Σκάνδαλα, ΜΜΕ και δημοσιογραφία

Κατηγορούμε εδώ και χρόνια την ελληνική Δικαιοσύνη ότι δεν μπόρεσε ποτέ να ξεδιαλύνει πλήρως ένα μεγάλο σκάνδαλο, όπως π.χ. την υπόθεση της Siemens. Οφείλουμε, όμως, να παρα-δεχθούμε πως εξίσου θεαματική ήταν η αποτυχία της ελληνικής δημοσιογραφίας στο να αποκαλύψει με απτά και «δεμένα» στοιχεία σημαντικά σκάνδαλα. Και δεν μιλάω προφανώς για τις περι-πτώσεις όπου κάποια έντυπα ή κανάλια αγνοούσαν καν την ύπαρξη σκανδάλων, επειδή τύχαινε ένας εκ των ιδιοκτητών τους να είναι φίλος ή αφανής συνεταίρος ενός εκ των εμπλεκομένων.

Υπήρξαν και υπάρχουν μέσα ενημέρωσης χωρίς τέτοιες εξαρτήσεις, που αν και έψαχναν δεν μπόρεσαν ποτέ να πιάσουν τον μίτο και να φτάσουν στο τέλος.

Ολοι μας γνωρίζουμε, για παράδειγμα, ότι από το τέλος της δεκαετίας του 1980 έγινε ένα ξέφρενο πάρτι σε τρεις απολύτως συγκεκριμένους τομείς: τους αμυντικούς εξοπλισμούς, τις προμήθειες στον ΟΤΕ και στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Αν κάποιος θέλει να απαντήσει το περιώνυμο ερώτημα «πού πήγαν τα λεφτά» θα πρέπει να ψάξει να βρει ποιοι επιχειρηματίες, πολιτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι πλούτισαν από αυτό το πάρτι.

Δεν υπάρχει τίποτα πιο εκνευριστικό για ένα ρεπόρτερ από το να «μυρίζει» το σκάνδαλο, να ξέρει πρόσωπα και γεγονότα και να μην μπορεί να τα αποδείξει. Χρειάσθηκαν δέκα και κάτι χρόνια, π.χ., για να αποδειχθεί ότι ένας πρώην υπουργός Αμυνας διαθέτει σημαντικότατη ακίνητη περιουσία, η οποία ανήκει σε εταιρείες offshore, που με τη σειρά τους εμπλέκονται σε διάφορες σκοτεινές δραστηριότητες.

Δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση, γιατί το ελληνικό μπάχαλο βοηθάει όποιον θέλει να κρυφτεί. Για παράδειγμα, η απουσία κτηματολογίου καθιστά σχεδόν αδύνατον να βρει κάποιος εύκολα πού ανήκει ένα συγκεκριμένο ακίνητο, εκτός αν γνωρίζει την ονομασία της offshore, πράγμα που δεν είναι πάντοτε εύκολο.

Στην περίπτωση της Siemens, ήταν προφανές εδώ και χρόνια πως η γερμανική εταιρεία δεν ήταν μόνη της στο «τρίγωνο της αμαρτίας» με επίκεντρο τον ΟΤΕ. Ακούγαμε για τον περίφημο «κ. Παντελή», ο οποίος διακινούσε άφθονο χρήμα και οργάνωνε συναντήσεις στο περίφημο μπούνκερ στη Φιλοθέη, ένα διαμέρισμα με ειδικά συστήματα προστασίας όπου γίνονταν οι κρίσιμες συναντήσεις για τις προμήθειες του ΟΤΕ. Κανείς, όμως, δεν μιλούσε και ήταν αδύνατον να βρει κάποιος την άκρη έχοντας απέναντί του offshore εταιρείες και μια ομερτά διεφθαρμένων πολιτικών και κρατικών λειτουργών με ισχυρούς συμμάχους σε όλα τα κέντρα εξουσίας. Ας μην ξεχνάμε πως ό,τι μάθαμε αρχικά για τη Siemens προήλθε από μια έρευνα στην Αμερική. Ηταν τότε που ακούγαμε διάφορους αμετανόητους απολογητές ενός σάπιου συστήματος να ισχυρίζονται ότι «όσοι ανακινούν αυτή την υπόθεση θέλουν την αποσταθεροποίηση του πολιτικού συστήματος».

Τα πράγματα άλλαξαν τώρα γιατί το διεφθαρμένο σύστημα χρεοκόπησε τη χώρα, ο κόσμος είναι θυμωμένος και ζητά απαντήσεις και κάποιοι που ξέρουν πολλά άρχισαν επιτέλους να μιλάνε.

Είναι όμως σημαντικό να αλλάξουμε και εμείς, τα μέσα ενημέρωσης, ακολουθώντας τον δρόμο που έχουν ακολουθήσει εδώ και καιρό ξένα ΜΜΕ.

Για να γίνει αυτό, όμως, πρέπει να γίνουμε πολύ πιο μεθοδικοί στις έρευνές μας, να ξεχωρίσουμε την υστερική καταγγελία από την ερευνητική δημοσιογραφία και να εκπαιδεύσουμε μια νέα γενιά ρεπόρτερ σε αυτό το τόσο σπανίζον είδος.
Του Αλεξη Παπαχελα

kathimerini.gr