Σκουπίδια ως εκεί που φτάνει το μάτι – Τι μας περιμένει στον 21ο αιώνα

Κάθε χρόνο παράγονται δισεκατομμύρια τόνοι σκουπιδιών και γενικώς αποβλήτων. Παρά τις προσπάθειες για προώθηση της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης, ο όγκος των σκουπιδιών που παράγεται κάθε χρόνο αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς.
Η έκθεση "Περιβάλλον: η παραγωγή αποβλήτων θα κορυφωθεί αυτό τον αιώνα" που δημοσιεύεται στην διαδικτυακή έκδοση της επιθεώρησης Nature αναφέρει ότι κάθε μέρα παράγουμε 3,5 εκατομμύρια τόνους στερεών αποβλήτων, ποσότητα δεκαπλάσια σε σύγκριση με τον προηγούμενο αιώνα που αναμένεται να διπλασιαστεί ως το 2025.

Υπό την παρούσα κατάσταση, ο όγκος μπορεί να τριπλασιαστεί στα 11 εκατομμύρια τόνους ημερησίως ως το 2100 με την υποσαχάρια Αφρική να τροφοδοτεί τον μεγαλύτερο όγκο σκουπιδιών (κυρίως εξαιτίας της πληθυσμιακής έκρηξης που αναμένεται σε αυτή τη γωνιά της Υφηλίου).

Τα τρία σενάρια

Η έρευνα μελετά τρία διαφορετικά σενάρια υπολογισμού του όγκου των αποβλήτων που θα κατακλύσουν τη Γη τα επόμενα χρόνια.

Το "κανονικό" σενάριο είναι αυτό που περιγράφηκε πιο πάνω: τριπλασιασμός ως το 2100.

Το χείριστο σενάριο κάνει την υπόθεση ενός μέλλοντος όπου ο κόσμος θα είναι χωρισμένος ανάμεσα σε περιοχές ακραίας φτώχειας, μέσου πλούτου και οριακής διαβίωσης. Δεν θα έχει επιτευχθεί η παραμικρή πρόοδος στην αντιμετώπιση της ρύπανσης και άλλων περιβαλλοντικών προβλημάτων, ενώ τα σχέδια για την παγκόσμια ανάπτυξη δεν θα έχουν καρποφορήσει.

Η ακραία φτώχεια και η ελλιπής εκπαίδευση θα συνδυαστούν με έκρηξη του παγκόσμιου πληθυσμού στα 13,5 δισεκατομμύρια, το 70% εκ των οποίων θα διαβιεί σε αστικά κέντρα.

Το βέλτιστο σενάριο προβλέπει συγκράτηση της παραγωγής αποβλήτων στα 8,4 εκατ. τόνους ημερησίως ως το 2075. Σε αυτό το σενάριο ο πληθυσμός της Γης έχει σταθεροποιηθεί στα 7 δισεκατομμύρια και το 90% κατοικεί στις πόλεις. "Οι άνθρωποι θα είναι πιο μορφωμένοι και περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένοι, ενώ τα επίπεδα φτώχειας θα βρεθούν σε ιστορικό χαμηλό".

Οι ρυπαντές

Μεγαλύτεροι παραγωγοί αποβλήτων του πλανήτη είναι συγκεντρωτικά οι αναπτυσσόμενες χώρες του ΟΟΣΑ με 1,75 εκατ. τόνους ημερησίως.

Η αύξηση που αναμένεται ως το 2050 οφείλεται στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου με βάση τα δυτικά πρότυπα, στην αύξηση του πληθυσμού, αλλά και στις καταναλωτικές συνήθειες. Η τάση αναμένεται να επιβραδυνθεί μετά το 2050 χάρη στις τεχνολογικές εξελίξεις και στην επιστήμη των υλικών που θα συμβάλλουν στην παραγωγή μικρότερων, ελαφρύτερων και αποδοτικότερων προϊόντων ως προς τη χρήση πρώτων υλών.

Ορισμένες χώρες παράγουν περισσότερα απορρίμματα από άλλες. Για παράδειγμα η Ιαπωνία παράγει το ένα τρίτο των αποβλήτων των ΗΠΑ παρότι έχουν χοντρικά το ίδιο ΑΕΠ. Αυτό συμβαίνει λόγω της πυκνοκατοίκησης, των δασμών σε πολλά εισαγόμενα είδη, αλλά και της ιδιαίτερης κουλτούρας (πχ τα σκουπίδια διπλασιάζονται στο δυτικό κόσμο μετά τα Χριστούγεννα).

Τέλος η έρευνα κάνει ειδική μνεία σε πόλεις που κατάφεραν να συρρικνώσουν την παραγωγή αποβλήτων όπως το Σαν Φρανσίσκο στις ΗΠΑ και το Καβασάκι στην Ιαπωνία ακολουθώντας τη γνωστή "διαδρομή": ανακύκλωση, μικρότερη κατανάλωση, αποδοτικότητα.

Αυτό δηλαδή που δεν γίνεται στην Ελλάδα, όπου η ελληνική κυβέρνηση "πασάρει" στην κοινωνία ως σύγχρονες παρωχημένες πλέον τεχνολογίες διαχείρισης απορριμμάτων συνάπτοντας φαραωνικά συμβόλαια με ιδιώτες.

Ευθύνη βέβαια έχει τόσο η Τοπική Αυτοδιοίκηση όσο και οι τοπικές κοινωνίες, στα αστικά κέντρα και τις περιφέρειες, που πέραν ελαχίστων εξαιρέσεων χαρακτηρίζονται από παντελή έλλειψη παιδείας σε θέματα περιβαλλοντικής προστασίας (κοινώς δεν σέβονται τον τόπο τους).

Μόνο πρόσφατα το ΥΠΕΚΑ ενσωμάτωσε στη μακροπρόθεσμη στρατηγική του τη μόνη ουσιαστικά βιώσιμη στρατηγική διαχείρισης αποβλήτων: ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση, διαλογή στην πηγή.

econews.gr