Πρόδρομό της αποτέλεσε η Μαθητική Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών που ιδρύθηκε το 1893. Η πρώτη συναυλία της Ορχήστρας δόθηκε στις 19 Μαρτίου 1894 στην αίθουσα του Ωδείου, στην οδό Πειραιώς, υπό τη διεύθυνση του καθηγητή και αρχιμουσικού Ριχάρδου Μπονιτσιόλλι. Η παρουσία το 1908 του Αρμάνδου Μαρσίκ στη θέση του αρχιμουσικού, σηματοδοτεί την αναδιοργάνωσή της και συμβάλλει καθοριστικά στο αναγκαίο πέρασμα από το σπουδαστικό - εκπαιδευτικό, στο καθαρά επαγγελματικό επίπεδο.
Το 1911 πήρε μεν τον τίτλο Συμφωνική Ορχήστρα Αθηνών, πέρασε όμως, ως το 1927, όλα τα δραματικά γεγονότα της εποχής (Βαλκανικοί πόλεμοι, Εθνικός Διχασμός, Μικρασιατική καταστροφή, στρατιωτικά κινήματα) είτε ως Ορχήστρα των Λαϊκών Συναυλιών του Διονυσίου Λαυράγκα - γύρω στα 1920 - είτε ως Ορχήστρα του Ελληνικού Ωδείου.
Από το 1922 η Ορχήστρα γνωρίζει μια ιδιαίτερα γόνιμη περίοδο, υπό τη διεύθυνση των Ιωσήφ Μπουστίντουι και Ιβάν Μπούτνικοφ, που διαρκεί μέχρι το 1925, οπότε ιδρύεται ο Σύλλογος Συναυλιών.
Η Ορχήστρα του Συλλόγου Συναυλιών αποτέλεσε συγχώνευση της Ορχήστρας του Ωδείου Αθηνών και της Συμφωνικής Ορχήστρας του Ελληνικού Ωδείου. Με πρωτοβουλία του Μανώλη Καλομοίρη, εκλήθη από το Βερολίνο ο Δημήτρης Μητρόπουλος να αναλάβει τα ηνία της. Έτσι, τακτικοί διευθυντές της Oρχήστρας ανέλαβαν οι Μητρόπουλος και Μπούτνικοφ, ενώ οι Μπουστίντουι και Φιλοκτήτης Οικονομίδης συνεργάστηκαν ως έκτακτοι.
Αμέσως μετά τη διάλυση του Συλλόγου Συναυλιών το 1927, η Ορχήστρα ανασυγκροτήθηκε και πάλι ως Συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών. Δόθηκε τότε το έναυσμα για την ανάπτυξη πλούσιας μουσικής ζωής στον τόπο, με εκτελέσεις έργων ενός ευρύτατου ρεπερτορίου από τους μεγάλους κλασσικούς έως το Σκρίαμπιν και τον Στραβίνσκι, που έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία ενός ιδιαίτερα καλλιεργημένου κοινού. Αυτή την περίοδο ήρθαν στην Αθήνα προσωπικότητες όπως οι Ρ. Στράους, Μπ. Βάλτερ, Φρ. Κράισλερ, Π. Καζάλς κ.ά.
Η αναχώρηση και εγκατάσταση του Δημήτρη Μητρόπουλου στην Αμερική, δημιούργησε μεγάλο καλλιτεχνικό κενό. Ο πόλεμος και η ναζιστική κατοχή, οδήγησε την ήδη προβληματική κατάσταση σε αφάνταστα δύσκολες συνθήκες, ικανές να ανατρέψουν οριστικά κάθε καλλιτεχνική κατάκτηση της Ορχήστρας.
Τότε ο Φιλοκτήτης Οικονομίδης, συνεπικουρούμενος από τους Μανώλη Καλομοίρη και Πέτρο Πετρίδη, κατάφεραν να πετύχουν, μέσα στην κατοχή, την κρατικοποίηση της Ορχήστρας με συνθήκες οργάνωσης και λειτουργίας ανάλογες της Ορχήστρας της Κρατικής Όπερας της Βιέννης. Ένα επίτευγμα μοναδικό που έδωσε στην Ορχήστρα το εφαλτήριο της επιβίωσης σε πολύ δύσκολους καιρούς και, κυρίως, τη δυνατότητα της σταδιακής ανάπτυξης στο καθαρά τεχνικό της επίπεδο.
Η πρώτη συναυλία της Ορχήστρας ως Κρατική Ορχήστρα Αθηνών δόθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1943 στο Θέατρο Ολύμπια. Ημερομηνία σημαδιακή, ημέρα, δηλαδή, της κηδείας του Κωστή Παλαμά.
Μετά το Φιλοκτήτη Οικονομίδη, που χρημάτισε γενικός διευθυντής της από το 1942 μέχρι το θάνατό του το 1957, διευθυντές της Κ.Ο.Α. διετέλεσαν οι Θεόδωρος Βαβαγιάννης (1957-69), Ανδρέας Παρίδης (1969-75), Μάνος Χατζιδάκις (1976-82), Γιάννης Ιωαννίδης (1983-89), Αλέξανδρος Συμεωνίδης (1989-95), Άρης Γαρουφαλής (1995-2004) και Βύρων Φιδετζής (2004-2011). Από το Μάιο του 2011 Διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών είναι ο Βασίλης Χριστόπουλος.
Παρά τις δυσκολίες των μεταπολεμικών χρόνων, η Κ.Ο.Α. στάθηκε πάντοτε στο ύψος της πολιτιστικής της αποστολής, προσπαθώντας να προσφέρει στους Έλληνες τη δυνατότητα επικοινωνίας με τα αριστουργήματα του παγκόσμιου ρεπερτορίου όλων των εποχών, ενώ ταυτόχρονα ήταν και είναι ο κορυφαίος - και συχνά μοναδικός - εκφραστής της εγχώριας συνθετικής παραγωγής.
Επιφανείς Έλληνες καλλιτέχνες πρόσφεραν το ταλέντο τους στην υπηρεσία της και διαμόρφωσαν την υπάρχουσα στην Ελλάδα συμφωνική παράδοση. Από τις τάξεις της πέρασαν κορυφαίοι μουσικοί που δίδαξαν, τόσο από τα αναλόγιά της, όσο και από τις αίθουσες των Ωδείων όπου εργάστηκαν, γενεές Ελλήνων μουσικών.
Στην πολυετή πορεία της εμφανίστηκαν, διευθύνοντας έργα τους, κορυφαίοι συνθέτες της σύγχρονης εποχής όπως οι Ρίχ. Στράους, Σαιντ-Σανς, Αλ. Καζέλλα, Γκ. Πιερνέ κ.ά. Εκτός από τους μόνιμους αρχιμουσικούς της (Οικονομίδη, Βαβαγιάννη, Λυκούδη, Παρίδη, Κολάση, Συμεωνίδη και Φιδετζή), στο πόντιουμ της Ορχήστρας στάθηκαν διαπρεπείς προσκεκλημένοι αρχιμουσικοί. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους Βάλτερ, Κνάππερτσμπους, Στοκόφσκι, Μυνχ, Χόρενσταϊν, Κράους, Παρέ, Γιόχουμ, Μαρκέβιτς, Σάρτζεντ, φον Κάραγιαν, Μάαζελ, Κομισσιόνα, Καχίτζε, Δημητριάδη, Χωραφά, Καρύδη, Τερμικάνωφ, Λαζάρεφ, Μπατίζ κ.ά. Αντίστοιχα συνέπραξαν και διακεκριμένοι σολίστες, όπως οι βιολιστές Φραντσεσκάττι, Λ. Κόγκαν, Στερν, Ρίτσι, Καβάκος οι βιολοντσελίστες Πιατιγκόρσκι, Μαϊνάρντι, Φουρνιέ, Ροστροπόβιτς, Γκούτμαν, Σίφ, οι πιανίστες Κορτό, Ρουμπινστάιν, Κεμπφ, Μπαχάουερ, Kυριακού, Τζάνις, Μπαντούρα-Σκόντα, Ασκενάζυ, Ντέμους, Χαίμπλερ, Πλετνιόφ, Ουγκόρσκι, Φρέιρε, Γκέλμπερ, Άργκεριχ, Πογκορέλιτς, Βακαρέλης, Σγούρος κ.ά.
Τα τελευταία χρόνια η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών έχει σταθερή παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα πραγματοποιώντας πάνω από πενήντα συναυλίες ετησίως στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Μουσείο Μπενάκη και την Εθνική Πινακοθήκη. Την καλλιτεχνική χρονιά 2008-2009 εγκαινίασε με ιδιαίτερη επιτυχία δύο νέες συνεργασίες με δύο από τους σημαντικότερους φορείς πολιτισμού της Ελλάδας: το Βυζαντινό Μουσείο και το Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός», διευρύνοντας έτσι ακόμα περισσότερο τις δραστηριότητές της. Προσπαθώντας να εκπονήσει ένα ευρύτερο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, πραγματοποιεί τα τελευταία δύο χρόνια ένα πρώτο αλλά ιδιαιτέρως σημαντικό βήμα διοργανώνοντας συναυλίες συνόλων της στο πιο ευαίσθητο τμήμα της εκπαίδευσης, σε σχολεία για παιδιά με ειδικές ανάγκες.
Εκτός από την Αθήνα, η Κ.Ο.Α. έχει εμφανιστεί σε πολλές πόλεις της Ελλάδος. Από το 2004 έχει καθιερώσει συστηματικές και οργανωμένες περιοδείες που ως στόχο τους έχουν τη γνωριμία του κοινού της περιφέρειας με το έργο της (2004: Χαλκίδα - 100 χρόνια από τη γέννηση του Σκαλκώτα, 2005: Μεσολόγγι, Αγρίνιο, Ιωάννινα, Κέρκυρα, 2006: Βόλος, Τρίκαλα, Λαμία, Καλαμάτα, Τρίπολη, Κυπαρισσία, 2007: Αρχαία Θέατρα Δίου και Φιλίππων, Ροδολίβος, Μύκονος, 2008: Άρτα, Κέρκυρα, Ιωάννινα, Πρέβεζα, 2009: Θεσσαλονίκη, Σέρρες). Από τη προηγούμενη καλλιτεχνική χρονιά συμμετέχει στο πρόγραμμα «Άγονη Γραμμή-Γόνιμη» διοργανώνοντας συναυλίες συνόλων σε νησιά της άγονης γραμμής κατά τους χειμερινούς μήνες.
Έχει επίσης συμμετάσχει, με μεγάλη επιτυχία, σε διεθνή φεστιβάλ και διοργανώσεις (Κύπρος, Ρουμανία, Τουρκία, Γαλλία, Μάλτα, Αυστρία, Γερμανία, Κίνα), με πιο πρόσφατη τη συμμετοχή της στο παγκοσμίου φήμης Φεστιβάλ του Bad Kissingen στη Γερμανία.
Από την άνοιξη του 2005 οργανώνει κάθε χρόνο τις Ελληνικές Μουσικές Γιορτές σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Παράλληλα συνδιοργάνωσε μουσικολογικά συνέδρια με την Ακαδημία Αθηνών, τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Ιονίου, την Ένωση Ελλήνων Μουσουργών και τη «Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη – Λίλιαν Βουδούρη», ενώ τη φετινή καλλιτεχνική χρονιά θα συνεργαστεί με το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το 2007 κυκλοφόρησε ο πρώτος διεθνής δίσκος της με έργα Μανώλη Καλομοίρη από τη εταιρεία NAXOS, αποσπώντας εγκωμιαστικές κριτικές από τον εγχώριο και διεθνή τύπο. Η Κ.Ο.Α. πρωτοστάτησε με την ηχογράφηση αυτή στη σειρά Greek Classics, η οποία υπήρξε πρωτοβουλία της και έχει ως στόχο τη διεθνή προβολή της ελληνικής μουσικής δημιουργίας διαχρονικά. Λίγους μήνες αργότερα κυκλοφόρησε από την εταιρία Legent ακόμη ένας δίσκος της με συμφωνικά έργα του Μίκη Θεοδωράκη. Πρόσφατα εξέδωσε τα πρώτα αρχειακά CD με ιστορικές ηχογραφήσεις του ιδρυτή και πρώτου Διευθυντή της, του μαέστρου Φιλοκτήτη Οικονομίδη, εγκαινιάζοντας έτσι μία σειρά αρχειακών CD που ως στόχο έχουν, με την χρήση της νέας τεχνολογίας, τη διάσωση αυτών των σημαντικών τεκμηρίων της μουσικής ιστορίας της Ελλάδας.
Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα παραμένει σταθερά προσηλωμένη στους στόχους που έθεσαν όλοι εκείνοι που αγωνίστηκαν για την εδραίωση και την εξέλιξή της, υπερασπιζόμενη τις αξίες και τις κατακτήσεις της μεγάλης μουσικής τέχνης. Με θεμέλια στην ιστορία και στυλοβάτες τα μέλη, τους συνεργάτες, τους φίλους και τους ακροατές της, βλέπει το μέλλον με αισιοδοξία.
Παρασκευή 14 Οκτωβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Λαμίας στις 9 το βράδυ. Για περισσότερες πληροφορίες και κρατήσεις θέσεων τηλεφωνήστε στο 2231033325
lamiareport.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου