Οι δημότες καταγγέλλουν, ο Συμπαραστάτης βρίσκει λύσεις

Του Βασίλη Σωτηρόπουλου

Ο​​ταν πριν από δύο χρόνια μού ανατέθηκε η αποστολή του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, ήμουν προετοιμασμένος για τα χειρότερα. Τα επίσημα στοιχεία για τη διαφθορά επί χρόνια παρουσίαζαν ως «πρωταθλήτρια» την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τα προβλήματα της Αθήνας ήταν και είναι επίμονα και φαινομενικά ανεπίλυτα.

Η πρώτη αντιμετώπιση, όμως, από τους εργαζομένους και τη διοίκηση του δήμου ήταν θετική: οι υπηρεσίες υποδέχθηκαν εξαρχής με διάθεση συνεργασίας τον νέο θεσμό, αναζητώντας σε αυτόν και βοήθεια για την επίλυση νομικών και διοικητικών προβλημάτων. Από την αρχή πάντως το μήνυμα ήταν ότι ο Συμπαραστάτης θα διατυπώνει με παρρησία τις ενστάσεις του, ακόμη κι αν έτσι «στριμώχνονται» επικρατούσες νοοτροπίες δεκαετιών. Οχι με τη λογική της στείρας καταγγελίας, αλλά πάντα με προτάσεις για την πρακτική επίλυση των προβλημάτων.

Υπήρχαν βέβαια και στρεβλώσεις. Υπηρεσίες με εμπειρία στην αντιμετώπιση γραπτών παραπόνων πολιτών έχουν διαμορφώσει προδιατυπωμένες «διπλωματικές» απαντήσεις που λειτουργούν μεν πυροσβεστικά, αλλά τα προβλήματα παραμένουν. Επειδή δεν αρκεί ο δήμος να απαντά
-που κι αυτό δεν γίνεται πάντα- αλλά πρέπει και να ενεργεί, η πρόσθετη αξία της δικής μας παρέμβασης έγκειται στην επανεξέταση μιας καταγγελίας, ξανά και ξανά, όταν υπάρχει περιθώριο επίλυσης ενός προβλήματος. Φυσικά υπάρχει ένα όριο και σκοπός μας δεν είναι να ταλαιπωρήσουμε τους εργαζομένους όταν παρουσιάζονται «συστημικά» προβλήματα που δεν θα λυθούν με μια υπηρεσιακή ενέργεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις γενικότερων ζητημάτων (για την εξωδικαστική επίλυση οικονομικών διαφορών των επιχειρήσεων με τον δήμο, για την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρία, για τη βελτίωση της αδειοδότησης και του ελέγχου των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος κ.ά.) ετοιμάσαμε πλήρεις εκθέσεις και τις υποβάλαμε στη δημοτική αρχή.

Στα πρώτα δύο χρόνια χειριστήκαμε με τους συνεργάτες του Γραφείου Συμπαραστάτη περίπου 500 φακέλους καταγγελιών και η συντριπτική πλειονότητα επιλύθηκε υπέρ των πολιτών. Δημιουργήθηκε έτσι μια υποδομή που όχι απλώς δέχεται καταγγελίες, αλλά διαμεσολαβεί ενεργά για την επίλυση των προβλημάτων, παρακολουθώντας την εξέλιξη κάθε υπόθεσης και παρεμβαίνοντας εκ νέου όταν το πρόβλημα παραμένει. Μοιάζει με σισύφειο έργο, όπως οτιδήποτε αποσκοπεί στη βελτίωση μιας δυναμικής, ζωντανής πόλης. Ο θεσμός του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, για να αποδώσει ορατούς καρπούς, πρέπει να κινητοποιήσει ακόμη περισσότερο τους πολίτες να επισημαίνουν τα προβλήματα κακοδιοίκησης. Συχνά οι πολίτες λένε «μα, εμείς πρέπει να το πούμε; Ο δήμος δεν έπρεπε να έχει δράσει από μόνος του;» Ετσι είναι, ο δήμος έχει αυτεπάγγελτη αρμοδιότητα να παρεμβαίνει στον δημόσιο χώρο που εμπίπτει στην ευθύνη του. Στην πράξη, όμως, ο δήμος έχει μεγάλη ανάγκη να ακούει και τους πολίτες, ώστε να εστιάζει αμεσότερα στα συγκεκριμένα προβλήματα και να επαναπροσδιορίζει τις προτεραιότητές του με βάση τις πραγματικές ανάγκες.

Το συμπέρασμα μέχρι στιγμής είναι ότι ο δήμος μαθαίνει να ακούει και να προσανατολίζεται στη λογική της επίλυσης. Μετά το 2010, υπάρχει σημαντική στροφή των πολιτών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, καθώς βλέπουν ποιοτικές μεταβολές, θετικές και αρνητικές, που οφείλονται και στον «Καλλικράτη». Υπάρχουν όμως και αυξημένες προσδοκίες και αρκετός δρόμος ώστε το 71,05% θετικών αποτελεσμάτων σε καταγγελίες πολιτών (για το 2013) στον Δήμο Αθηναίων να αυξηθεί και να εξαλειφθεί η ταλαιπωρία και η παραμέληση.

(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", ένθετο "ζωή", σελ. 2, 21.6.2014 και εδώ)