Σπερχειός : Μια ένδοξη ιστορία, σε ένα σπάνιο περιβάλλον !

"Από την ερευνητική εργασία μαθητών του 5ου Γενικού Λυκείου Λαμίας"
Η κοιλάδα του Σπερχειού, σταυροδρόμι στο κέντρο του ελλαδικού χώρου, παρείχε όλες τις προϋποθέσεις για την εγκατάσταση και διαβίωση του ανθρώπου κατά την αρχαιότητα. Τα βουνά που την περιβάλλουν από τις τρεις πλευρές δεν εμπόδισαν τις επαφές με τις άλλες περιοχές τις Ελλάδας.
Τα αρχαιότερα ίχνη ζωής στην περιοχή βρίσκονται στα ΒΔ του χωριού στη θέση «Παράβολο», όπου έχει εντοπισθεί οικισμός της Μέσης Νεολιθικής Εποχής (5η χιλιετία π.Χ.), σύγχρονος του πολύ μεγαλύτερου και μακροβιότερου γειτονικού οικισμού του Παλαιόμυλου Λιανοκλαδίου.

Κατά την αρχαιότητα και στις δύο όχθες του κατοικούσαν οι Αινιάνες, οι Μαλλιείς και οι Οιταίοι. Οι Αινιάνες ήταν αρχαίο ελληνικό φύλλο που εγκαταστάθηκαν στην δυτική πλευρά της κοιλάδας του Σπερχειού και είχαν ως πρωτεύουσα την Υπάτη.
Οι Μαλλιείς κατείχαν την ανατολική πλευρά και είχαν ως πρωτεύουσα τη Λαμία, οι δε Οιταίοι ήταν εγκατεστημένοι στην ορεινή περιοχή της Οίτης.

Στην ελληνική μυθολογία, ο Σπερχειός λατρευόταν ως ο ομώνυμος θεός και ήταν γιός του Ωκεανού και της Γης. Επειδή ήταν πηγή ζωής και καταστροφών τον ονόμασαν Δϊιπετή επειδή πίστευαν ότι ήταν σταλμένος από τον βασιλιά των θεών Δία και τον θεωρούσαν προστάτη της περιοχής. Κατ΄ άλλη ερμηνεία ρίχτηκε από το Δία στη γη, κατά το «κεραυνός» Διϊπετής δηλαδή εκσφενδονίστηκε. Επίσης το λέγανε γιατί αγνοούσαν τις πηγές του, πίστευαν ότι είναι στον ουρανό και το θεωρούσαν θείο δώρο του Δία.
Οι ποταμοί θεωρούνταν και οι πατέρες των πρώτων ηρώων. Ο Σπερχειός είχε γιό το Μένεσθιο, ήρωα δίπλα στον Αχιλλέα από τη θυγατέρα του Πηλέα Πολυδώρα.
Ο ΄Ομηρος στην Ιλιάδα μας δίνει κάποια στοιχεία για την πίστη των αρχαίων Ελλήνων για το Σπερχειό: Ο πατέρας του μυθικού ήρωα Αχιλλέα, Πηλέας είχε υποσχεθεί να κάνει θυσίες κριαριών κοντά στο βωμό του Σπερχειού που βρισκόταν κοντά στις πηγές του αν γυρνούσε ζωντανός ο γιός του από την Τροία και θα αφιέρωνε και την κόμη του.
Ο Ηρόδοτος τον αναφέρει στη μάχη των Θερμοπυλών. Ο Ξέρξης με τον πεζό στρατό του κατέβαινε την Μαλίδα ακολουθώντας τον γυαλό του Μαλιακού κόλπου, η πρώτη παραλιακή πόλη στον κόλπο που απαντάει κανείς είναι η Αντίκυρα και κοντά σ΄αυτήν, κατεβαίνοντας από τη χώρα των Αινιάνων ο Σπερχειός ποταμός χύνεται στη θάλασσα. Ο ποταμός περνάει κοντά σε μια κώμη που λέγεται Ανθήλη και χύνεται στη θάλασσα.
Σπερχειΐδες λέγονταν οι Ναϊάδες νύμφες των πηγών του Σπερχειού ποταμού. Πιο ξακουστές ήταν η Δεινώ σύζυγος του Σπερχειού και η Διοπάτρη που την αγάπησε ο Θεός Ποσειδώνας. Επίσης στις εκβολές του Σπερχειού κατοικούσαν οι νύμφες Μαλλιάδες. Κατά τον Μεσαίωνα τον λέγανε «Αγριομέλα» και κατά την Φραγκοκρατία «Ελλάδα».
Το 995 ο Νικηφόρος Ουρανός νίκησε παρά τον ποταμό αυτόν τους Βούλγαρους. Κατά την Επανάσταση του 1821 δόθηκε στην περιοχή της γέφυρας πριν τις εκβολές του η Μάχη της Αλαμάνας, όπου και αιχμαλωτίσθηκε ο Αθανάσιος Διάκος. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας ο ποταμός αυτός ήταν το πρώτο σύνορο του Ελληνικού Βασιλείου. Το 1941 ο Σπερχειός αποτέλεσε τη δεύτερη διασυμμαχική αμυντική γραμμή στην κάθοδο των Γερμανών.


Από την ερευνητική εργασία μαθητών του 5ου Γενικού Λυκείου Λαμίας και βιβλιογραφία


http://el.wikipedia.org/
www.gaiaelliniki.gr/
http://hellinon.net/