Η μπάλα είναι καθρέφτης

Το ποδόσφαιρο είναι μια θεσμοθετημένη πάλη· ένα παιχνίδι με αρχές, κανόνες, διαιτητές. Ταυτόχρονα είναι και θέαμα (το «θέαμα», στον διαδραστικό, παγκοσμιοποιημένο 21ο αιώνα, είναι μια πολλαπλά φορτισμένη λέξη). Το επίπεδο στο οποίο παίζεται ανακλά και τον τόπο στον οποίο παίζεται, όπως και την ιστορική συγκυρία. Σε μια χώρα χωρίς κοινωνικά χαρακτηριστικά, αλλά μ' ένα διεφθαρμένο, σαθρό κράτος, με τον καθένα ανευθυνοϋπεύθυνο (από οποία θέση κι αν βρισκόταν) να φροντίζει επί δεκαετίες το μικροσυμφέρον του, είναι φυσικό ότι θα είχαμε (και θα έχουμε) το ποδόσφαιρο (το θέαμα) που μας αξίζει.
Τα πρόσφατα γεγονότα δεν είναι κάτι ξεχωριστό, είναι ένας κρίκος σε μια ατέλειωτη αλυσίδα. Εδώ συνέβαιναν συλλήβδην στην εποχή της ψευδοευωχίας, δεν θα συμβούν σήμερα; Σε μια περίοδο συσσωρευμένης οργής, όταν κάποιοι τα κάνουν μπάχαλο με την κοινωνία, ακόμα και με την τέχνη, δεν θα τα κάνουν με το ποδόσφαιρο; Αρκεί να βρεθεί κάπου η σπίθα, να υπάρξει η κατάλληλη θερμοκρασία και το σκηνικό είναι έτοιμο.
Διερωτούνται _ για χιλιοστή φορά _ οι αρμόδιοι ποια άραγε είναι η λύση στο θέμα της βίας στα γήπεδα. Εδώ και τριάντα χρόνια ο ίδιος προβληματισμός. Να δούμε το πρόβλημα στη ρίζα, λένε. Φυσικά, το πρόβλημα στη ρίζα κάθε κοινωνικής αναταραχής είναι ο άνθρωπος. Και ξέρουμε πολύ καλά με ποια στοιχεία, με ποια υλικά κατασκευάστηκε ο σύγχρονος νεοέλληνας. Για να λύσεις το πρόβλημα της βίας στα γήπεδα, θα έρθεις ακαριαία αντιμέτωπος με κάτι πολύ πιο μεγάλο: με το πρόβλημα του Ελληνα.
Ο μέσος Ελληνας ζούσε τόσα χρόνια με το όνειρο ενός οικοπέδου που κάποια μέρα θα γίνει κάτι. Ενα διώροφο, μια μεζονέτα… Κατ' επέκταση ζούσε και με το όνειρο και μιας ομάδας που κάποια μέρα θα γινόταν κάτι. Από πρωταθλήτρια Ελλάδας μέχρι (στην ονειροφαντασία του) νικήτρια του Τσάμπιονς Λιγκ. Τόσα χρόνια όμως δεν ήμασταν παρά μια ψιμυθιωμένη χωματερή. Αλλά ζούσαμε με την ελπίδα ότι κάποτε θα γινόταν ο παράδεισος. Για την πολιτική φρόντιζαν οι αρμόδιοι ονειροπλάστες, για το ποδόσφαιρο οι αντίστοιχοι. Η χωματερή εσχάτως έχασε και τον τελευταίο της διάκοσμο. Χάσκει αστόλιστη σ' ολόκληρό της το μεγαλείο. Πάνε τα λαμπιόνια, τα στρας και οι γρανίτες που έκρυβαν την αλήθεια. Τώρα πλέον ξέρουμε όλοι ότι το παραμυθάκι ήταν ψεύτικο. Ωστόσο, όταν σου κλέψουν τη ζωτική ψευδαίσθηση, τότε είναι που ο ψυχισμός μένει μετέωρος. Και αν επί «φαντασίωσης» αντιδρούσες μια, επί «ψυχικού κενού» θα αντιδράσεις δέκα.
Τουλάχιστον βέβαια το ποδόσφαιρο είναι μια «οργανωμένη πάλη» που όσο κι αν βουτάει μέσα στη βία δεν αποτελεί παρά μια μικρογραφία σύγκρουσης. Η αληθινή όμως σύγκρουση, τα ανατριχιαστικά οφσάιντ, τα δυστοπικά πέναλτι, τα τερατώδη διαιτητικά λάθη, οι φοβερές διοικητικές αστοχίες, η ανελέητη, αβυσσαλέα φυσούνα βρίσκεται μπροστά μας. Και εκεί δεν έχει ούτε κόκκινες κάρτες ούτε αποκλεισμό έδρας, έχει αποκλεισμό ζωής.
Η εκπλήρωση της επιθυμίας είναι κάτι σεβαστό. Η εκπλήρωση της επιθυμίας ως αυτοσκοπός είναι κάτι τερατώδες. Ειδικά τώρα, που πλέον ξέρουμε ότι η επιθυμία αυτή ήταν ένα υποκατάστατο, μια ψευδαίσθηση. Και σε αυτόν τον κόσμο της πολλαπλής απομάγευσης, ακόμα κι ένα φαινομενικά αθώο παιχνίδι με είκοσι δύο παίκτες και ένα τόπι, μας δείχνει το ποιοι είμαστε.
Η μπάλα δεν είναι πόρνη, είναι καθρέφτης.
Ο κ. Αλέξης Σταμάτης είναι συγγραφέας
tovima.gr