Όταν ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος μίλησε από το βήμα της Βουλής λίγο πριν την υπερψήφιση του πολυνομοσχεδίου για το ενδεχόμενο να «επέλθει ο θάνατος της οικονομίας», το μυαλό των περισσότερων βουλευτών πήγε στη... δραχμή.Άλλωστε, η έξοδος από το ευρώ και η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, παρότι διαψεύδεται σε κάθε ευκαιρία από την κυβέρνηση, επανέρχεται στην ημερήσια διάταξη όταν εμφανίζονται δυσκολίες στη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος προσαρμογής και οι δανειστές μας πιέζουν για νέα μέτρα.Μία επιστροφή που μπορεί να φαντάζει μακρινή αλλά συζητείται στο παρασκήνιο και δεν είναι τυχαία η πρόσφατη αναφορά σε αυτήν από τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη.
Το βέβαιο είναι ότι στη συντριπτική τους πλειονότητα οι οικονομολόγοι συμφωνούν πως αν η Ελλάδα αναγκαστεί να εξέλθει από την Ευρωζώνη και να γυρίσει στη δραχμή, οι συνέπειες θα είναι ολέθριες στο εισόδημα μισθωτών και συνταξιούχων, στην κεφαλαιακή δομή των εγχώριων τραπεζών, στη διαμόρφωση και εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους και στην εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων. Ο κ. Βενιζέλος δεν αναφέρθηκε βέβαια στη δραχμή αλλά «φωτογράφισε» ευκρινώς μια υπαρκτή πιθανότητα.
«Πρέπει να εξηγήσουμε στους πολίτες ότι, δυστυχώς, είναι απολύτως αναγκαίο να ζήσουμε αυτή τη φάση, για να αποφύγουμε τη χειρότερη. Δυσκολευόμαστε να πείσουμε ότι αν επέλθει ο θάνατος της οικονομίας, λόγω χρεοκοπίας και πτώχευσης, μετά το θάνατο δεν υπάρχει η αιώνια ζωή στην οικονομία», είπε χαρακτηριστικά. Λίγες ημέρες πριν ο κ. Σημίτης ήταν πολύ πιο συγκεκριμένος.
Σε άρθρο του έκανε αναφορά στην πιθανή ισοτιμία (1 ευρώ = 600 δραχμές) τις αλλεπάλληλες υποτιμήσεις, τη «χωρίς προηγούμενο φτώχεια και ανεργία», «τον πανικό που θα κυριαρχήσει στην τραπεζική αγορά» και το διπλασιασμό των χρεών προς το εξωτερικό μέσα σε μία νύχτα. Ας δούμε αναλυτικά τι θα προκαλέσει ένα πισωγύρισμα στη δραχμή.
Μισθωτοί - συνταξιούχοι
Ανυπολόγιστο θα είναι το πλήγμα στην αγοραστική δύναμη μισθωτών και συνταξιούχων καθώς σε πρώτη φάση θα μειωθεί σε ποσοστό ανάλογο με αυτό της υποτίμησης του εθνικού νομίσματος. Επιπρόσθετα θα υποστούν εισοδηματικές απώλειες εξαιτίας του κύματος των ανατιμήσεων που θα ακολουθήσει. Με δεδομένο ότι τόσο οι τιμές των εισαγόμενων όσο και των εγχώριων προϊόντων θα αυξηθούν κατακόρυφα, υπολογίζεται ότι ο πληθωρισμός θα προσεγγίσει τα επίπεδα του 20%. Είναι βέβαιο πως θα παρατηρηθεί μεγάλη αύξηση των τιμών σε εισαγόμενα τρόφιμα, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, αυτοκίνητα κ.ά. Το άλμα του πληθωρισμού θα φέρει αλυσιδωτές αυξήσεις στα επιτόκια με αποτέλεσμα το «ακριβό» χρήμα να κάνει απαγορευτικό τον δανεισμό για καταναλωτικές ή στεγαστικές ανάγκες. Επιπλέον, υποτιμημένες θα είναι οι καταθέσεις τους αλλά και τα υπόλοιπα περιουσιακά τους στοιχεία (π.χ. ακίνητα).
Επιχειρήσεις - Επενδύσεις
Οι επιχειρήσεις θα εισέλθουν σε ένα φαύλο κύκλο. Από τη μία θα πέσει κατακόρυφα η κατανάλωση και ο τζίρος τους, και από την άλλη η αύξηση των επιτοκίων θα κάνει απαγορευτική κάθε απόπειρα προσφυγής τους σε τραπεζικό δανεισμό. Παράλληλα με δεδομένο ότι η πραγματική οικονομία είναι εξαρτημένη από τις εισαγωγές σε ποσοστό που πλησιάζει το 70%, η μετάβαση στη δραχμή και η συνεπακόλουθη υποτίμηση θα προκαλούσε μια πρωτοφανή επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις και όπως αναφέρθηκε σημαντική αύξηση των λιανικών τιμών.
Σε μία χώρα με ασθενές νόμισμα, όπου πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος μίας νέας διολίσθησής του, το ρίσκο για τις άμεσες ξένες επενδύσεις θα είναι τεράστιο. Μπορεί σε πρώτη ανάγνωση οι επενδύσεις να φαντάζουν συμφέρουσες αλλά τα μελλοντικά κέρδη ενδέχεται να περιοριστούν σε μεγάλο βαθμό αν λόγω των οικονομικών προβλημάτων προκύψει και νέα υποτίμηση του νομίσματος. Επίσης το ασταθές τραπεζικό σύστημα είναι πάντα αποτρεπτικός παράγοντας ως προς την προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων.
Δημόσιο χρέος
Αυτόματα το δημόσιο χρέος θα επιβαρυνόταν από την άμεση μετατροπή του σε υποτιμημένο νόμισμα. Υπολογίζεται πως με τα σημερινά δεδομένα θα εκτινασσόταν έως και το 250% του ΑΕΠ. Και αυτό γιατί αφενός το χρέος προς τους πιστωτές μας είναι σε ευρώ και θα το αποπληρώνουμε μετατρέποντας υποτιμημένες δραχμές, και αφετέρου εξαιτίας της κάθετης υποχώρησης του ΑΕΠ. Όπως γίνεται αντιληπτό το ενδεχόμενο αυτό κάνει την εξυπηρέτησή του απαγορευτική και τη στάση πληρωμών αναπόφευκτη. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι σήμερα που προσεγγίζει το 150% του ΑΕΠ πολλοί οικονομολόγοι μιλούν για την ανάγκη αναδιάρθρωσης του χρέους ή ελεγχόμενης πτώχευσης.
Κατάρρευση των τραπεζών
Η επιστροφή στη δραχμή αποτελεί τον... ασφαλέστερο και πιο γρήγορο δρόμο που οδηγεί στην κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος. Κατά τη διάρκεια της περιόδου πριν από τη μετάβαση στη δραχμή, η φυγή των καταθέσεων στο εξωτερικό εκτιμάται πως θα έπαιρνε τη μορφή χιονοστιβάδας, δημιουργώντας συστημικό πρόβλημα. Αλλά ακόμη κι αν ετίθεντο περιοριστικοί όροι στις αναλήψεις για να αποφευχθεί η αιμορραγία των καταθέσεων, αμέσως μετά την υποτίμηση θα προέκυπτε ένα τεράστιο άνοιγμα μεταξύ του ενεργητικού και του παθητικού των τραπεζών.Οι τράπεζες είναι δανεισμένες σε ευρώ και θα πρέπει να αποπληρώνουν τα χρέη τους μετατρέποντας τις υποτιμημένες δραχμές στο «σκληρό» ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα. Ως φυσικό επακόλουθο οι αγορές θα «έκλειναν» για τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες ακόμη και αν έβρισκαν πηγές χρηματοδότησης το κόστος δανεισμού θα ήταν δυσβάσταχτο.
Tου Κώστα Τσαχάκη
http://www.imerisia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου