Αφαλάτωση στα νησιά: μια ιστορία ελληνικής αχρηστίας

Δέκα ελληνικά νησιά που δεν διαθέτουν ούτε δικό τους πόσιμο νερό ούτε  μονάδες αφαλάτωσης εν λειτουργία θα παραλάβουν 168.100 κυβικά μέτρα νερού από τον Ιούνιο μέχρι τα τέλη Σεπτέμβρη σύμφωνα με όσα προβλέψει σύμβαση που υπέγραψε ο γενικός γραμματέας Αιγαίου, Γιάννης Γιαννέλης- Θεοδοσιάδης, με τη μοναδική υπέγραψε σύμβαση με τη μοναδική στη χώρα μας εταιρεία που ασχολείται με τη μεταφορά νερού, την «Κυκλάδες ΙΝΕ».
Η σύμβαση προβλέπει τη μεταφορά 36.000 κυβικών μέτρων νερού στην Πάτμο, 25.600 κυβικών στην Κίμωλο, 23.500 κυβικών στην Αμοργό, 23.300 κυβικών στους Λειψούς, 17.600 κυβικών στο Καστελόριζο, 15.000 κυβικών στη Λέρο, 10.000 κυβικών στην Ηρακλειά, 7.500 κυβικών στη Δονούσα, 6.100 κυβικών στο Αγαθονήσι και 3.500 κυβικών στη Σύμη (περιοχή Πανορμίτη).


Το νερό προέρχεται από τις εγκαταστάσεις της ΕΥΔΑΠ στο Λαύριο για τις Κυκλάδες και από γεωτρήσεις στην Κάλαθο της Ρόδου για τα Δωδεκάνησα.

—Το κόστος

Σύμφωνα με τη σύμβαση το κόστος της μεταφοράς είναι 10,40 Ευρώ ανά κυβικό μέτρο. Εάν οι παραδοθείσες ποσότητες είναι μικρότερες κατά 20% και πλέον, τότε ο ανάδοχος θα αποζημιωθεί με το 80% του υπολειπόμενου ποσού. Αντίστοιχα, ο ανάδοχος επιβαρύνεται με πρόστιμο για κάθε ημέρα καθυστέρησης στην παράδοση του νερού.

Το ποσό που θα καταβληθεί για την υδροδότηση των δέκα άνυδρων νησιών είναι 2,3 εκατ. Ευρώ εκ των οποίων 1,7 εκατ. Ευρώ για την περίοδο Ιούνιος-Σεπτέμβριος και ακόμα  618.000 Ευρώ για το δίμηνο Απρίλιος – Μάιος.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της “Καθημερινής”, από το 2006 μέχρι το 2014 δαπανήθηκαν 71 εκατ. Ευρώ για αυτό το σκοπό. Μόνο το 2014 δαπανήθηκαν 5,5 εκατ. Ευρώ, όταν το κόστος της εγκατάστασης μονάδων αφαλάτωσης σε όλα τα νησιά δεν ξεπερνά 3,1 εκατ. Ευρώ.

—Μονάδες σε αχρηστία

Το ενδιαφέρον της υπόθεσης -ενδεικτικό της αχρηστίας (ή μήπως του δόλου) των δημόσιων υπηρεσιών- είναι επτά από τα δέκα άνυδρα νησιά (Πάτμος, Πανορμίτης Σύμης, Λειψοί, Λέρος, Δονούσα, Αμοργός, Κίμωλος) διαθέτουν μονάδες αφαλάτωσης, οι οποίες όμως δεν έχουν τεθεί σε λειτουργία.

Όπως αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα οι νησιωτικοί δήμοι δεν έχουν συμφέρον να πιέσουν το δυσκίνητο Δημόσιο για την εγκατάσταση των μονάδων αφαλάτωσης, καθώς τα χρήματα προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό και επομένως και αυτό τους δίνει τη δυνατότητα να υποτιμολογούν το νερό (ενώ αντίθετα, στην περίπτωση λειτουργούσας αφαλάτωσης, πρέπει να επιβαρυνθούν με το κόστος λειτουργίας της).

Η επίσημη δικαιολογία είναι ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να υποστηρίξουν την εγκατάσταση, τη σωστή λειτουργία και τη συντήρηση των μονάδων αφαλάτωσης.

Υπολογίζεται ότι το κόστος παραγωγής πόσιμου νερού σε μια μονάδα αφαλάτωσης, την οποία θα διαχειρίζεται ένας ιδιώτης, είναι 1,5 ευρώ/κυβικό (συν 0,40 ευρώ/κυβικό ηλεκτροδότηση), ποσό πέντε φορές χαμηλότερο από τα χρήματα που πληρώνει το Κράτος για να εξυπηρετήσει τα νησιά.

Η στρεβλή κρατική (και ψηφοθηρική) υποστήριξη προς τα νησιά έχει μάλιστα συμβάλλει στην υιοθέτηση κάκιστων πρακτικών κατασπατάλησης υδάτινων πόρων τη στιγμή που στο παρελθόν οι κάτοικοι των νησιών αξιοποιούσαν και το τελευταίο κυβικό που μάζευαν με κόπο.

—Αφαλάτωση σε 45 νησιά και ελληνικές επιχειρήσεις

Η πρώτη μονάδα αφαλάτωσης σε ελληνικό νησί λειτούργησε στη Σύρο το 1969. Σήμερα υπολογίζεται ότι 45 νησιά διαθέτουν μονάδες αφαλάτωσης, κάποιες εκ των οποίων έχουν αγοραστεί με πόρους της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου, της Περιφέρειας ή των δήμων.

Στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια, κερδίζει έδαφος και ένα νέο μοντέλο, η εγκατάσταση και λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης από ιδιώτες. Η πρώτη ιδιωτική μονάδα δημιουργήθηκε στη Μήλο το 2007, καλύπτοντας τις ανάγκες του νησιού. Ανήκει στην Αιολική Μήλου, ενώ την κατασκευή και διαχείριση έχει η ελληνική εταιρεία Sychem.

Η ίδια εταιρεία λειτουργεί δύο ιδιωτικές μονάδες αφαλάτωσης στην Κρήτη, καλύπτοντας ανάγκες των δήμων Ηρακλείου και Μαλεβιζίου. Η πιο πρόσφατη ιδιωτική μονάδα δημιουργήθηκε στην Υδρα. Τη μελέτη, κατασκευή και λειτουργία της ανέλαβε η επίσης ελληνική εταιρεία ΤΕΜΑΚ.

econews