Το ΕΣΥ χρειάζεται 85 νοσοκομεία και έχει 135, έχει 2.000+ κλινικές, ενώ χρειάζεται 600+, έχει 30.000 κρεβάτια ενώ χρειάζεται πολύ λιγότερα και η πληρότητα είναι 67%-70%!

Τι χρειάζεται για το νέο ΕΣΥ

Οι γιατροί ας μην αντιδρούν στις αλλαγές και ας τις συνδιαμορφώσουν

Νίκος Μαρουδιάς  |  TA NEA

Το ΕΣΥ χρειάζεται 85 νοσοκομεία και έχει 135, έχει 2.000+ κλινικές, ενώ χρειάζεται 600+, έχει 30.000 κρεβάτια ενώ χρειάζεται πολύ λιγότερα και η πληρότητα είναι 67%-70%. Παρά ταύτα, έχουμε αντιδράσεις στις συγχωνεύσεις ακόμα και από νοσοκομεία που υπολειτουργούν.

Χρειαζόμαστε αλλαγές ρόλων των νοσοκομείων. Θέλουμε νοσοκομεία (κέντρα) χρόνιων πασχόντων αφού τα 10 χρόνια νοσήματα σπαταλούν το 70% των διατιθέμενων πόρων. Θέλουμε νοσοκομεία (κέντρα) Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και θέλουμε νοσοκομεία τελικού σταδίου για τους ογκολογικούς ασθενείς.

Οι προβλέψεις για την επόμενη δεκαετία αναφέρουν ότι οι δαπάνες υγείας θα ξεπεράσουν και το 13% του ΑΕΠ. Το μόνο που μπορεί να ελπίζει μια καλή κυβέρνηση είναι να πετύχει μείωση του ρυθμού αύξησης των δαπανών υγείας για τα επόμενα 10-15 χρόνια. Επιπλέον, είναι γεγονός ότι πολλά από τα χρήματα που ξοδεύονται για τις υπηρεσίες υγείας πολύ λίγο βελτιώνουν την υγεία και σε πολλές περιπτώσεις την επιδεινώνουν.

Αρχίζει να γίνεται κατανοητό ότι για να επιτύχει καλύτερα αποτελέσματα μία χώρα θα πρέπει να αλλάξει το μοντέλο παροχής των υπηρεσιών υγείας: το υπάρχον μοντέλο οργάνωσης και χρηματοδότησης των υπηρεσιών είναι υπεύθυνο για τις μεγάλες αυξήσεις των δαπανών υγείας τα τελευταία 30 χρόνια. Είναι, όμως, υπεύθυνο και για τις μεγάλες βελτιώσεις που πέτυχε, αλλά δυστυχώς στοιχίζει πανάκριβα και έπαψε πλέον να είναι και αποδοτικό.

Το νέο μοντέλο πρέπει να υπηρετεί τους ασθενείς και να προάγει την υγεία. Η μόνη πραγματική λύση είναι η μεγιστοποίηση της αξίας των παρεχόμενων υπηρεσιών και όχι μόνο οι πολιτικές συγκράτησης των δαπανών. Η μεγιστοποίηση της αξίας απαιτεί βελτίωση των αποτελεσμάτων των υπηρεσιών και όχι μόνο προσπάθειες αύξησης της παραγωγικότητας. (M. Porter, C. Guth, «Redefining German Health Care», Spinger 2012)

Η πιο σπουδαία διαπίστωση είναι ότι, για να πετύχουμε τα παραπάνω, χρειάζεται να υπάρξει ένας κοινός σκοπός - η αύξηση της αξίας των παρεχομένων υπηρεσιών - που μπορεί να ενοποιεί τα διαφορετικά συμφέροντα και τις δραστηριότητες όλων των εμπλεκομένων στην παροχή των υπηρεσιών υγείας.

Είναι παράδοξο ότι ενώ όλοι αναγνωρίζουν πως πρέπει να γίνουν δομικές αλλαγές, τίποτε συστηματικό δεν αφήνεται να γίνει. Στο ΕΣΥ, η αντίδραση προέρχεται πρώτα από τους γιατρούς που χρησιμοποιούν τον όρο της εμπορευματοποίησης των υπηρεσιών σαν άλλοθι για να μη δεχθούν καμία αλλαγή. Αντιδρούν ακόμα και στις αξιολογήσεις. Για να περάσουμε στη φάση της δράσης, το σύστημα πρέπει να σοκαριστεί, να βγει από τον αυτισμό του, πράγμα το οποίο απαιτεί κάτι περισσότερο από τη λογική αποδοχή τού τι πρέπει να γίνει.

Το νέο μοντέλο πρέπει να είναι επικεντρωμένο στην ικανοποίηση των αναγκών υγείας των πολιτών και να εστιάζει στην παροχή υπηρεσιών υψηλής αξίας και βελτίωσης της έκβασής τους. Οι πολίτες δεν πρέπει να ζουν τραυματικές εμπειρίες όταν έρχονται σε επαφή με τις υπηρεσίες υγείας.

Οι γιατροί χρειάζεται να αναλάβουν ηγετικό ρόλο και να διαμορφώσουν τις αλλαγές, όχι μόνο να αντιδρούν σε αλλαγές. Και μόνο ότι θα γίνονται μετρήσεις, μπορεί να αποτελέσει την ικανή και αναγκαία συνθήκη για κινητοποίηση του προσωπικού και ισχυρό κίνητρο για βελτίωση των υπηρεσιών. Χωρίς μετρήσεις και στόχους οι αλλαγές μπορεί να γίνουν, αλλά δεν θα διαρκέσουν.

Αλλαγές, επίσης, πρέπει να επέλθουν στην κουλτούρα, στη δομή των υπηρεσιών, στη διοίκηση, στη μέθοδο αποζημίωσης, στους ανθρώπους που καλούνται να υλοποιήσουν τις αλλαγές και στην εισαγωγή κινήτρων που θα επιτρέπουν στους εργαζομένους να πετυχαίνουν τους στόχους.

Παρήγορο στοιχείο είναι η διάθεση και η αποφασιστικότητα της νέας ηγεσίας του υπουργείου Υγείας. Ελπίζω, τα συμφέροντα του ΕΣΥ να μην αποτρέψουν, ακόμα μία φορά, τις αλλαγές που άρχισαν να υλοποιούνται.

Το ΕΣΥ (νοσοκομεία και πρωτοβάθμια) πρέπει επιτέλους να αποκτήσει κεντρική διοίκηση, μακριά από πολιτικές επιρροές, άρα ανεξάρτητη από το υπουργείο Υγείας, και επαγγελματική διοίκηση των μονάδων του, δίχως τη συμμετοχή συνδικαλιστών. Δεν είναι δυνατόν η μεγαλύτερη επιχείρηση της χώρας με περίπου 110.000 εργαζομένους, με κύκλο εργασιών μεγαλύτερο από 12 δισ. και ετήσιο έλλειμμα 3 δισ. ευρώ να μην έχει αυτόνομη διοικητική δομή, κατάλληλη ηγεσία, όραμα, στρατηγικούς στόχους με σχέδιο υλοποίησης και πολιτική κινήτρων.

Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν τρόπο δουλειάς επειδή κάποιος θα τους το πει. Θα αλλάξουν μόνο εάν έχουν τα κατάλληλα κίνητρα, σωστή κουλτούρα και αξίες - και εργασιακές σχέσεις. (C. C. Markides Game-changing strategies, Jossey-Bass 2008)

Ο Νίκος Μαρουδιάς είναι πρόεδρος της Ιατρικής Εταιρείας Σ. Διευθυντών ΕΣΥ, συντονιστής Υγείας στο ΙΣΤΑΜΕ