσει απόδειξη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι περισσότεροι θα είχαμε πρόβλημα να διαπραγματευτούμε την τιμή χωρίς απόδειξη με τον ηλεκτρολόγο αν αυτό μας ωφελούσε ή να αποκρύψουμε κάποιο δικό μας εισόδημα αν ήταν δυνατό.Στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας υπάρχουν διατάξεις που παραβιάζονται καθημερινά χωρίς ποινή. Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, π.χ., τα οχήματα δίνουν προτεραιότητα στον πεζό. Στην Ελλάδα, με εξαίρεση τις διαβάσεις στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος», ισχύει ακριβώς το αντίθετο.
Η κατάσταση αυτή δεν διαφέρει απ’ ό,τι συμβαίνει σήμερα με την αναγκαστική επιβολή της άποψης ορισμένων ισχυρών ομάδων που καταφέρνουν να επιβάλλουν τους δικούς τους κανόνες, αδιαφορώντας για τις συνέπειές τους σε άλλες κατηγορίες πολιτών.
Συχνά θεωρούμε το κράτος «εχθρό» και τις διατάξεις του ΚΟΚ ανούσιες, εισπρακτικού χαρακτήρα. Γι’ αυτό αναβοσβήνουμε τα φώτα σε διερχομένους από το αντίθετο ρεύμα οδηγούς, όταν παρακάτω υπάρχει Τροχαία. Πολλοί επικροτούν αυτή την πράξη, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη ότι ο οδηγός που τρέχει με υπερβολική ταχύτητα μπορεί την επόμενη φορά να συγκρουστεί με τους ίδιους ή το παιδί τους. Η ίδια λογική επικρατεί και στους καταστηματάρχες που σπεύδουν να ενημερώσουν τους γείτονες ότι έχει έρθει το ΙΚΑ ή η Εφορία για έλεγχο στη συγκεκριμένη περιοχή. Προφανώς, υπάρχουν και περιπτώσεις εισπρακτικού χαρακτήρα.
Σε πολλούς δήμους, π.χ., που έχουν εφαρμόσει την ελεγχόμενη στάθμευση, αυτή έχει επεκταθεί και σε περιοχές όπου είτε δεν χρειαζόταν είτε δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται η στάθμευση εκεί. Αντιθέτως, δεν υπάρχει πρόβλεψη ούτε μιας θέσης για φόρτωση και εκφόρτωση, με αποτέλεσμα τα οχήματα τροφοδοσίας αναγκαστικά να διπλοπαρκάρουν...
Στους δρόμους κυκλοφορούν και όσοι νομίζουν ότι είναι πιο έξυπνοι από τους υπολοίπους. Αυτοί που θεωρούν τους νομοταγείς χαζούς, έτσι προσπερνούν
την ουρά, κινούμενοι είτε στη λωρίδα έκτακτης ανάγκης είτε παρεισφρέοντας μπροστά από τους άλλους από μια λωρίδα που κανονικά έπρεπε να στρίψει κ.ο.κ.
Θέμα διαπαιδαγώγησης; Ναι, αλλά και έλλειψη αστυνόμευσης. Είναι γεγονός ότι η Τροχαία έχει περιοριστεί στον ρόλο της διευκόλυνσης της ροής των οχημάτων, υποκαθιστώντας τους φωτεινούς σηματοδότες, χωρίς να εντοπίζει και να επιβάλλει κυρώσεις σε όσους παραβαί-νουν τους κανόνες. Το μήνυμα που εκπέμπεται είναι σαφές: μπορείς να βρεθείς μπροστά από τους υπόλοιπους αρκεί να το θελήσεις. Την αντίληψη αυτή καλλιεργεί και μια άλλη πρακτική ευρέως διαδεδομένη: η διακοπή της κυκλοφορίας για να περάσουν ανενόχλητοι οι διάφοροι «επίσημοι» και λιγότερο επίσημοι προκειμένου να μετακινηθούν από τη μια πλευρά της πόλης στην άλλη. Οι προαναφερθείσες περιπτώσεις είναι ενδεικτικές μιας κατάστασης που μας έχει οδηγήσει στην τελευταία σειρά της κατάτα-ξης στην οδική ασφάλεια. Οι προεκτάσεις του προβλήματος αυτού στη διαμόρφωση της νοοτροπίας μας είναι πολλές. Ειλικρινά θεωρώ ότι αν αλλάξει η οδική συμπεριφορά μας, η συμπεριφορά μας στους δρόμους και στα πεζοδρόμια, μπορούμε βάσιμα να ελπίζουμε ότι θα λύσουμε και τα υπόλοιπα προβλήματα της κοινωνίας μας.
ο Στράτος Παπαδημητρίου είναι αναπληρωτής καθηγητής Συστημάτων μεταφορών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς
εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου