Γοργοπόταμος στην Αλαμάνα
στέλνει περήφανο χαιρετισμό
μιας ανάστασης νέας χτυπά η καμπάνα
μηνούν τα όπλα μας το λυτρωμό…
΄Ήταν μια τυπικά χειμωνιάτικη νύχτα του 1942.Ψιλόβροχο και πολύ κρύο στο Γοργοπόταμο, απέναντι το χιόνι κάλυπτε εκτός απο τις κορυφές και τις πλάγιες των βουνών.Η θερμοκρασία λίγο πάνω από μηδέν.Το παλιό εργοστάσιο της ασετιλίνης που έδινε άλλοτε ηλεκτρικό ρεύμα στα χωριά το Γοργοπόταμο και τα Αλεπόσπιτα σταματημένο. Το είχαν μισοκαταστρέψει αρχικά οι ιταλοί και μετά οι γερμανοί.Παντού σιωπή και σκοτάδι.
Στα σπίτια, στις καρδιές,στη ψυχή των ανθρώπων που θρηνούσαν το χαμό αγαπημένων προσώπων τους. Όσων είχαν χάσει τη ζωή τους στα αγρία βουνά της Αλβανίας και όσων οι καταχτητές είχαν σαν αντίποινα για δήθεν εχθρικές εναντίον τους πράξεις είχαν σκοτώσει πολλές φορές χωρίς λόγο και αφορμή. Ετσι γιατι ήθελαν να σκοτώσουν. Γιατί με το έγκλημα ήθελαν να δείξουν στους φιλήσυχους γοργοποταμίτες και αλεποσπιώτες και φρατζιώτες πως ήταν ισχυροί και εξουσίαζαν ακόμη και τη ζωή τους.
Όμως όπως έχει δείξει η ιστορία διαχρονικά στο διάβα των αιώνων τούτης της απίθανης φυλής του ρωμιού ο τράχηλος ζυγό δεν υπομένει. Μένει σιωπηλός μα προσπαθεί, θέλει να αντιδράσει και να απαλλαγεί από το ζυγό και όλο το σκέφτεται, οργανώνεται και στην κατάλληλη στιγμή δείχνει τη δύναμη της ψυχής του.
Ετσι και τότε.
Οργανωμένοι και άτακτοι δεν εύρισκαν αναπαμό και κάτω απο τη μπότα του βάρβαρου κατακτητή συνεννοούνταν μεταξύ τους και οργάνωναν την επανάσταση τους. Τι κιαν οι βάρβαροι για έναν ιταλό ή γερμανό τραυματία ή νεκρό εκτελούσαν ολόκληρα χωριά ελλήνων. Νέους και γέρους, άντρες και παιδιά,γυναίκες και άντρες;
Ο ρωμιός μάνιωνε όλο και περισσότερο.
Έτρεφε μέσα του ένα μίσος δυνατό, πιο δυνατό και από το φόβο του θανάτου. Ήθελε να πάρει εκδίκηση,να δώσει την προσωπική του απάντηση σε αυτή τη βαρβαρότητα και την ταπείνωση κάθε έννοιας ανθρώπινης αξιοπρέπειας που τούτα τα γουρούνια με την ανθρώπινη θωριά και την γουρουνίσια λαλιά είχαν επιβάλει .Σε ένα λαό που έσερνε μαζί του μια τεράστια κληρονομιά Φώτος και πολιτισμού.
΄Ηταν χαζοί όσοι κατά καιρούς,στα χρόνια τα περασμένα ,τους ατέλειωτους αιώνες της ανθρώπινης παρουσίας σε τούτη τη γη τάβαλαν με δαύτους τους έλληνες γιατι λογάριαζαν πάντα χωρις τον ξενοδόχο κι ο ξενοδόχος ερχονταν η ώρα που τους έπαιρνε το κεφάλι.
25 Νοέμβρη του 1942.
Ο ΕΛΑΣ είχε για τα καλά θεριέψει ,από την άλλη και ο ΕΔΕΣ μέσα απο τη δική του ιδεολογική προσέγγιση της πραγματικότητας έδινε τη δική του παρουσία στον αγώνα. Ίσως με διαφορετικές προοπτικές μα είχαν παρουσία αγωνιστική. Μαζί με αυτούς και οι γνωστοί κλέφτες και κατσαπλιάδες. Και κείνοι μέσα από την ιδιοτέλεια τους χτύπαγαν όπου συγκρούονταν με τον εχθρό. Γιατι ο εχθρός ήταν ένας. Ο Καταχτητής.
Μπορεί να μην είχαν και πολλά κοινά μεταξύ τους, μπορεί εκεί πάνω στα βουνά καμιά φορά να άρπαζαν φωτιά τα όπλα τους στις συναμεταξύ τους διαφορές όμως κατά βάθος ένας ήταν ο στόχος να φύγει ο δυνάστης,ο ξένος,ο βάρβαρος,ο εχθρός.
Ετσι βρέθηκε ο κοινός τόπος που έφερε όλους αυτούς στον κοινό στόχο. Μαζί και οι εγγλέζοι. Πανούργοι, ύπουλοι και ιδιοτελείς πίστευαν ότι ενεργοποιώντας την περηφάνια και τη δύναμη της ψυχής τούτων των ρωμιών θα πετύχαιναν και τους δικούς τους στόχους. Και ετσι τους προσέγγισαν. Όλους και τους αποκάλυψαν το σχέδιο τους που δεν θα έπαιρνε σάρκα και οστά να δεν έβαζαν μπροστά τους ντόπιους.
Η ιστορία από εδώ και κάτω την αφήνουμε να ξεδιπλωθεί όπως την κατέγραψαν οι ειδικότεροι από εμάς. Εμείς περιοριστήκαμε μέσα από τη προσωπική μας φόρτιση ,το διάβασμα των ιστορημάτων, τις διηγήσεις πατεράδων ,παππούδων και συγχωριανών και πολλών πρωταγωνιστών εκείνων των γεγονότων που είχαμε την τύχη να καταγράψουμε στα πρώτα βήματα της προσωπικής μας παρουσίας σε τούτο το χωρο της ενημέρωσης.
Το παρακάτω κείμενο είναι δανεισμένο από πηγές της ιστορίας…..
Το δειλινό της 28ης Σεπτεμβρίου 1942 απογειώθηκαν απ’ το Aγγλοκρατούμενο Κάιρο τρία αεροπλάνα. Επιβάτες τους δεν ήταν άλλοι παρά 12 Άγγλοι Σαμποτέρ.
Στις αποσκευές τους είχαν 150 κιλά εκρηκτικά, ασυρμάτους εφόδια, και τα αλεξίπτωτά τους. Προορισμός τους κάπου στην ορεινή Στερεά Ελλάδα. Αρχηγός της «επιχείρησης Χάρλιγκ» ορίστηκε ο συνταγματάρχης Έντυ Μάγερς και υπαρχηγός ο ταγματάρχης Κρις Γουντχάουζ. Ανάμεσά τους και ένας Έλληνας, ο Θέμης Μαρίνος. Αντικειμενικός σκοπός της επιχείρησης, η συνεργασία με Έλληνες αντάρτες για την ανατίναξη μιας εκ των σιδηροδρομικών γεφυρών Γοργοποτάμου, Ασωπού, Παπαδιάς , που βρίσκονται στην ορεινή περιοχή της Λαμίας. Πίστευαν έτσι ότι θα καθυστερήσουν τον ανεφοδιασμό των Γερμανικών στρατευμάτων του Ρόμελ που προήλαυνε στη Αφρική (Africa Korps).
Για τα σημεία πτώσης των αλεξιπτωτιστών - Σαμποτέρ είχαν γίνει προηγουμένως συνεννοήσεις μέσω ασυρμάτου με Έλληνα πράκτορα (Προμηθέας 2). Τα αεροπλάνα όμως το ίδιο βράδυ δεν μπόρεσαν να αναγνωρίσουν τα οπτικά σήματα (φωτιές ιδιαίτερου σχήματος) και επέστρεψαν στο Κάιρο. Στις 30 Σεπτεμβρίου επιχείρησαν πάλι και οι Σαμποτέρ των δυο πήδηξαν κοντά στο χωριό Καρούτες (πάνω απ’ την Άμφισσα) της Γκιώνας. Το τρίτο αεροπλάνο γύρισε στο Κάιρο και επέστρεψε με τους αλεξιπτωτιστές στις 27 Οκτωβρίου.
Οι Σαμποτέρ μετά από περιπλανήσεις ήρθαν σε επαφή με τους αντάρτες των 2 κυριοτέρων αντιστασιακών οργανώσεων: του ΕΛΑΣ υπό τον Άρη Βελουχιώτη και του ΕΔΕΣ υπό τονΝαπολέοντα Ζέρβα.
Κατέστρωσαν το σχέδιο ανατίναξης της γέφυρας στον Γοργοπόταμο και το βράδυ της 25ης προς 26η Νοέμβριου 1942 ξεκίνησε η επιχείρηση. Τη φρουρά της γέφυρας αποτελούσαν 100 περίπου Ιταλοί και 3-4 Γερμανοί με βαριά πολυβόλα και οπλοπολυβόλα. Οι αντάρτες ήταν περίπου 150 με αριθμητική υπεροχή των Eλασιτών
Στις 11 το βράδυ όλα τα τμήματα βρίσκονταν στις θέσεις τους.
Έκοψαν τα τηλεφωνικά σύρματα και δόθηκε με πυροβολισμό το σύνθημα έναρξης της μάχης. Παράλληλα ξεκίνησε και το έργο των Σαμποτέρ οι οποίοι υπονόμευσαν με εκρηκτικά τις γραμμές του τρένου και τους πυλώνες της γέφυρας. Γύρω στις 1.30 σημειώθηκε η πρώτη έκρηξη.
Την ώρα εκείνη κατέφθανε μια αμαξοστοιχία με ενισχύσεις απ’ τη Λαμία (Λιανοκλάδι).Το τρένο είχε μπει στη γέφυρα, όταν έγινε η έκρηξη και συνετρίβει μαζί με ένα τμήμα της. Λίγο αργότερα σημειώθηκε και δεύτερη έκρηξη και έτσι ολοκληρώθηκε η καταστροφή με επιτυχία.
Οι αντάρτες με ελάχιστες απώλειες συμπτύχθηκαν ικανοποιημένοι στο χωριό Μαυρολιθάρι όπου γιόρτασαν την νίκη. Οι απώλειες των Ιταλών ήταν 7 νεκροί, 5 τραυματίες και 2 αιχμάλωτοι. Μετά από λίγες ημέρες, σε αντίποινα οι Γερμανοί εκτέλεσαν 26 Έλληνες από τα γύρω χωριά .
Το σαμποτάζ πληροφορήθηκαν οι Αθηναίοι από τις κατοχικές εφημερίδες όπου μια ανακοίνωση των Γερμανών ανέφερε:
«Συμμορία 200 ανδρών ανατίναξε την γέφυρα του Γοργοποτάμου» και ταυτόχρονα επικήρυσσε μόνο τον Ζέρβα ως πιο γνωστό Έλληνα στρατιωτικό.
Η σημασία της ανατίναξης της γέφυρας ήταν τεράστια. Κατ’ αρχήν απέκοψε μια απ’ τις αρτηρίες ανεφοδιασμού του Ρόμελ και διευκόλυνε τις επιχειρήσεις των συμμάχων στο μέτωπο της Αφρικής. Έπειτα έδωσε στους Γερμανούς να καταλάβουν ότι το αντάρτικο που είχαν υποτιμήσει, φούντωνε και για το λόγο αυτό καθήλωσαν στην Ελλάδα μεραρχίες οι οποίες θα τους χρησίμευαν σε αλλά κρίσιμα μέτωπα (π.χ. Αφρική, Ρωσία).
Η σημαντικότερη όμως συνέπεια έχει να κάνει με τον κλιμακούμενο αγώνα του ελληνικού λαού.
Η ανατίναξη ενίσχυσε το ηθικό των Ελλήνων και τους δημιούργησε την αισιόδοξη βεβαιότητα ότι ενωμένοι θα μπορούσαν να πετύχουν πολλά στον αγώνα εναντίον των κατακτητών.
«(Ο Γοργοπόταμος) Χωρίς Ζέρβα δεν γινόταν, χωρίς Άρη δεν πετύχαινε» …
lamiafm1.gr
στέλνει περήφανο χαιρετισμό
μιας ανάστασης νέας χτυπά η καμπάνα
μηνούν τα όπλα μας το λυτρωμό…
΄Ήταν μια τυπικά χειμωνιάτικη νύχτα του 1942.Ψιλόβροχο και πολύ κρύο στο Γοργοπόταμο, απέναντι το χιόνι κάλυπτε εκτός απο τις κορυφές και τις πλάγιες των βουνών.Η θερμοκρασία λίγο πάνω από μηδέν.Το παλιό εργοστάσιο της ασετιλίνης που έδινε άλλοτε ηλεκτρικό ρεύμα στα χωριά το Γοργοπόταμο και τα Αλεπόσπιτα σταματημένο. Το είχαν μισοκαταστρέψει αρχικά οι ιταλοί και μετά οι γερμανοί.Παντού σιωπή και σκοτάδι.
Στα σπίτια, στις καρδιές,στη ψυχή των ανθρώπων που θρηνούσαν το χαμό αγαπημένων προσώπων τους. Όσων είχαν χάσει τη ζωή τους στα αγρία βουνά της Αλβανίας και όσων οι καταχτητές είχαν σαν αντίποινα για δήθεν εχθρικές εναντίον τους πράξεις είχαν σκοτώσει πολλές φορές χωρίς λόγο και αφορμή. Ετσι γιατι ήθελαν να σκοτώσουν. Γιατί με το έγκλημα ήθελαν να δείξουν στους φιλήσυχους γοργοποταμίτες και αλεποσπιώτες και φρατζιώτες πως ήταν ισχυροί και εξουσίαζαν ακόμη και τη ζωή τους.
Όμως όπως έχει δείξει η ιστορία διαχρονικά στο διάβα των αιώνων τούτης της απίθανης φυλής του ρωμιού ο τράχηλος ζυγό δεν υπομένει. Μένει σιωπηλός μα προσπαθεί, θέλει να αντιδράσει και να απαλλαγεί από το ζυγό και όλο το σκέφτεται, οργανώνεται και στην κατάλληλη στιγμή δείχνει τη δύναμη της ψυχής του.
Ετσι και τότε.
Οργανωμένοι και άτακτοι δεν εύρισκαν αναπαμό και κάτω απο τη μπότα του βάρβαρου κατακτητή συνεννοούνταν μεταξύ τους και οργάνωναν την επανάσταση τους. Τι κιαν οι βάρβαροι για έναν ιταλό ή γερμανό τραυματία ή νεκρό εκτελούσαν ολόκληρα χωριά ελλήνων. Νέους και γέρους, άντρες και παιδιά,γυναίκες και άντρες;
Ο ρωμιός μάνιωνε όλο και περισσότερο.
Έτρεφε μέσα του ένα μίσος δυνατό, πιο δυνατό και από το φόβο του θανάτου. Ήθελε να πάρει εκδίκηση,να δώσει την προσωπική του απάντηση σε αυτή τη βαρβαρότητα και την ταπείνωση κάθε έννοιας ανθρώπινης αξιοπρέπειας που τούτα τα γουρούνια με την ανθρώπινη θωριά και την γουρουνίσια λαλιά είχαν επιβάλει .Σε ένα λαό που έσερνε μαζί του μια τεράστια κληρονομιά Φώτος και πολιτισμού.
΄Ηταν χαζοί όσοι κατά καιρούς,στα χρόνια τα περασμένα ,τους ατέλειωτους αιώνες της ανθρώπινης παρουσίας σε τούτη τη γη τάβαλαν με δαύτους τους έλληνες γιατι λογάριαζαν πάντα χωρις τον ξενοδόχο κι ο ξενοδόχος ερχονταν η ώρα που τους έπαιρνε το κεφάλι.
25 Νοέμβρη του 1942.
Ο ΕΛΑΣ είχε για τα καλά θεριέψει ,από την άλλη και ο ΕΔΕΣ μέσα απο τη δική του ιδεολογική προσέγγιση της πραγματικότητας έδινε τη δική του παρουσία στον αγώνα. Ίσως με διαφορετικές προοπτικές μα είχαν παρουσία αγωνιστική. Μαζί με αυτούς και οι γνωστοί κλέφτες και κατσαπλιάδες. Και κείνοι μέσα από την ιδιοτέλεια τους χτύπαγαν όπου συγκρούονταν με τον εχθρό. Γιατι ο εχθρός ήταν ένας. Ο Καταχτητής.
Μπορεί να μην είχαν και πολλά κοινά μεταξύ τους, μπορεί εκεί πάνω στα βουνά καμιά φορά να άρπαζαν φωτιά τα όπλα τους στις συναμεταξύ τους διαφορές όμως κατά βάθος ένας ήταν ο στόχος να φύγει ο δυνάστης,ο ξένος,ο βάρβαρος,ο εχθρός.
Ετσι βρέθηκε ο κοινός τόπος που έφερε όλους αυτούς στον κοινό στόχο. Μαζί και οι εγγλέζοι. Πανούργοι, ύπουλοι και ιδιοτελείς πίστευαν ότι ενεργοποιώντας την περηφάνια και τη δύναμη της ψυχής τούτων των ρωμιών θα πετύχαιναν και τους δικούς τους στόχους. Και ετσι τους προσέγγισαν. Όλους και τους αποκάλυψαν το σχέδιο τους που δεν θα έπαιρνε σάρκα και οστά να δεν έβαζαν μπροστά τους ντόπιους.
Η ιστορία από εδώ και κάτω την αφήνουμε να ξεδιπλωθεί όπως την κατέγραψαν οι ειδικότεροι από εμάς. Εμείς περιοριστήκαμε μέσα από τη προσωπική μας φόρτιση ,το διάβασμα των ιστορημάτων, τις διηγήσεις πατεράδων ,παππούδων και συγχωριανών και πολλών πρωταγωνιστών εκείνων των γεγονότων που είχαμε την τύχη να καταγράψουμε στα πρώτα βήματα της προσωπικής μας παρουσίας σε τούτο το χωρο της ενημέρωσης.
Το παρακάτω κείμενο είναι δανεισμένο από πηγές της ιστορίας…..
Το δειλινό της 28ης Σεπτεμβρίου 1942 απογειώθηκαν απ’ το Aγγλοκρατούμενο Κάιρο τρία αεροπλάνα. Επιβάτες τους δεν ήταν άλλοι παρά 12 Άγγλοι Σαμποτέρ.
Στις αποσκευές τους είχαν 150 κιλά εκρηκτικά, ασυρμάτους εφόδια, και τα αλεξίπτωτά τους. Προορισμός τους κάπου στην ορεινή Στερεά Ελλάδα. Αρχηγός της «επιχείρησης Χάρλιγκ» ορίστηκε ο συνταγματάρχης Έντυ Μάγερς και υπαρχηγός ο ταγματάρχης Κρις Γουντχάουζ. Ανάμεσά τους και ένας Έλληνας, ο Θέμης Μαρίνος. Αντικειμενικός σκοπός της επιχείρησης, η συνεργασία με Έλληνες αντάρτες για την ανατίναξη μιας εκ των σιδηροδρομικών γεφυρών Γοργοποτάμου, Ασωπού, Παπαδιάς , που βρίσκονται στην ορεινή περιοχή της Λαμίας. Πίστευαν έτσι ότι θα καθυστερήσουν τον ανεφοδιασμό των Γερμανικών στρατευμάτων του Ρόμελ που προήλαυνε στη Αφρική (Africa Korps).
Για τα σημεία πτώσης των αλεξιπτωτιστών - Σαμποτέρ είχαν γίνει προηγουμένως συνεννοήσεις μέσω ασυρμάτου με Έλληνα πράκτορα (Προμηθέας 2). Τα αεροπλάνα όμως το ίδιο βράδυ δεν μπόρεσαν να αναγνωρίσουν τα οπτικά σήματα (φωτιές ιδιαίτερου σχήματος) και επέστρεψαν στο Κάιρο. Στις 30 Σεπτεμβρίου επιχείρησαν πάλι και οι Σαμποτέρ των δυο πήδηξαν κοντά στο χωριό Καρούτες (πάνω απ’ την Άμφισσα) της Γκιώνας. Το τρίτο αεροπλάνο γύρισε στο Κάιρο και επέστρεψε με τους αλεξιπτωτιστές στις 27 Οκτωβρίου.
Οι Σαμποτέρ μετά από περιπλανήσεις ήρθαν σε επαφή με τους αντάρτες των 2 κυριοτέρων αντιστασιακών οργανώσεων: του ΕΛΑΣ υπό τον Άρη Βελουχιώτη και του ΕΔΕΣ υπό τονΝαπολέοντα Ζέρβα.
Κατέστρωσαν το σχέδιο ανατίναξης της γέφυρας στον Γοργοπόταμο και το βράδυ της 25ης προς 26η Νοέμβριου 1942 ξεκίνησε η επιχείρηση. Τη φρουρά της γέφυρας αποτελούσαν 100 περίπου Ιταλοί και 3-4 Γερμανοί με βαριά πολυβόλα και οπλοπολυβόλα. Οι αντάρτες ήταν περίπου 150 με αριθμητική υπεροχή των Eλασιτών
Στις 11 το βράδυ όλα τα τμήματα βρίσκονταν στις θέσεις τους.
Έκοψαν τα τηλεφωνικά σύρματα και δόθηκε με πυροβολισμό το σύνθημα έναρξης της μάχης. Παράλληλα ξεκίνησε και το έργο των Σαμποτέρ οι οποίοι υπονόμευσαν με εκρηκτικά τις γραμμές του τρένου και τους πυλώνες της γέφυρας. Γύρω στις 1.30 σημειώθηκε η πρώτη έκρηξη.
Την ώρα εκείνη κατέφθανε μια αμαξοστοιχία με ενισχύσεις απ’ τη Λαμία (Λιανοκλάδι).Το τρένο είχε μπει στη γέφυρα, όταν έγινε η έκρηξη και συνετρίβει μαζί με ένα τμήμα της. Λίγο αργότερα σημειώθηκε και δεύτερη έκρηξη και έτσι ολοκληρώθηκε η καταστροφή με επιτυχία.
Οι αντάρτες με ελάχιστες απώλειες συμπτύχθηκαν ικανοποιημένοι στο χωριό Μαυρολιθάρι όπου γιόρτασαν την νίκη. Οι απώλειες των Ιταλών ήταν 7 νεκροί, 5 τραυματίες και 2 αιχμάλωτοι. Μετά από λίγες ημέρες, σε αντίποινα οι Γερμανοί εκτέλεσαν 26 Έλληνες από τα γύρω χωριά .
Το σαμποτάζ πληροφορήθηκαν οι Αθηναίοι από τις κατοχικές εφημερίδες όπου μια ανακοίνωση των Γερμανών ανέφερε:
«Συμμορία 200 ανδρών ανατίναξε την γέφυρα του Γοργοποτάμου» και ταυτόχρονα επικήρυσσε μόνο τον Ζέρβα ως πιο γνωστό Έλληνα στρατιωτικό.
Η σημασία της ανατίναξης της γέφυρας ήταν τεράστια. Κατ’ αρχήν απέκοψε μια απ’ τις αρτηρίες ανεφοδιασμού του Ρόμελ και διευκόλυνε τις επιχειρήσεις των συμμάχων στο μέτωπο της Αφρικής. Έπειτα έδωσε στους Γερμανούς να καταλάβουν ότι το αντάρτικο που είχαν υποτιμήσει, φούντωνε και για το λόγο αυτό καθήλωσαν στην Ελλάδα μεραρχίες οι οποίες θα τους χρησίμευαν σε αλλά κρίσιμα μέτωπα (π.χ. Αφρική, Ρωσία).
Η σημαντικότερη όμως συνέπεια έχει να κάνει με τον κλιμακούμενο αγώνα του ελληνικού λαού.
Η ανατίναξη ενίσχυσε το ηθικό των Ελλήνων και τους δημιούργησε την αισιόδοξη βεβαιότητα ότι ενωμένοι θα μπορούσαν να πετύχουν πολλά στον αγώνα εναντίον των κατακτητών.
«(Ο Γοργοπόταμος) Χωρίς Ζέρβα δεν γινόταν, χωρίς Άρη δεν πετύχαινε» …
lamiafm1.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου