Ασύλληπτες περιουσίες, που βρίσκονται «εν υπνώσει» βαθιά μέσα σε γραφειοκρατικούς δαιδάλους, παραμένουν ανεκμετάλλευτες εξαιτίας του απαρχαιωμένου και εντελώς ξεπερασμένου από τις συνθήκες, νομοθετικού πλαισίου περί κληροδοτημάτων.Σύμφωνα με νέο νόμο-πλαίσιο που έρχεται τον Ιούνιο τα ΑΕΙ θα μπορούν να νοικιάζουν ή ακόμα και να βγάζουν στο σφυρί τα κληροδοτήματα τους, προκειμένου να αποτραπούν τα λουκέτα σε δεκάδες σχολές.Ο νόμος 2039/1939 ναρκοθετεί οποιαδήποτε ρεαλιστική προσέγγιση αξιοποίησης της δημόσιας ακίνητης περιουσίας στην οποία αποσκοπεί η κυβέρνηση. Μόνο το Πανεπιστήμιο Αθηνών διαθέτει 141 ακίνητα-φιλέτα, προθεσμιακές καταθέσεις ύψους 49.850.000 ευρώ, καθώς και 2.883.000 μετοχές στην Εθνική Τράπεζα και στην ΑΓΕΤ Ηρακλής! Τα κτίρια καταρρέουν αχρησιμοποίητα, οι μετοχές... κάθονται, και το Πανεπιστήμιο αναγκάζεται να πληρώνει σε ιδιώτες υπέρογκα ενοίκια, αφού δεν μπορεί να... ανοίξει στους φοιτητές τα δικά του ακίνητα.
Ο κόμπος όμως έχει φτάσει στο χτένι και τα πρώτα τμήματα (Αρχιτεκτόνων, Καλών Τεχνών κ.ά.) βρίσκονται σε «κόκκινο συναγερμό» και ανοιγοκλείνουν μέχρι να βρουν πόρους να λειτουργήσουν. Οι προϋπολογισμοί των ΑΕΙ φέτος στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν μειωθεί στο μισό!
Ο ένας μετά τον άλλον οι πρυτάνεις των τριών μεγαλύτερων ανώτατων ιδρυμάτων της χώρας, του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Πολυτεχνείου και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, ζητώντας από την πολιτεία να «απελευθερώσει τα κληροδοτήματα».
Ηδη το πόρισμα της Ειδικής Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, που ασχολήθηκε με το θέμα, κατέληξε στις τελικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις που πρέπει άμεσα να γίνουν στον κώδικα για τα Εθνικά Κληροδοτήματα.
Την πρότασή τους για απλούστευση και εξορθολογισμό της διαχείρισης των κληροδοτημάτων από θεσμικής πλευράς, έχουν υποστηρίξει δημόσια και κατ' επανάληψη οι πρυτάνεις, προεξάρχοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών με τον κ Θεοδόση Πελεγρίνη, ενώ αύριο Δευτέρα και ο πρύτανης του ΕΜΠ κ. Σίμος Σιμόπουλος δίνει συνέντευξη Τύπου για το θέμα της οικονομικής δυσπραγίας του Ιδρύματος.
«Η στενότητα που αντιμετωπίζουμε φέτος είναι μεγάλη», λέει ο αντιπρύτανης Οικονομικών του Παν. Αθηνών, κ. Θωμάς Σφηκόπουλος: «Πολλά ΑΕΙ δεν αντέχουν. Εμείς πληρώνουμε ετησίως 7 εκατ. ευρώ μόνο για τη ΔΕΗ, ενώ πήραμε 30 εκατ. για όλα μας τα έξοδα.
Τα έξοδα.
Δίνουμε 3,5 εκατ. ευρώ τον χρόνο για την καθαριότητα, 3,5 εκατ. για τη φύλαξη, περίπου 2 εκατ. για τα τηλέφωνα και ένα μεγάλο ποσό που δεν μπορεί να υπολογιστεί ακόμη για εφέτος για τη σίτιση των φοιτητών. Ζητούμε από την πολιτεία να απελευθερώσει από τη γραφειοκρατία τα κληροδοτήματα, για να τα αξιοποιήσουμε».
Στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας ο πρύτανης του ΑΠΘ δήλωσε: «Οι δημοπρασίες αποτελούν αναγκαστικό δρόμο για τη μίσθωση ενός ακινήτου. Μια δημοπρασία καθυστερεί περίπου 10 μήνες για να δώσει αποτελέσματα και ίσως αυτό απαντά στο γιατί από τα 120 κληροδοτήματα του πανεπιστημίου μας, τα 66 αυτήν τη στιγμή παραμένουν κενά.
Επίσης, το τίμημα δεν καθορίζεται από τα ΑΕΙ, αλλά καθορίζεται από την περιφέρεια και την Κτηματική Υπηρεσία. Πρόκειται για διαδικασία πολύ αργή. Θα έπρεπε να υπάρχει η δυνατότητα το τίμημα να αντιμετωπίζεται με πιο αντικειμενικό τρόπο και σε αυτό θα έπρεπε να έχουν λόγο τα ίδια τα ΑΕΙ. Αυτή είναι μια αιτία για την οποία τα μισθώματα δίνουν πολύ χαμηλό έσοδο στα ΑΕΙ».
Ο νόμος του 1939
Η ελληνική πολιτεία και το Σύνταγμα κατοχύρωσαν το πλαίσιο της διαχείρισης των κληροδοτημάτων το 1939 με τον νόμο 2039/39. Σύμφωνα με αυτόν ορίζεται ότι «η πιστή και επακριβής εκτέλεση της βουλήσεως των διαθετών και δωρητών, διά της οποίας διατίθενται περιουσιακά στοιχεία διά κληρονομιάς, κληροδοσίας, δωρεάς υπέρ του κράτους ή χάριν κοινωφελών σκοπών, αποτελεί υποχρέωση του κράτους».
Η διαχείριση των κληροδοτημάτων όλων των AEI της χώρας διέπεται υποχρεωτικώς από τις διατάξεις αυτού του νόμου και υπόκειται στις δεσμεύσεις του διαθέτη. Αυτές οι διαθέσεις των ευεργετών, τώρα μπορούν να ερμηνευθούν διαφορετικά, πάντα όμως μέσα στο πλαίσιο της βούλησής τους, για το καλό των περιουσιών, που μένουν όμως ανεκμετάλλευτες αν και έχουν δοθεί για σκοπούς ανάπτυξης.
ΜΕΤΟΧΕΣ, ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ, ΚΤΙΡΙΑ
Αμύθητη η περιουσία των μεγαλύτερων ΑΕΙ
Πανεπιστήμιο Αθηνών
Την ακίνητη περιουσία του ιδρύματος συγκροτούν 141 ακίνητα, 15 διατηρητέα κτίρια, 17 οικόπεδα και 109 μισθωτήρια - συγκροτήματα. Τα 65 από αυτά είναι κενά. Οι καταθέσεις των κληροδοτημάτων προσδιορίζονται αυτήν τη στιγμή σε λογαριασμούς όψεως στα 3.850.000 ευρώ και σε προθεσμιακές καταθέσεις 49.850.000 ευρώ. Επίσης, κατέχει 2.883.000 μετοχές της Εθνικής Τράπεζας και 198.000 μετοχές της Τραπέζης της Ελλάδος, ελάχιστο επίσης αριθμό μετοχών στην Τράπεζα Πειραιώς και στην ΑΓΕΤ Ηρακλής. Τα έσοδα από τα κληροδοτήματα του ΕΚΠΑ καλύπτουν 658 υποτροφίες για προπτυχιακούς φοιτητές, 414 υποτροφίες για μεταπτυχιακούς φοιτητές και 61 υποτροφίες για μαθητές της Μέσης Εκπαίδευσης.
Aριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
Το ΑΠΘ αριθμεί 120 ακίνητα από κληροδοτήματα, εκ των οποίων τα 66 είναι αυτήν τη στιγμή κενά. Μισθωμένα είναι 54 ακίνητα - 17 κατοικίες και 37 για επαγγελματική στέγη. Στα 14 από αυτά (12 επαγγελματικές στέγες και 2 κατοικίες) οφείλονται ενοίκια. Το σύνολο των μισθωμάτων που εισέπραξε το ίδρυμα το 2009 από τα κληροδοτήματα ήταν 400.000 ευρώ. Η αντικειμενική αξία των ακινήτων ανέρχεται στο ποσό των 14.400.000 ευρώ και τα διαθέσιμα από τα κληροδοτήματα στα τέλη του 2009 ήταν 5.100.000 ευρώ και 880.000 δολάρια.
Την ίδια περίοδο (2009) το ΑΠΘ πλήρωσε για να μισθώσει κτίρια προκειμένου να στεγάσει 5 σχολές του το ποσό των 2 εκατ.ευρώ, δηλαδή του κόστισαν 5 φορές τα έσοδα από το σύνολο των κληροδοτημάτων.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των υπηρεσιών του ιδρύματος, το ΑΠΘ ζημιώνεται κατά 1.600.000 ευρώ επειδή, λόγω πληρότητας της κεντρικής πανεπιστημιούπολης, 5 σχολές μεταφέρθηκαν σε ενοικιαζόμενα κτίρια στο κέντρο της πόλης.
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Το ΕΜΠ διαχειρίζεται 32 κληροδοτήματα. Περιλαμβάνουν 26 ακίνητα, αντικειμενικής αξίας (με την καταγραφή του 2010) 12.914.000 ευρώ. Στην περιουσία του καταγράφονται τραπεζικές μετοχές 390.000 ευρώ, ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, προθεσμιακές καταθέσεις και καταθέσεις όψεως.
Στα 26 από τα 32 κληροδοτήματα και στις δωρεές ως βούληση των καταθετών αναφέρεται η χορήγηση υποτροφιών σε φοιτητές. Στα υπόλοιπα 6 κληροδοτήματα η βούληση αναφέρεται στη συντήρηση κτιρίων, στην προμήθεια βιβλίων και στον εξοπλισμό για τη στέγαση των φοιτητών.
Το πόρισμα της Βουλής
Λιμνάζουν 10 δισ. ευρώ
Περιουσία αξίας τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ (χωρίς τα ακίνητα) λιμνάζει στα συρτάρια των υπουργείων! Σήμερα, 65 περίπου χρόνια μετά την πρώτη νομοθετική ρύθμιση για τη διαχείριση των εθνικών κληροδοτημάτων, η κατάσταση είναι αποκαρδιωτική. Το σύνολο των Κοινωφελών Περιουσιών είναι, περίπου 11.000. Εξ αυτών, περίπου 2.500 είναι Ιδρύματα και Κληροδοτήματα, 3.000 είναι Σχολάζουσες Κληρονομιές, ενώ οι υπόλοιπες 5.500 περιουσίες είναι υπό εκκαθάριση.
Από τη Διεύθυνση Εθνικών Κληροδοτημάτων του αρμόδιου υπουργείου εκκαθαρίζονται το πολύ 20 υποθέσεις τον χρόνο!
Μόνο κατά προσέγγιση μπορείν να υπολογιστεί η συνολική αξία των 11.000 Κοινωφελών Περιουσιών:
α. Οι 115 περιουσίες της Αμεσης Διαχείρισης (δηλαδή αυτές που μπορούν άμεσα να αξιοποιηθούν) αξίζουν 41 εκατ. ευρώ.
β. Οι περιουσίες που αφήνονται για κοινωφελείς σκοπούς ξεκινούν από 200.000 ευρώ και πάνω και φθάνουν, σε κάποιες περιπτώσεις, σε πολλά εκατομμύρια ευρώ.
Οι σχολάζουσες κληρονομιές
Είναι άγνωστο το μέγεθος της περιουσίας που καλύπτεται πίσω από κάθε Σχολάζουσα Κληρονομιά. Το βέβαιο είναι ότι ο τομέας αυτός έχει, παραδόξως, υποβαθμισθεί. Η τοποθέτηση λιγότερων από πέντε, μόνον, υπαλλήλων στο αρμόδιο υπουργείο για να παρακολουθούν τις 3.000 υποθέσεις και την όλη πορεία της εκκαθάρισής τους το αποδεικνύει.
Οι κηδεμόνες σπάνια αποδίδουν λογαριασμό των ενεργειών τους και, ηθελημένα ή αθέλητα, βλάπτουν το Δημόσιο, στερώντας τον κρατικό προϋπολογισμό από σημαντικά έσοδα.
Τα έσοδα στις ΔΟΥ θα μπορούσε να είναι πολύ υψηλότερα εάν υπήρχε πρόγραμμα ταχείας εκκαθάρισης των Σχολαζουσών Κληρονομιών και δεν παρέμεναν τόσες πολλές υποθέσεις 20 και 30 χρόνια χωρίς να έχουν ακόμα περαιωθεί.
Οι υποτροφίες
Ο ετήσιος αριθμός των υποτροφιών που χορηγούνται από τις Κοινωφελείς Περιουσίες δεν μπορεί να υπολογισθεί. Μόνον οι 115 περιουσίες της Αμεσης Διαχείρισης χορήγησαν το 2006, 200 υποτροφίες. Τα Ιδρύματα και τα κληροδοτήματα που εποπτεύει η Περιφέρεια Αττικής χορήγησαν το 2006 περισσότερες από 500. Δεν γνωρίζουμε πόσες χορήγησαν οι υπόλοιπες 12 Περιφέρειες καθώς και οι περιουσίες που εποπτεύει η Κεντρική Υπηρεσία του υπ. Οικονομικών.
Ο νέος νόμος
Φθάνει η ώρα που τα ΑΕΙ θα μπορούν να νοικιάζουν ή ακόμη και να πωλούν τις ακίνητες και κινητές περιουσίες τους, προς όφελος των ιδρυμάτων και των φοιτητών τους. Στον νέο νόμο-πλαίσιο που έρχεται τον Ιούνιο, προβλέπεται η δημιουργία ειδικών εποπτικών αρχών σε κάθε ΑΕΙ για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας.
Τα κληροδοτήματα των ΑΕΙ και η γενική τους εποπτεία, περνάει εξ ολοκλήρου στο υπ. Οικονομικών (καταργείται η εμπλοκή του υπ. Παιδείας), ενώ δημιουργούνται ανά ΑΕΙ ειδικές υπηρεσίες διαχείρισης των κληροδοτημάτων. Για το σύνολο των κληροδοτημάτων θα δημιουργηθεί Γ. Γ. Δημόσιας Περιουσίας και Κληροδοτημάτων στο υπ. Οικονομικών.
Οι νέες ρυθμίσεις θα προσδιορίζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο τα ΑΕΙ μπορούν ν' αξιοποιούν όχι μόνο τα κληροδοτήματά τους αλλά και την εν γένει περιουσία τους. Στις περιπτώσεις μεγάλων ΑΕΙ, θα διασφαλιστεί η οικονομική τους αυτοτέλεια, ώστε να υπάρξει εντυπωσιακή εξοικονόμηση πόρων από την πλευρά του κράτους.
Τα ΑΕΙ παίρνουν μέτρα για να επιβιώσουν
Αυτοδιαχειριζόμενα κυλικεία και φωτοβολταϊκά για να μειώσουν τα έξοδά τους
Ετοιμάζουν φωτοβολταϊκά για να περιορίσουν τα έξοδα της ΔΕΗ, βάζουν φραγή τηλεφώνων, περνούν στην αυτοδιαχείριση των πάμπλουτων κυλικείων των σχολών, φτιάχνουν δικούς τους εκδοτικούς οίκους και ταξιδιωτικά γραφεία για να σταματήσουν την οικονομική τους διαρροή προς τους κάθε είδους εργολάβους. Με αυτούς τους τρόπους προσπαθούν τα ΑΕΙ να επιβιώσουν μέχρι να δοθεί επιτέλους η δυνατότητα να αυτοδιαχειριστούν τις περιουσίες τους. «Επανεξετάζουμε τα πάντα. Επαναδιαπραγματευθήκαμε τις συμφωνίες για τις εργολαβίες προσωπικού, κερδίζοντας 2,5 εκατ. ευρώ, υποβάλαμε τρία προγράμματα φωτοβολταϊκών, αρχίσαμε την αυτοδιαχείριση από φοιτητές μας του πρώτου από τα συνολικά 15 κυλικεία μας, ελέγχεται πλέον αυστηρά η φοιτητική ταυτότητα για την είσοδο στα εστιατόρια του Ιδρύματος, δημιουργήσαμε δικό μας εκδοτικό οίκο και ταξιδιωτικό γραφείο. Αυτό που μας ενδιαφέρει, όμως, είναι η αξιοποίηση της περιουσίας του πανεπιστημίου μας. Τα κληροδοτήματα παραμένουν αναξιοποίητα, μένουν κλειστά κτίρια την ίδια στιγμή που εμείς πληρώνουμε 2,5 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο για ενοικίαση αιθουσών. Είναι δυνατόν;», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο πρύτανης του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου, κ. Γιάννης Μυλόπουλος.
ΒΙΒΙΑΝ ΜΠΕΝΕΚΟΥ
bibian@pegasus.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου