Ριζικές αλλαγές στην ανάθεση δημόσιων έργων

Σαρωτικές αλλαγές στην μελέτη, ανάθεση, επίβλεψη και παραλαβή των δημοσίων έργων, επιφέρει το υπουργείο Υποδομών, με στόχο την άρση των στρεβλώσεων που, επί δεκαετίες, ταλανίζουν τους τομείς μελετών και δημοσίων έργων.Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου , το τελικό κείμενο του οποίου παρουσιάζει το kathimerini.gr, κανένα έργο δεν θα ανατίθεται εάν δεν έχει, προηγουμένως, πιστοποιηθεί η ωριμότητά του, ενώ το σύνολο των μελετών συνδέεται άμεσα με την καλή εκτέλεση των έργων. Συγκροτείται, επίσης, ανεξάρτητη Αρχή Ελέγχου Μελετών και Έργων, η οποία θα ελέγχει τα έργα, από το στάδιο εκπόνησης της μελέτης, έως και την παραλαβή τους, ενώ θεσπίζονται και ασφαλιστικές δικλείδες, για την αποσόβηση των κινδύνων από τις μεγάλες εκπτώσεις.

Σε ότι αφορά τις εργοληπτικές επιχείρησεις, τους παρέχεται η δυνατότητα εκχώρησης σε τράπεζες, του συμβατικού εργολαβικού ανταλλάγματος, με δέσμευση του δημοσίου, ως προς την καταβολή του εκτελεσμένου, πιστοποιημένου και ελεγμένου εργολαβικού ανταλλάγματος.

Επιγραμματικά, βασικοί άξονες του προωθούμενου νομοσχεδίου και των άλλων ρυθμίσεων που θα διευκολύνουν την υλοποίησή του, είναι:

- η δημιουργία της ανεξάρτητης Αρχής Ελέγχου Μελετών και Έργων, που θα πιστοποιεί την «ωριμότητα» δημοπράτησης των έργων και θα παρακολουθεί την πορεία κατασκευής τους,

- η αλλαγή του συστήματος δημοπράτησης, με κριτήρια την οικονομική προσφορά, τον χρόνο κατασκευής και την εγγύηση (διάρκεια) ζωής του έργου,

- η επίσπευση του χρόνου υλοποίησης των αλλοτριώσεων,

- η παράδοση των εργοταξιακών χώρων, απαλλαγμένων από «βάρη» (π.χ. διέλευση δικτύων κοινής ωφέλειας των οποίων απαιτείται η μετατόπιση), ώστε να είναι δυνατή η άμεση εγκατάστασή του αναδόχου.

Αλλαγές, προωθούνται και στον τομέα των μελετών, με βασικότερη την υποχρέωση των Μελετητικών Γραφείων να εντάξουν στο δυναμικό τους και Κατασκευαστικό Πτυχίο, πιστοποιώντας κατ΄ αυτόν τον τρόπο, την δυνατότητα εφαρμογής της μελέτης.

Η ανεξάρτητη αρχή θα λειτουργεί με αυξημένες αρμοδιότητες, θα είναι ο ενδιάμεσος κρίκος, μεταξύ δημοσίου και αναδόχου και κανένα έργο δεν θα δημοπρατείται χωρίς πιστοποίηση της «ωριμότητάς» του (πρόδρομες εργασίες, χρηματοδότηση κλπ).

Πέραν του μόνιμου προσωπικού, θα είναι στελεχωμένη με εγνωσμένου κύρους εξωτερικούς συνεργάτες και εκτός των άλλων: θα ελέγχει τα έργα κατά τα διάφορα στάδια κατασκευής, πιστοποιώντας την ομαλή τους, εξέλιξη, θα διενεργεί ποιοτικούς ελέγχους και θα είναι υπόλογη, έναντι του δημοσίου, για τυχόν κακοτεχνίες.

Σημαντικές αλλαγές, προωθεί το υπουργείο Υποδομών και στο σύστημα δημοπράτησης των έργων, αφού ο ανάδοχος θα βγαίνει με βάση τα ακόλουθα κριτήρια: οικονομική προσφορά, χρόνο κατασκευής και την εγγύηση (διάρκεια) ζωής του έργου.

Σε τρεις καμπύλες (μία για κάθε ένα από τα προαναφερθέντα κριτήρια), θα βαθμολογούνται η παρεχόμενη έκπτωση, ο χρόνος κατασκευής και η εγγύηση ζωής του έργου.

Για την αποφυγή τυχόν υψηλών εκπτώσεων, που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια, στην μη υλοποίηση του έργου, οι προσφορές (οικονομική και χρόνου κατασκευής) που υπερβαίνουν τα αποδεκτά (με αντικειμενικά και τεκμηριωμένα κριτήρια), όρια, τα οφέλη, για τον επίδοξο ανάδοχο, θα είναι άνευ ουσιαστικής σημασίας. Εάν, για παράδειγμα, μια έκπτωση της τάξεως του 20% - 25%, βαθμολογείται με 50, οι υψηλές εκπτώσεις της τάξεως του 50 - 60%, θα βαθμολογούνται με 53 ή 54.

Το τρίο και εξίσου σημαντικό κριτήριο για την ανάδειξη αναδόχου, θα είναι και ο χρόνος (εγγύηση) ζωής του έργου.

Οι βασικές αρρυθμίες στο σύστημα παραγωγής των έργων, που επιχειρεί να θεραπεύσει το Υπουργείο Υποδομών, είναι η ωριμότητα των, υπό ανάθεση, έργων, οι μεγάλες εκπτώσεις, η πληρότητα των μελετών και η ρευστότητα των εργοληπτικών επιχειρήσεων. Αναλυτικά:

Ωριμότητα του έργου

Κανένα έργο δεν θα ανατίθεται, εάν δεν έχει διασφαλιστεί η ωριμότητά του.

Να υπάρχουν, δηλαδή: οι αναγκαίοι πόροι χρηματοδότησης, πλήρεις μελέτες, να υπάρχουν οι αναγκαίες περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, να έχουν ολοκληρωθεί οι αναγκαίες απαλλοτριώσεις και να έχουν λυθεί τυχόν προβλήματα με συναρμόδια Υπουργεία, όπως για παράδειγμα την αρχαιολογία και Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας.

Μεγάλες Εκπτώσεις

Για τις περιπτώσεις αυτές (των μεγάλων, δηλαδή, εκπτώσεων), πέραν της πρόσθετης εγγύησης, η εργολαβία θα τίθεται υπό την επιτήρηση της Αρχής Ελέγχου Μελετών και Έργων. Κι αυτό, λόγω των μεγάλων κινδύνων που συνεπάγονται για την ομαλή εκτέλεση των έργων οι μεγάλες εκπτώσεις.

Ρευστότητα Επιχειρήσεων

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη δυνατή ρευστότητα των εργοληπτικών επιχειρήσεων στην τρέχουσα δημοσιονομική συγκυρία, παρέχεται, με το σχέδιο νόμου, η δυνατότητα εκχώρησης, σε πιστωτικά ιδρύματα, του συμβατικού εργολαβικού ανταλλάγματος, με παράλληλη δέσμευση του δημοσίου ως προς την καταβολή του εκτελεσμένου, πιστοποιημένου και ελεγμένου εργολαβικού ανταλλάγματος.

Μελέτες

Τροποποιούνται τα Μητρώα Μελετητών, με την δημιουργία κάποιων κατηγοριών, για νέα εξειδικευμένα έργα.

Οι ανάθεσης των συμβάσεων, θα γίνονται από πενταμελείς επιτροπές, τις οποίες θα απαρτίζουν (μετά από κλήρωση) μηχανικοί με ειδικότητα στο αντικείμενο των, υπό ανάθεση, μελετών.

Προκειμένου, μάλιστα, για μελέτες τεχνικών έργων, στην ομάδα μελέτης του αναδόχου, θα μετέχει και πρόσωπο με εμπειρία στην κατασκευή των αντίστοιχών έργων, που θα βεβαιώνει την κατασκευασιμότητα κρίσιμων τεχνικά στοιχείων του έργου.

Τέλος, αντικειμενικοποιούνται τα κριτήρια και οι διαδικασίες ανάθεσης των μελετών, ενώ για την ανάθεση μικρών συμβάσεων (προεκτιμώμενη αμοιβή μέχρι 30.000 ευρώ, για μελέτες και 15.000 ευρώ για συμβάσεις υπηρεσιών), διατηρείται η απ΄ ευθείας ανάθεση, αλλά ο ανάδοχος δεν θα επιλέγεται αυθαίρετα από την αναθέτουσα αρχή, αλλά θα κληρώνεται σε δημόσια κλήρωση, μεταξύ όσων έχουν τα νόμιμα προσόντα και έχουν υποβάλλει δήλωση ενδιαφέροντος.

www.kathimerini.gr