Στη μέση της πολιτικής τρικυμίας που συγκλόνισε τη χώρα, την περασμένη Πέμπτη, η «Καθημερινή» και η International Herald Tribune, συνέταιροι εδώ και 13 χρόνια, διοργάνωσαν συνέδριο με θέμα «Ελλάδα: Εξοδος από την κρίση;». Οι σύνεδροι είχαν την τύχη και την ατυχία να ζήσουν από κοντά το δράμα που έχει καταστήσει την Ελλάδα πρώτο θέμα στα μέσα ενημέρωσης όλου του πλανήτη. Οι διοργανωτές αναγκάστηκαν να δεχθούν την αιτιολογημένη απουσία όλων των υπουργών που ήταν καλεσμένοι, καθώς και του αρχηγού της αντιπολίτευσης. Ετσι, άνθρωποι της αγοράς, των επιστημών και εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών -οι άνθρωποι του αληθινού κόσμου- έκαναν όλες τις παρουσιάσεις και συμμετείχαν στις συζητήσεις με το κοινό. Πιθανώς η ατμόσφαιρα της πολιτικής κρίσης, μαζί με την απουσία των πολιτικών, οδήγησε σε συμπεράσματα πιο χρήσιμα και άμεσα απ' ό,τι θα ήταν αν το συνέδριο είχε συμπέσει με μια πιο «ήσυχη» περίοδο.
Ποια ήταν τα συμπεράσματα, λοιπόν; Η Ελλάδα πάσχει από έλλειψη πολιτικής ηγεσίας και στρατηγικής· οι πολίτες δεν εμπιστεύονται τους πολιτικούς και δεν έχουν πεισθεί ότι η πολιτική που ακολουθείται είναι σωστή ούτε ότι έχει φέρει αποτέλεσμα· παρ' όλες τις προοπτικές για ανάπτυξη και ευημερία, η χώρα δεν προσελκύει επενδύσεις και εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από δάνεια· η γραφειοκρατία, η διαφθορά, η αναποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα καταβροχθίζουν τεράστια ποσά και υπονομεύουν κάθε προσπάθεια υγιούς ανάπτυξης· η φοροδιαφυγή οργιάζει, ενώ για τους νομοταγείς το φορολογικό σύστημα είναι δαιδαλώδες και απρόβλεπτο· οι νόμοι είναι μπερδεμένοι και η εφαρμογή τους μοιάζει επιλεκτική. Το κυρίαρχο συμπέρασμα είναι ότι η ελληνική κρίση δεν είναι σημερινή - κρατάει δεκαετίες. Τα μεγαλύτερα προβλήματα, αυτά που οδήγησαν στο σημερινό αδιέξοδο, δεν ήθελαν ούτε χρήματα ούτε μεγάλα πολιτικά μυαλά για να αποφευχθούν. Ηθελαν κοινό νου, ατομική και συλλογική υπευθυνότητα και την πολιτική βούληση να γίνονται οι διορθωτικές κινήσεις στην ώρα τους.
Βιβλία και διατριβές θα γραφτούν για το πώς μια χώρα που κατάφερε να γίνει μέλος της Ευρωζώνης, που διοργάνωσε Ολυμπιακούς Αγώνες, που έχει έναν προικισμένο, μορφωμένο και εργατικό λαό, κατάφερε να πέσει τόσο χαμηλά τόσο γρήγορα. Σε αυτή την αφήγηση, η εβδομάδα που πέρασε θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως μια συμπυκνωμένη εικόνα των αιτιών και συμπτωμάτων της κρίσης. Τη Δευτέρα (του Αγίου Πνεύματος) ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor's υποβάθμισε τα ελληνικά ομόλογα (δηλαδή, την εθνική οικονομία) στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των 126 χωρών που ελέγχει. Την Τετάρτη, ημέρα απεργίας και μαζικών διαδηλώσεων εναντίον της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης, ο Γιώργος Παπανδρέου υπέπεσε σε απίστευτο λάθος: δέχτηκε την πρόκληση του αρχηγού της αντιπολίτευσης, Αντώνη Σαμαρά, να παραιτηθεί από την πρωθυπουργία ως προϋπόθεση για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού - και ύστερα μετάνιωσε και παρέμεινε στη θέση του. Ο Παπανδρέου απέδειξε την επιπολαιότητά του και ο Σαμαράς την επιμονή του να θέτει προϋποθέσεις για συνεργασία που δύσκολα θα γίνουν αποδεκτές. Την Πέμπτη, υπό την έντονη αμφισβήτηση των βουλευτών του, ο Παπανδρέου κάλεσε εκτάκτως την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, όπου κατάφερε να ελέγξει την κατάσταση. (Την ίδια μέρα, σχεδόν λάθρα, η κυβερνητική πλειοψηφία στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής ενέκρινε το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής.) Την Παρασκευή, η σύσταση του νέου υπουργικού συμβουλίου έδειξε ότι ο Παπανδρέου αναγκάστηκε να απομακρύνει υπουργούς που ήταν προσωπικές επιλογές του και να αναβαθμίσει εσωκομματικούς αντιπάλους. Απέτυχε στη συναίνεση με τη Νέα Δημοκρατία, τώρα την επιχειρεί με το ίδιο του το κόμμα.
Η συναίνεση των δύο μεγάλων κομμάτων φαίνεται να απομακρύνεται. Και μαζί της η ελπίδα ότι θα αρχίσει η εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, που θα ελευθερώσουν αναπτυξιακές δυνάμεις. Τι μπορεί να γίνει, λοιπόν; Ισως δεν αρέσει στους Ελληνες να ακούν συνέχεια για το οικονομικό θαύμα της Τουρκίας, αλλά είναι χρήσιμο να θυμηθούμε ότι η ανάκαμψη εκεί ξεκίνησε μέσα από μια δεινή οικονομική κρίση, την οποία προκάλεσαν οι πολιτικοί. Τότε, οι ίδιοι πολιτικοί συμφώνησαν να τοποθετήσουν του τεχνοκράτη Κεμάλ Ντερβίς, πρώην στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, ως «τσάρο» της οικονομίας και δεσμεύτηκαν να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις που πρότεινε. Ηταν υπουργός για ενάμιση χρόνο μόνο, αλλά η σημερινή κυβέρνηση ακόμη ακολουθεί την πολιτική του Ντερβίς. Κάθε χώρα, όμως, έχει τον δικό της δρόμο. Εμείς αναζητούμε τον δικό μας.
Tου Νικου Κωνστανταρα
http://www.kathimerini.gr
Ποια ήταν τα συμπεράσματα, λοιπόν; Η Ελλάδα πάσχει από έλλειψη πολιτικής ηγεσίας και στρατηγικής· οι πολίτες δεν εμπιστεύονται τους πολιτικούς και δεν έχουν πεισθεί ότι η πολιτική που ακολουθείται είναι σωστή ούτε ότι έχει φέρει αποτέλεσμα· παρ' όλες τις προοπτικές για ανάπτυξη και ευημερία, η χώρα δεν προσελκύει επενδύσεις και εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από δάνεια· η γραφειοκρατία, η διαφθορά, η αναποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα καταβροχθίζουν τεράστια ποσά και υπονομεύουν κάθε προσπάθεια υγιούς ανάπτυξης· η φοροδιαφυγή οργιάζει, ενώ για τους νομοταγείς το φορολογικό σύστημα είναι δαιδαλώδες και απρόβλεπτο· οι νόμοι είναι μπερδεμένοι και η εφαρμογή τους μοιάζει επιλεκτική. Το κυρίαρχο συμπέρασμα είναι ότι η ελληνική κρίση δεν είναι σημερινή - κρατάει δεκαετίες. Τα μεγαλύτερα προβλήματα, αυτά που οδήγησαν στο σημερινό αδιέξοδο, δεν ήθελαν ούτε χρήματα ούτε μεγάλα πολιτικά μυαλά για να αποφευχθούν. Ηθελαν κοινό νου, ατομική και συλλογική υπευθυνότητα και την πολιτική βούληση να γίνονται οι διορθωτικές κινήσεις στην ώρα τους.
Βιβλία και διατριβές θα γραφτούν για το πώς μια χώρα που κατάφερε να γίνει μέλος της Ευρωζώνης, που διοργάνωσε Ολυμπιακούς Αγώνες, που έχει έναν προικισμένο, μορφωμένο και εργατικό λαό, κατάφερε να πέσει τόσο χαμηλά τόσο γρήγορα. Σε αυτή την αφήγηση, η εβδομάδα που πέρασε θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως μια συμπυκνωμένη εικόνα των αιτιών και συμπτωμάτων της κρίσης. Τη Δευτέρα (του Αγίου Πνεύματος) ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor's υποβάθμισε τα ελληνικά ομόλογα (δηλαδή, την εθνική οικονομία) στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των 126 χωρών που ελέγχει. Την Τετάρτη, ημέρα απεργίας και μαζικών διαδηλώσεων εναντίον της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης, ο Γιώργος Παπανδρέου υπέπεσε σε απίστευτο λάθος: δέχτηκε την πρόκληση του αρχηγού της αντιπολίτευσης, Αντώνη Σαμαρά, να παραιτηθεί από την πρωθυπουργία ως προϋπόθεση για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού - και ύστερα μετάνιωσε και παρέμεινε στη θέση του. Ο Παπανδρέου απέδειξε την επιπολαιότητά του και ο Σαμαράς την επιμονή του να θέτει προϋποθέσεις για συνεργασία που δύσκολα θα γίνουν αποδεκτές. Την Πέμπτη, υπό την έντονη αμφισβήτηση των βουλευτών του, ο Παπανδρέου κάλεσε εκτάκτως την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, όπου κατάφερε να ελέγξει την κατάσταση. (Την ίδια μέρα, σχεδόν λάθρα, η κυβερνητική πλειοψηφία στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής ενέκρινε το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής.) Την Παρασκευή, η σύσταση του νέου υπουργικού συμβουλίου έδειξε ότι ο Παπανδρέου αναγκάστηκε να απομακρύνει υπουργούς που ήταν προσωπικές επιλογές του και να αναβαθμίσει εσωκομματικούς αντιπάλους. Απέτυχε στη συναίνεση με τη Νέα Δημοκρατία, τώρα την επιχειρεί με το ίδιο του το κόμμα.
Η συναίνεση των δύο μεγάλων κομμάτων φαίνεται να απομακρύνεται. Και μαζί της η ελπίδα ότι θα αρχίσει η εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, που θα ελευθερώσουν αναπτυξιακές δυνάμεις. Τι μπορεί να γίνει, λοιπόν; Ισως δεν αρέσει στους Ελληνες να ακούν συνέχεια για το οικονομικό θαύμα της Τουρκίας, αλλά είναι χρήσιμο να θυμηθούμε ότι η ανάκαμψη εκεί ξεκίνησε μέσα από μια δεινή οικονομική κρίση, την οποία προκάλεσαν οι πολιτικοί. Τότε, οι ίδιοι πολιτικοί συμφώνησαν να τοποθετήσουν του τεχνοκράτη Κεμάλ Ντερβίς, πρώην στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, ως «τσάρο» της οικονομίας και δεσμεύτηκαν να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις που πρότεινε. Ηταν υπουργός για ενάμιση χρόνο μόνο, αλλά η σημερινή κυβέρνηση ακόμη ακολουθεί την πολιτική του Ντερβίς. Κάθε χώρα, όμως, έχει τον δικό της δρόμο. Εμείς αναζητούμε τον δικό μας.
Tου Νικου Κωνστανταρα
http://www.kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου