Τα εγκαταλελειμμένα περίπτερα στην Λαμία...

Μια εικόνα της κρίσης: παρακμή και αισθητική ρύπανση

Του Στέφανου Σταμέλλου*

Περιδιαβαίνοντας στους δρόμους της πόλης διαπιστώνει κανείς ότι η κρίση έχει χτυπήσει σημαντικά πέραν των άλλων και τις μικρές επιχειρήσεις των περιπτέρων. Αρκετά περίπτερα στην πόλη μας, τα περισσότερα ίσως, παραμένουν κλειστά γιατί δεν είναι πια οικονομικά βιώσιμα.

Σε πολλές περιπτώσεις βέβαια το κλείσιμο δεν οφείλεται μόνο στην οικονομική κρίση, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο δίνονταν οι άδειες τα τελευταία χρόνια. Το αποτέλεσμα ήταν να παρουσιαστεί κορεσμός στο κέντρο και να υποχρεώνονται να μετακινούνται σε περιοχές με μειωμένη εμπορική κίνηση.

Η αλήθεια είναι πως τα περίπτερα είναι ένα τόσο συνηθισμένο κομμάτι της καθημερινότητας όλων μας, που ξεχνάμε πως είναι τα «μικρά θαύματα», ο θρίαμβος της ελληνικής πατέντας, που σε ελάχιστα τετραγωνικά χωράνε τα πάντα. Οι  καθημερινές αλλαγές, οι προσθήκες, οι ευρεσιτεχνίες, είναι μέσα στο πρόγραμμα και ανάλογα με τη θέση που είναι, αλλάζει και το περιεχόμενο των εμπορευμάτων. Ξεχνάμε επίσης ότι οι άδειες δόθηκαν σύμφωνα με το Ν.Δ.1044/1971 (ΦΕΚ Α 245) "περί προστασίας και αποκαταστάσεως των Αναπήρων Πολέμου Οπλιτών και Θυμάτων Πολέμου". Το κράτος ποτέ δεν είχε χρήματα και ανακάλυψε αυτή την πατέντα του περιπτέρου δίνοντας άδεια για «μαγαζί» πάνω στο πεζοδρόμιο, που δεν του στοίχισε τίποτα.

Το γεγονός ότι σήμερα πολλά από αυτά παραμένουν κλειστά, έχει μια σειρά παρενέργειες. Πολλά από τα κιόσκια των περιπτέρων, ως εγκαταλελειμμένοι πια χώροι, έχουν γίνει εστίες ρύπανσης, εκπέμπουν εικόνες αισθητικής παρακμής και γενικά δεν είναι ό,τι καλύτερο.

Όμως δεν αρκούν οι διαπιστώσεις. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουμε τίποτα με τους συμπαθείς συμπολίτες μας, τους περιπτεράδες, το θέμα είναι τι μπορεί και τι πρέπει να γίνει: Έχουμε κατ’ αρχήν την αλλαγή της νομοθεσίας. Όπως είναι γνωστό, οι δήμοι, με την εφαρμογή του Ν. 4093/2012 «Έγκριση Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013−2016» έχουν πια και την αρμοδιότητα για τα περίπτερα, που μέχρι πρότινος ανήκε κυρίως στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Ο Νόμος ορίζει: «Με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου καθορίζονται οι θέσεις των περιπτέρων και αποτυπώνονται σε σχετικά τοπογραφικά διαγράμματα αρμόζουσας κλίμακας, στα οποία απεικονίζεται και ο κοινόχρηστος περιβάλλων χώρος. Η ανωτέρω απόφαση εκδίδεται μετά από γνώμη της οικείας δημοτικής ή τοπικής κοινότητας και εισήγηση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, όπου αυτή λειτουργεί».

Στα πλαίσια αυτά, η Δημοτική Αρχή πρέπει να συγκεντρώσει όλους τους φακέλους των περιπτέρων, να απευθυνθεί στους ιδιοκτήτες και να συζητήσει μαζί τους για την εφαρμογή της νομοθεσίας. Υπόψη ότι ο Νόμος προβλέπει για την άδεια, πέραν της χωροθέτησης, δημοπρασία με ευθύνη της δημοτικής αρχής. Για όσα περίπτερα δεν υπάρχει πλέον ενδιαφέρον, πρέπει να αναζητηθεί τρόπος για την απομάκρυνση, τον καθαρισμό και τον εξωραϊσμό του χώρου. Στόχος είναι η αποσυμφόρηση των δρόμων, η απελευθέρωση των πεζοδρομίων και η εξασφάλιση χώρου για τους πεζούς. Πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχουν περίπτερα πάνω σε πεζοδρόμια και να πουλάνε τα πάντα. Ευρωπαϊκή μελέτη, που ήρθε στη δημοσιότητα. αναφέρει πως σε λίγα χρόνια θα πρέπει να εναρμονιστούν με τον τρόπο που λειτουργούν όλα τα υπόλοιπα καταστήματα. Θα πρέπει να φύγουν από τα πεζοδρόμια, να στεγαστούν σε ισόγεια καταστήματα και να καθοριστούν τα αγαθά που θα πωλούνται.

Γενικά πρέπει να υπάρξει μια κινητικότητα για τα περίπτερα εκ μέρους της Δημοτικής Αρχής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, γιατί νομίζουμε ότι οι συνθήκες είναι ώριμες 

* Ο Στέφανος Σταμέλλος είναι μέλος της Πρωτοβουλίας Ενεργών Πολιτών Λαμίας

Δείτε παρακάτω το σχετικό άρθρο του Ν 4093/2012 καθώς και φωτογραφίες εγκαταλελειμμένων περιπτέρων στην πόλη μας

ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4093/2012

Έγκριση Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013−2016 − Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής του ν. 4046/2012 και του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013−2016.

…………………………………………………………

ΣΤ.2. ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΚΤΙΡΙΩΝ ΤΩΝ ΟΤΑ ΚΑΙ ΤΩΝ Ν.Π.Δ.Δ. ΑΥΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ

1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος οι διατάξεις των άρθρων 2 και 3 του ν. 3919/2011 (Α ́ 32) εφαρμόζονται και για την παραχώρηση, έναντι ανταλλάγματος, του δικαιώματος χρήσης των περιπτέρων του ν. 1044/1971, καθώς και των κυλικείων, καφενείων και κουρείων εντός κτιρίων του δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των Ν.Π.Δ.Δ..

2. Οι προθεσμίες των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 2 και των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 3 του ν. 3919/2011 εκκινούν από τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

3. Με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου καθορίζονται οι θέσεις των περιπτέρων και αποτυπώνονται σε σχετικά τοπογραφικά διαγράμματα αρμόζουσας κλίμακας, στα οποία απεικονίζεται και ο κοινόχρηστος περιβάλλων χώρος. Η ανωτέρω απόφαση εκδίδεται μετά από γνώμη της οικείας δημοτικής ή τοπικής κοινότητας και εισήγηση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, όπου αυτή λειτουργεί.

Για την έκδοση της ανωτέρω απόφασης απαιτείται γνώμη της οικείας αστυνομικής αρχής, η οποία εξετάζει την καταλληλότητα του χώρου από πλευράς ασφάλειας της κυκλοφορίας πεζών και των οχημάτων, μη επιτρεπόμενου του καθορισμού θέσεων περιπτέρων σε περίπτωση αρνητικής γνώμης. Η γνώμη παρέχεται εντός προθεσμίας είκοσι (20) ημερών από την ημερομηνία παραλαβής του ερωτήματος του δήμου και παρερχομένης άπρακτης αυτής, τεκμαίρεται η θετική γνώμη αυτής ως προς την καταλληλότητα του χώρου από πλευράς ασφάλειας.

Για τον καθορισμό των θέσεων περιπτέρων λαμβάνονται υπόψη οι εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις που αφορούν στην προστασία του φυσικού, πολιτιστικού και αρχιτεκτονικού περιβάλλοντος, των δασικών περιοχών, των αρχαιολογικών και ιστορικών τόπων, της δημόσιας κυκλοφορίας, την αισθητική και λειτουργική φυσιογνωμία του αστικού περιβάλλοντος, καθώς και την εν γένει προστασία της κοινής χρήσης.

Το 30% των ανωτέρω θέσεων, οι οποίες προσδιορίζονται κατόπιν δημόσιας κλήρωσης, παραχωρούνται σε άτομα με ειδικές ανάγκες (Α.Μ.Ε.Α.) και πολύτεκνους, με βάση εισοδηματικά κριτήρια και εφόσον πληρούται η προϋπόθεση του άρθρου 285 του ν. 3463/2006. Το ύψος του τέλους καθορίζεται από το δημοτικό συμβούλιο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3 του ν.1080/1980.

Για την παραχώρηση του δικαιώματος αυτού, υποβάλλονται αιτήσεις από τους δικαιούχους, κατόπιν σχετικής προκήρυξης, στην οποία ορίζονται ιδίως οι θέσεις, το ετήσιο μίσθωμα και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά. Οι θέσεις παραχωρούνται στους δικαιούχους με δημόσια κλήρωση, στην οποία μπορούν να παρίστανται εκπρόσωποι των ενώσεών τους.

Η παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης των λοιπών θέσεων των περιπτέρων γίνεται με δημοπρασία, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί δημοπρασιών προς εκμίσθωση δημοτικών ακινήτων, αποκλειομένης της δυνατότητας απευθείας παραχώρησης αυτών. Η διακήρυξη, πέραν των οριζομένων στις ανωτέρω διατάξεις, υποχρεωτικά περιλαμβάνει και τους εξής όρους:

α) Απαγορεύεται η αναμίσθωση, η υπεκμίσθωση και η εν γένει περαιτέρω παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης σε τρίτους.

β) Για τη σύναψη της σύμβασης παραχώρησης απαιτείται η κατάθεση εγγύησης υπέρ του οικείου δήμου για την εξασφάλιση της καλής εκτέλεσης των όρων της σύμβασης που αφορούν στη χωροθέτηση της κατασκευής του περιπτέρου. Το ποσό της εγγύησης επιστρέφεται άτοκα, όταν διαπιστωθεί από το δήμο η τήρηση των ανωτέρω όρων και σε κάθε περίπτωση εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενός μηνός από την ημερομηνία γνωστοποίησης σε αυτόν της ολοκλήρωσης της κατασκευής του περιπτέρου. Παρερχομένης άπρακτης της προθεσμίας αυτής, η εγγύηση επιστρέφεται από το δήμο. Ο καθορισμός του ύψους της ανωτέρω εγγύησης, ο τρόπος καταβολής αυτής και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια καθορίζεται από το όργανο που έχει την αρμοδιότητα διεξαγωγής της δημοπρασίας και αναφέρεται διακριτά στη σχετική διακήρυξη. Το ύψος της εγγύησης ορίζεται σε ποσοστό 70% του κόστους κατεδάφισης της κατασκευής του περιπτέρου και επαναφοράς των πραγμάτων στην πρότερη κατάσταση της κατασκευής του.

Για τον καθορισμό της τιμής εκκίνησης του καταβλητέου μισθώματος, λαμβάνεται υπόψη κάθε στοιχείο προσδιοριστικό της αξίας της θέσης του περιπτέρου και ιδίως τα κυκλοφοριακά δεδομένα, η εμπορικότητα των οδών και η δυνατότητα περαιτέρω παραχώρησης του περιβάλλοντος κοινόχρηστου χώρου για την ανάπτυξη της οικονομικής του δραστηριότητας.

γ) Σε κάθε περίπτωση παραχώρησης του δικαιώματος χρήσης κοινόχρηστου χώρου, πέραν αυτού που καταλαμβάνει η κατασκευή του περιπτέρου, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 3 του ν.1080/1980, όπως εκάστοτε ισχύουν. Με την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου καθορίζεται ο χρόνος παραχώρησης του δικαιώματος χρήσης των θέσεων των περιπτέρων, ο οποίος, σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δέκα (10) έτη. Σύζυγος και ενήλικα τέκνα που καθίστανται κληρονόμοι των ανωτέρω προσώπων κατά το διάστημα αυτό υπεισέρχονται αυτοδίκαια στο ανωτέρω δικαίωμα, εφόσον δηλώσουν την επιθυμία τους στην αρμόδια αρχή.

Τα ανωτέρω εφαρμόζονται αναλόγως και από το δημόσιο, τους ΟΤΑ Β ́ βαθμού και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου στους χώρους αρμοδιότητάς τους.

4. Η παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης των κυλικείων, καφενείων και κουρείων εντός κτιρίων του δημοσίου, των ΟΤΑ και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου προς εξυπηρέτηση του προσωπικού αυτών και των συναλλασσομένων με αυτούς γίνεται με δημοπρασία, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί δημοπρασιών προς εκμίσθωση ακινήτων τους, αποκλειομένης της δυνατότητας απευθείας παραχώρησης αυτών. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται αναλόγως τα αναφερόμενα στην περίπτωση 3, περιλαμβανομένης της σχετικής πρόβλεψης για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και τους πολύτεκνους.

5. Υφιστάμενες διοικητικές άδειες διατηρούνται σε ισχύ και δεν μεταβιβάζονται, ούτε κληρονομούνται. Από 1.1.2014 οι δικαιούχοι αυτών υπόκεινται σε υποχρέωση καταβολής τέλους για τον κοινόχρηστο χώρο που καταλαμβάνει η κατασκευή του περιπτέρου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3 του ν.1080/1980. Για τη χρήση κοινόχρηστου χώρου, πέραν του προαναφερθέντος, εφαρμόζονται οι ίδιες ως άνω διατάξεις από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού.

6. Καταργείται κάθε ειδική ή γενική διάταξη που αντίκειται στις ρυθμίσεις της υποπαραγράφου ΣΤ3