Συμβούλιο της Επικρατείας προς τους Δήμους: Επιστρέψτε τους δημόσιους χώρους στους πολίτες

Διαβάστε παρακάτω το σχόλιο του καθηγτή του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιου Παπαδημητρίου, που αφορά στην 3447/2007 Απόφαση του ΣτΕ σχετικά με την κατασκευή προστεγάσματος (τέντας) σε κοινόχρηστο χώρο

Το σχόλιο είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του κ Παπαδημητρίου http://www.gpapadimitriou.gr από όπου και αντλήθηκε

Απόφαση ΣτΕ 3447/2007
[Κατασκευή προστεγάσματος (τέντας) σε κοινόχρηστο χώρο]

Σχόλιο, www.nomosphysis.org.gr

Γιώργος Παπαδημητρίου
Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών

1. Τα τελευταία χρόνια τείνει να προσλάβει εκρηκτικές διαστάσεις η τοποθέτηση ποικιλώνυμων κατασκευών σε κοινόχρηστους χώρους (πεζοδρόμια, δρόμους, πλατείες και παραλίες) για την εξυπηρέτηση καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος. Το φαινόμενο έχει μάλιστα ξεφύγει από κάθε έλεγχο, ιδίως σε[...] περιζήτητους χώρους μεγάλων πόλεων. Πολίτες με περιβαλλοντική ευαισθησία και περιβαλλοντικές οργανώσεις προβάλλουν εύλογα ότι η χρήση και η απόλαυση εκ μέρους τους δημόσιων χώρων συμπιέζεται υπερβολικά, διατυπώνουν δε έντονα παράπονα και διαμαρτύρονται για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί. Από την άλλη μεριά οι επιτηδευματίες διεκδικούν ολοένα και περισσότερους δημόσιους χώρους για την επέκταση των επιχειρήσεών τους, παραγνωρίζοντας τις αρνητικές συνέπειες τόσο για τους δημότες όσο και για τους παρεπιδημούντες στις πόλεις και στις τοποθεσίες που λειτουργούν. Στα αιτήματά τους ενδίδουν συχνά οι ΟΤΑ, με μεθοδεύσεις που δεν τιμούν τη λειτουργία τους, διαβρώνουν τη νομιμότητα και αντίκεινται στην εξυπηρέτηση του καλώς νοούμενου δημοσίου συμφέροντος. Θα περίμενε λοιπόν κανείς η πολιτεία να έχει προ πολλού αναλάβει πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Τη χρονίζουσα απραξία της ήρθε να ταράξει η απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας που σχολιάζεται στη συνέχεια.

2. Το Δημοτικό Συμβούλιο Αλεξανδρούπολης ανακάλεσε προηγούμενη πράξη του, με την οποία είχε επιτραπεί η κατασκευή και η εγκατάσταση σταθερού προστεγάσματος με κάθετα στηρίγματα επί πεζοδρομίου προς εξυπηρέτηση καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος. Για την έκδοση της απόφασής του επικαλέσθηκε διατάξεις της πολεοδομικής νομοθεσίας που ρυθμίζουν ανάλογες κατασκευές σε κοινόχρηστους χώρους. Ως λόγους για την ανάκληση ανέφερε ιδίως την παραβίασή τους, την παρεμπόδιση της ομαλής διέλευσης των πεζών από το πεζοδρόμιο και τη διασφάλιση της ελεύθερης χρήσης του ως κοινόχρηστου χώρου. Η απόφαση επισημαίνει επίσης «το φαινόμενο της μετατροπής των προστεγασμάτων σε κλειστό χώρο είτε με πλαστικά φύλλα (νάυλον) είτε με τζάμι είτε με άλλο υλικό, επεκτείνοντας με τον τρόπο αυτό το χώρο των καταστημάτων».

3. Το Δικαστήριο επικέντρωσε την προσοχή του στη νομιμότητα της αιτιολογίας της ανακλητικής πράξης. Εν πρώτοις έκρινε ορθή την υπαγωγή του πραγματικού της υπόθεσης στις εφαρμοστέες διατάξεις της πολεοδομικής νομοθεσίας, ερμηνεύοντάς τες με βάση τις επιταγές του άρθρου 24 Συντ. Επίσης επικαλέστηκε το δημόσιο συμφέρον που θωρακίζει, υπό τα συγκεκριμένα δεδομένα, τη νομιμότητα της αιτιολογίας. Με αυτές τις σκέψεις έταμε επιτυχώς ένα ζήτημα που σχετίζεται με τη χρήση πολλών δημόσιων χώρων, ιδίως σε πόλεις.

4. Μετά τη διευκρίνιση από το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της νομιμότητας μιας «αμαρτωλής» πρακτικής που έχει εξελιχθεί σε «εθνικό σπορ», οι δημοτικές αρχές έχουν υποχρέωση να φροντίσουν για την απομάκρυνση όλων των παράνομων κατασκευών και να αποδώσουν τους κοινόχρηστους χώρους. Εν προκειμένω δεν έχει σημασία, αν έχουν εκδοθεί παράνομες άδειες ή αν οι σχετικές κατασκευές είναι αυθαίρετες. Σε όλες ανεξαιρέτως τις περιπτώσεις οι κατά τόπο αρμόδιες αρχές οφείλουν, εξετάζοντας προηγουμένως τα δεδομένα τους, είτε να ανακαλέσουν τις παράνομες άδειες είτε να απομακρύνουν κάθε αυθαίρετη κατασκευή για να αποκαταστήσουν τη νομιμότητα και να εξυπηρετήσουν το δημόσιο συμφέρον.

Το εγχείρημα είναι πράγματι εξαιρετικά δύσκολο. Χωρίς να τρέφει κανείς υπέρμετρη αισιοδοξία, είναι ευκαιρία να περιορισθεί μια πρακτική που προσφέρει αβασάνιστα δημόσιους χώρους για την εγκατάσταση και τη λειτουργία καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και να αποδοθούν, ορισμένοι τουλάχιστον δημόσιοι χώροι που αξιοποιούνται παράνομα, στην κοινή χρήση.