Η πτώχευση της τοπικής αυτοδιοίκησης

Ούτε πόρους, ούτε αρμοδιότητες δεν έχουν οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, ούτε καν το δικαίωμα να χρεοκοπήσουν. Την κατάσταση αυτή τη βιώνουν όχι μόνο τα τελευταία χρόνια της κρίσης, αλλά διαχρονικά οι Δήμοι, αλλά και οι περιφέρειες της χώρας, ασχέτως αν πολλοί αντικρίζοντας την αντίδραση του νέου Δημάρχου Μαραθώνα διαπίστωσαν ότι υπάρχει πρόβλημα στην συντριπτική πλειοψηφία των ΟΤΑ της χώρας. Η συγκεκριμένη περίπτωση ανέδειξε και ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα που έχουν οι οργανισμοί που είναι η έλλειψη σοβαρού, συγκροτημένου και ουσιαστικού ελέγχου.
Μόνο Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης δεν είναι ο αιρετός που εξελέγην τον περασμένο Μάιο. Ένας διαχειριστής μιας κατάστασης, που ούτε τις αρμοδιότητες και το χρήμα να τη διαχειριστεί δεν έχει, αποδεικνύεται στο τέλος.  Ειδικά μετά τον Καλλικράτη, η κατάσταση έχει γίνει κωμικοτραγική.
Συνομιλώντας με αιρετό που έχασε το Δήμο στις τελευταίες εκλογές ανέφερε χαρακτηριστικά, ότι «η κατάσταση είναι κωμική γιατί είμαστε μαριονέτες της κεντρικής κυβέρνησης και τραγική γιατί τα θύματα από όλη αυτή την κατάσταση είναι οι πολίτες» , ενώ κατέληγε «ευτυχώς που έχασα και γλίτωσα καρδιακό ή εγκεφαλικό».
Υποχρεώσεις πολλές, χρηματοδότηση ελάχιστη, χρέη από το «πάρτι» πριν την κρίση και ουσιαστικές αρμοδιότητες μηδενικές σε ένα νομικό πλαίσιο δαιδαλώδες, γραφειοκρατικό και αρτηριοσκληρωτικό. Ελάχιστοί Δήμοι έχουν ικανοποιητικά χρηματοοικονομικά δεδομένα, ενώ ελάχιστοι επίσης έχουν ικανοποιητική πληρότητα στελεχών, ώστε να διεκπεραιώνουν τις αρμοδιότητες και τις υποχρεώσεις των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης.
Ο Καλλικράτης έθεσε τα θεμέλια για μια ουσιαστική αλλαγή στην τοπική αυτοδιοίκηση, όμως είχε πολλά κενά και παραλείψεις που δεν έλυσαν σοβαρά προβλήματα της αυτοδιοίκησης. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να δοθούν πόροι στην αυτοδιοίκηση, κάτι το οποίο προτάθηκε από τον πρωθυπουργό στη ΔΕΘ, ο ΕΝΦΙΑ να πηγαίνει στην αυτοδιοίκηση. Το θέμα είναι αν θα διαρκέσει ο ΕΝΦΙΑ, γιατί έχω την πεποίθηση ότι δεν θα ισχύσει τα επόμενα χρόνια. Άρα, άμεσα πρέπει να ξεκινήσουν διαδικασίες για την χρηματοδότηση της τοπικής αυτοδιοίκησης με τρόπο που να μπορεί να πετύχει μέσω της ανάπτυξης μιας περιοχής να διαμορφώνεται τοπικά η φορολογία και να αξιοποιούνται αναλόγως τα χρήματα. Η αυτοδιοίκηση χρειάζεται πόρους που μπορούν να αντληθούν και από την ίδια αρκεί να της δοθεί η αρμοδιότητα.
Σε σχέση με το προσωπικό, «εκδιώχθηκε» κακήν κακώς μεγάλο μέρος στελεχών της αυτοδιοίκησης, δεν αναπληρώθηκε και σήμερα βιώνουμε μια μεγάλη διοικητική απαξίωση της αυτοδιοίκησης, που σε πολλές περιπτώσεις μπορούμε να μιλήσουμε για ολοκληρωτική εξαφάνιση σημαντικών δομών. Αυτή η κατάσταση φυσικά και δεν μπορεί να συνεχιστεί γιατί έχει χαθεί έδαφος σε υπηρεσίες καθημερινότητας που ήταν αναγκαίες για τις τοπικές κοινωνίες. Η αυτοδιοίκηση χρειάζεται χέρια που θα της επιτρέψουν να λειτουργήσει.
Σε σχέση με τις αρμοδιότητες, έχουν δοθεί τα «σκουπίδια» στους ΟΤΑ και όχι οι ουσιαστικές με αποτέλεσμα οι Περιφερειάρχες και οι Δήμαρχοι να έχουν καταντήσει μαριονέτες διαχειριστές καταστάσεων αδύνατοι να πράξουν το οτιδήποτε. Δεν είναι εικόνα τοπικής αυτοδιοίκησης και αν συνεχιστεί η κατάσταση θα περιμένουμε ευτράπελα πολύ σύντομα. Αν δεν μπορούμε να βρούμε ένα δικό μας σύστημα ας δανειστούμε το παράδειγμα των χωρών του εξωτερικού, και ας μη φοβούνται οι πολιτικοί της κεντρικής σκηνής…


Το άρθρο του Μιχάλη Αγραφιώτη δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα tovima.gr