Για την παραχώρηση των Στρατοπέδων Τσαλτάκη και Τσακάλου στο Δήμο Λαμίας (επίκαιρο-ιστορικό κείμενο 35 ετών)

Δείτε παρακάτω ένα ιστορικό κείμενο του τότε αντιδήμαρχου Γιώργου Πολυκανδριώτη, που γράφτηκε πριν από 35 χρόνια, αλλά έχει την ιδιαίτερη αξία του και σήμερα. Η προσπάθεια για την παραχώρηση του στρατοπέδου Τσαλτάκη καθώς και τμήματος του στρατοπέδου Τσάκαλου στο Δήμο Λαμίας ξεκίνησε το 1962, πενήντα τέσσερα χρόνια πριν.
Μια προσπάθεια που ποτέ δεν έγινε με τους κατάλληλους όρους και τα ικανά πρόσωπα, σε αντίθεση με άλλες πόλεις∙ ενώ σήμερα όλα δείχνουν ότι εγκαταλείπεται, γιατί κανείς δεν παρέλαβε τη σκυτάλη στον αγώνα για μια δίκαιη λύση. Στο μεταξύ η Λαμία ασφυκτιά από έλλειψη πρασίνου και ελεύθερων χώρων. Είναι μια τσιμεντούπολη, από τις πιο ζεστές πόλεις της Ελλάδας.

Γράφει ο συγγραφέας του κειμένου:
Μα για να περπατάμε στο δρόμο που οδηγεί στην επιτυχία, χρειάζεται:
- Τοποθέτηση του προβλήματος στη σωστή του βάση
- Σωστή ενημέρωση και κινητοποίηση του Λαού
- Μεθοδικότητα, επιμονή, σύνεση κι απόλυτη πίστη στη νίκη
Και τότε ακόμα η νίκη θα είναι δύσκολη….
Μα θα είναι δική μας

Υπάρχει σήμερα κάποιος παράγοντας της πόλης της Λαμίας, αυτοδιοικητικός ή όχι, που πιστεύει πραγματικά και προσπαθεί για την «νίκη»; την παραχώρηση δηλαδή των δύο στρατοπέδων στο Δήμο και στους δημότες;

Στέφανος Σταμέλλος

ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ «ΤΣΑΛΤΑΚΗ»: ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ

Η διάταξη της πόλης μας, από πληθυσμιακή άποψη, τα μεταπολεμικά χρόνια και κύρια κατά και μετά τον εμφύλιο πόλεμο, έγινε με ρυθμό πολύ πιο πάνω απ’ το φυσιολογικό. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι η ανάπτυξη αυτή πήρε χαρακτήρα βίαιο, ορμητικό, που πολλές φορές έδινε την εντύπωση έκρηξης. Και για “του λόγου το ασφαλές”: Η Νέα Άμπλιανη στην απογραφή του 1951 είχε 863 κατοίκους, ενώ στην απογραφή του 1961 έφτασε στους 3.404. Αύξηση 307%. Τα Γαλανέικα στο ίδιο διάστημα από 583 στους 2.759. Αύξηση 373% Το Παγκράτι από 658 στους 3.220. Αύξηση 390%. Και η αύξηση αυτή δεν έγινε ομαλά μέσα στη 10ετία, αλλά έγινε μέσα σε δυο – τρία, το πολύ τέσσερα, χρόνια.

Λόγω της μορφολογίας του εδάφους, η επέκταση της πόλης μπορούσε να γίνει μόνο προς τρεις κατευθύνσεις: Νότια, ανατολικά και δυτικά. Όμως ανατολικά και δυτικά βρίσκονταν (και δυστυχώς βρίσκονται ακόμα) τα στρατόπεδα, αντίστοιχα, Τσαλτάκη και Τσάκαλου (σημερινές ονομασίες), που εμπόδισαν, και στη συνέχεια απόκλεισαν, τη σωστή ανάπτυξη της πόλης.

Εδώ πρέπει να σταθούμε και σε μια άλλη θλιβερή αλήθεια: Η ανάπτυξη της πόλης έγινε κάτω από τη συνηθισμένη τραγική αδιαφορία των υπεύθυνων κυβερνήσεων. Σιγά – σιγά κάθε μέρα και γρήγορα – γρήγορα κατά τις προεκλογικές περιόδους, ξεφύτρωναν εκατοντάδες σπιτάκια γύρω και έξω απ’ το εγκεκριμένο σχέδιο πόλης. Αυτά μας συνήθισαν να ονομάζουμε «αυθαίρετα» ή «παράνομα» (ας είναι χτισμένα με ιδρώτα και αίμα) για να κρύψουν κάτω απ’ αυτούς τους ορισμούς τους πραγματικούς λόγους και τους πραγματικούς υπεύθυνους της αυθαιρεσίας και της παρανομίας.

Σ’ όλους αυτούς τους χώρους, όπως ήταν φυσικό, όχι μόνο δεν υπάρχουν πάρκα, ή έστω νησίδες πράσινου, ή πλατείες, αλλά αντίθετα, υπάρχουν δρόμοι (αν μπορούμε να τους ονομάσουμε δρόμους) που έχουν πλάτος 5 ή 4 ή και 2 μέτρα. Κι αυτό ήταν φυσικό, γιατί το «σχέδιο πόλης» γίνονταν κάτω απ’ την αχαλίνωτη απληστία του ιδιοκτήτη της γης, και την απόλυτη ανάγκη του εργάτη, του βιοπαλαιστή, για απόκτηση στέγης, μέσα στα πολύ στενά όρια των οικονομικών του δυνατοτήτων.

Ακόμα πρέπει να θυμίσουμε ότι το σχέδιο πόλης της Λαμίας πρωτόγινε το 1927, όταν η Λαμία είχε 12.000 κατοίκους, και πήρε την τελική, σημερινή του μορφή, το 1939, όταν η Λαμία είχε περίπου 15.000 κατοίκους. Ξανάγινε μια «επέκταση» (αν μπορεί θα θεωρηθεί επέκταση αυτό που έγινε) το 1964, που δεν ήταν παρά μια σπασμωδική ενέργεια ένταξης των χιλιάδων πλέον «αυθαιρέτων» μέσα στο σχέδιο πόλης, που είχε σαν στόχο… να διορθώσει τα αδιόρθωτα. Στο διάστημα από το 1939 μέχρι σήμερα γίναν και πολλές τροποποιήσεις στο σχέδιο, αλλά καμία, κυριολεκτικά ούτε μία, προς το καλύτερο Η συντριπτική πλειονότητα των τροποποιήσεων αυτών (για να μην πούμε το σύνολο), έγινε με στενά κομματικά κριτήρια. Με την υπόδειξη του κομματάρχη ή το κομματικού φίλου και με γνώμονα πάντα το πόσους ψήφους θα αποφέρει η υποστήριξη ή η απόρριψη της τροποποίησης

Σας αναφέρω αμέσως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της τέτοιας συμπεριφοράς: Τον καιρό της χουντοκρατίας έγινε στη Λαμία τροποποίηση του σχεδίου πόλης και δημιουργήθηκε καινούργια ζώνη, στην οποία προβλέπονταν να χτιστεί ένας όροφος παραπάνω απ’ ό,τι στο κέντρο της πόλης. Η ζώνη αυτή περιέχει τέσσερα οικόπεδα. Δεν πρόκειται για λάθος, επαναλαμβάνω: η ζώνη αυτή περιέχει τέσσερα οικόπεδα!!! Νομίζω πως δεν χρειάζονται σχόλια

Αποτέλεσμα της τέτοιας μεταχείρισης ήταν η μείωση των χώρων του πράσινου, των πλατειών, των δρόμων και γενικά των ακάλυπτων χώρων – σε σχέση με το σχέδιο το ’39 και την πυκνότητα του πληθυσμού τότε και τώρα – να φτάσει το απίθανο ύψος του 80 και του 90%! Κι αυτό γιατί: αν το πράσινο ήταν λίγο, ή έστω στα ανεκτά όρια, τότε που η Λαμία είχε 12.000 κατοίκους, σκεφτείτε πόσο λίγο είναι σήμερα που ο πληθυσμός ξεπέρασε τις 50.000 και οι χώροι αυτοί όχι μόνο δεν αυξήθηκαν, αλλά αντίθετα μειώθηκαν

Και επειδή οι κύριοι υπεύθυνοι, ποντάροντας στην άγνοια του κόσμου, προσπαθούν και κατάφερναν μέχρι τώρα, να κρύβουν την ευθύνη τους, πρέπει να κάνουμε γνωστό, και μετά να μάθει όλος ο κόσμος, πως οι τεχνικοί της πόλης μας (εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις), ήταν κατά κανόνα αντίθετοι προς την διάπραξη του εγκλήματος, γιατί πραγματικά πρόκειται περί εγκλήματος και μάλιστα «κατ’ εξακολούθησιν». Όμως η γνώμη των τεχνικών δε μέτρησε ποτέ, μέτραγαν πάντα οι ψήφοι.

Κι ακόμα επειδή κανένας μπορεί να αναρωτηθεί: και τι έκανε ο Δήμος; Απαντάμε: Το υπουργείο, δηλαδή η κεντρική εξουσία, μπορεί να επεκτείνει, να τροποποιεί, ή να αλλάζει τους όρους δόμησης, των σχεδίων πόλεων, χωρίς να παίρνει υπ’ όψη της τη γνώμη της, άμεσα ενδιαφερόμενης, τοπικής αυτοδιοίκησης. Κι αυτό μέσα στα πλαίσια του νόμου που η ίδια, η κεντρική εξουσία, έφτιαξε και ο οποίος νόμος ίσχυε και ισχύει, άσχετα απ’ το αν υπάρχει, ή όχι, εκτροπή απ’ τον κοινοβουλευτισμό.

Και εδώ πρέπει να πούμε τη γνώμη μας. Στη δική μας αντίληψη ένα πολίτευμα είναι περισσότερο ή λιγότερο δημοκρατικό, ανάλογα με το αν περισσότεροι ή λιγότεροι πολίτες παίρνουν μέρος στη λύση των κοινών προβλημάτων. Αν έτσι είναι, τότε δημοκρατία και αυτοδιοίκηση είναι έννοιες παράλληλες, γι’ αυτό, ο βαθμός ύπαρξης ουσιαστικής αυτοδιοίκησης δίνει το μέτρο δημοκρατικότητας της, κάθε φορά, κεντρικής εξουσίας. Δεν θέλουμε να σβήσουμε ή να υποτιμήσουμε τις δευτερεύουσες ευθύνες που σίγουρα υπάρχουν, αλλά θέλουμε να δείξουμε με σαφήνεια τον κύριο υπεύθυνο του εγκλήματος Μ’ αυτό τον τρόπο η Λαμία βρέθηκε μπροστά στη σημερινή κατάσταση, ή καλύτερα μπροστά στη σημερινή κόλαση

Έτσι σήμερα, μόνο αυτοί που προσπαθούν να δουν μέσα από την τσέπη τους, ή αυτοί που για διάφορους λόγους κλείνουν τα μάτια, δεν βλέπουν ότι μια κάποια διέξοδο και μάλιστα τη μοναδική – μέσα από τούτη την πραγματική κόλαση πολεοδομικής αναρχίας και της εγκληματικής αδιαφορίας προς τον άνθρωπο – θα αποτελούσε ή απομάκρυνση ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ στρατοπέδων από την πόλη μας. Βέβαια η λύση αυτή δεν καλύπτει τις ανάγκες ενός πραγματικά ανθρώπινου περιβάλλοντος, όμως είναι η μόνη που απομένει. Οι κάτοικοι της πόλης μας πριν από δεκάδες χρόνια έχουν συνειδητοποιήσει και απαιτούν τη λύση αυτή. Ο Δήμος Λαμίας σαν εκφραστής αυτής της απαίτησης έχει προβεί κατά καιρούς σε διάφορες ενέργειες τις οποίες, όσο πιο σύντομα μπορούμε, θα παραθέσουμε παραθέτοντας μαζί και τον τρόπο με τον οποίο η κάθε φορά κυβέρνηση αντιμετώπισε τις ενέργειες του Δήμου για τη λύση του πραγματικά ζωτικού αυτού προβλήματος.

Η Δημοτική αρχή θέτει το ζήτημα για πρώτη φορά το 1962 και στη συνέχεια το 1964. Ζήτησε την παραχώρηση, απ’ τα στρατόπεδα Τσαλτάκη ή Τσάκαλου 25 στρεμμάτων για ανέγερση διδακτηρίων. Η προσπάθεια αυτή καταλήγει στην απόφαση των αρμόδιων να παραχωρήσουν… 13 στρέμματα έναντι ποσού 1.300.000 Η παραπάνω αποτυχία οφείλεται στο ότι η προσπάθεια έγινε… δι’ αλληλογραφίας και από ένα μόνο πρόσωπο

Στις 27-10-64 μια ομάδα από πέντε δημοτικούς συμβούλους, με αίτηση προς τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου (Δ.Σ), βάζει το ζήτημα παραχώρησης ολόκληρου του χώρου του στρατοπέδου Τσαλτάκη, καθώς και του ακάλυπτου χώρου του στρατοπέδου Τσάκαλου. Γίνεται συζήτηση στο Δ.Σ. στις 9-11-64 αλλά το θέμα αντιμετωπίστηκε με απαισιοδοξία. Επικράτησε η άποψη ότι «δεν μπορούμε εμείς να τα βάλουμε με το υπουργείο εθνικής άμυνας» Όμως η ίδια αυτή ομάδα των συμβούλων ανακάλυψε ότι παρόμοιο θέμα αντιμετωπίστηκε με επιτυχία από το Δήμο Ιωαννίνων, επικοινωνεί μ’ αυτόν και μαθαίνει τον τρόπο με τον οποίο κατάφερε να πάρει ολόκληρη την έκταση ενός στρατοπέδου – που βρίσκονταν μέσα στην πόλη και που ήταν 45 στρέμματα – πληρώνοντας ένα συμβολικό τίμημα

Μετά απ’ αυτό η ίδια ομάδα ξαναφέρνει το ζήτημα στο Δ.Σ. το 1966. Όμως ύστερα απ’ το πραξικόπημα του ‘67 εκείνο το Δ.Σ. καταργήθηκε και έτσι σταμάτησε κάθε παραπέρα προσπάθεια

Το 1974 με την επανεγκατάσταση των καταργηθέντων Δ.Σ. ξαναμπαίνει το θέμα και συζητιέται το Νοέμβρη του ίδιου χρόνου απ’ το Δ.Σ. το οποίο αναθέτει στο νομικό σύμβουλο του Δήμου να κάνει έλεγχο των τίτλων ιδιοκτησίας για το στρατόπεδο Τσαλτάκη. Το πόρισμα του νομικού σύμβουλου είναι ότι ΔΕΝ ΒΡΗΚΕ ΤΙΤΛΟΥΣ που να θεμελιώνουν δικαιώματα οποιουδήποτε τρίτου

Στις 8 Μάρτη του ΄75 από το αρχηγείο στρατού στέλνεται ένα έγγραφο προς το ΤΕΘΑ που λέει ότι «δημιουργείται αδήριτος ανάγκη» να φύγουν τα στρατόπεδα που βρίσκονται «εντός ή πέριξ» πόλεων γιατί εμποδίζουν την ανάπτυξη. Στην 1η του Μάη έρχεται άλλο έγγραφο από τη ΣΔΙΚΕ και μέσα σε μια κατάσταση που το συνοδεύει και αναγράφονται τα προς απομάκρυνση στρατόπεδα, είναι και το στρατόπεδο Τσαλτάκη Λαμίας. Όμως και τα δύο έγγραφα μιλάν για αντιπαροχή και για δαπάνες μεταφοράς, των κτιριακών και άλλων εγκαταστάσεων, που θα πρέπει να πληρωθούν απ’ τους ενδιαφερόμενους

Ο Δήμος Λαμίας έχοντας υπόψη ότι το ΤΕΘΑ δεν έχει τίτλους ιδιοκτησίας για το Τσαλτάκη, ούτε και στα παραπάνω έγγραφα του ΤΕΘΑ αναφέρονταν τίτλοι – πράγμα που γίνονταν για στρατόπεδα άλλων πόλεων – νόμισε ότι το πολύ - πολύ να τον αφορούσε η δαπάνη μεταφοράς των εγκαταστάσεων Επειδή εκείνη τη στιγμή κατασκευάζονταν μέσα στο στρατόπεδο ένα κτίριο, ο Δήμος κατεπειγόντως καλεί σε σύσκεψη εκπροσώπους όλων των κοινωνικών, επαγγελματικών και επιστημονικών φορέων της πόλης, οι οποίοι με τηλεγράφημά τους ζητάν να σταματήσει η εκτέλεση κάθε έργου.

Στις 1-6-75 αναλαβένει το νέο Δ.Σ. και μέχρι τις 18-6 συγκροτούνται όλες οι επιτροπές που χρειάζονται για να αρχίσει η τυπική διαδικασία της απόδοσης του στρατοπέδου Στις 25-6 ο Δήμος στέλνει ένα έγγραφο στον υφυπουργό εθνικής άμυνας που του λέει ότι τα οικονομικά του δεν είναι και τόσο ανθηρά, γι’ αυτό και οι αξιώσεις του στρατού για αποζημίωση, δεν πρέπει να είναι μεγάλες, πάντως, στο μέτρο του δυνατού θα τις ικανοποιήσουμε ακόμα κι αν χρειαστεί να ζητιανέψουμε Ταυτόχρονα ο Δήμος ξανακαλεί τους εκπροσώπους όλων των μαζικών φορέων της πόλης, καθώς και όλους τους βουλευτές του νομού, (αξίζει να σημειωθεί ότι δεν ήρθε ούτε ένας βουλευτής) στη σύσκεψη αυτή (που έγινε στις 25-6-75) συντάχθηκε υπόμνημα με όλο το ιστορικό του στρατοπέδου και τις αξιώσεις του Δήμου και στάλθηκε σε όλους τους αρμόδιους. Επίσης συγκροτήθηκε μια επιτροπή που μαζί με το δήμαρχο κατέβηκε στην Αθήνα, επισκέφτηκε τον κ υπουργό, του επέδωσε το παραπάνω υπόμνημα, και του ανέπτυξε και προφορικά το θέμα Ο κ υπουργός υποσχέθηκε ότι το ζήτημα θα λυθεί κι ακόμα ότι πολύ σύντομα θα επισκέπτονταν τη Λαμία για ν’ αποκτήσει προσωπική αντίληψη του θέματος

Από τότε πέρασαν εξ χρόνια και ο κ υπουργός… ακόμα έρχεται….και επειδή δεν αμφιβάλουμε για την ειλικρίνεια του κ υπουργού αναρωτιόμαστε τι πάει να πει «πολύ σύντομα» Όμως αλλοίμονο αντί για τη λύση και την πολύ σύντομη επίσκεψη του κ υπουργού, πραγματικά πολύ σύντομα (για τα ελληνικά δεδομένα), αστραπιαία θα έλεγα, σε 7 ή 8 μέρες, έφυγε έγγραφο απ’ τον υφ/γό εθνικής άμυνας, που με κυνική ειλικρίνεια πληροφορούσε το Δήμο (με άλλες λέξεις βέβαια) ότι:
1) Το στρατόπεδο Τσαλτάκη «αναγκαιοί απολύτως τη στρατιωτική υπηρεσία» και γι’ αυτό δεν προβλέπεται να μετακινηθεί
2) Το ΤΕΘΑ εκτιμάει την αξία του σε 400 εκατομμύρια δραχμές
3) Αν πάμε σε άλλη περιοχή θα αποστερήσουμε «αναγκαστικώς της ιδιαιτέρας των περιουσίας πολλούς Έλληνας αγρότας, οίτινες μοχθούν κυριολεκτικώς ίνα δυνηθούν και επιβιώσουν»
4) Θα έχει σοβαρές οικονομικές συνέπειες για την εθνική άμυνα. Και τέλος
5) «Κατόπιν των ανωτέρω» με τις λύσεις που προτείνει ο Δήμος, δεν γίνεται τίποτα και ξεχάστε το
Πραγματική ψυχρολουσία. Αστραπή σε ξάστερο ουρανό
Αυτό το έγγραφο έφτασε στο Δήμο στις 25-7-75 δηλαδή πριν περάσουν τρεις μήνες από τη λήψη του 1ου εγγράφου που μίλαγε για «αδήριτο ανάγκη» απομάκρυνσης του στρατόπεδου Τσαλτάκη απ’ τη Λαμία

Ο Δήμος στις 29-8-75 στέλνει έγγραφο προς το ΤΕΘΑ με το οποίο εκφράζει την έκπληξή του για τις παραπάνω απόψεις του κ υφ/γού. Και στις αρχές Σεπτέμβρη επισκέπτεται τον κ υπουργό πολυπληθέστατη επιτροπή από δημοτικούς συμβούλους και εκπροσώπους όλων των μαζικών φορέων της πόλης και ο κ υπουργός, παρουσία και όλων των βουλευτών του νομού, (αυτή τη φορά ήρθαν), δήλωσε με σαφήνεια ότι είναι υπέρ της απόδοσης του στρατοπέδου στη Δήμο και διέταξε αμέσως την αναστολή των οικοδομικών εργασιών που εκτελούνταν στο στρατόπεδο (αλλά αυτές δεν σταμάτησαν) Δήλωσε ακόμα ότι θα επισκεφτεί τη Λαμία για επιτόπια ενημέρωση

Δυο μήνες αργότερα στις 31-11-75 ο κ υπουργός με τηλεγράφημα ανανεώνει την υπόσχεσή του να επισκεφτεί τη Λαμία για επιτόπια ενημέρωση, αλλά ταυτόχρονα λέει ότι λυπάται και μάλιστα εξαιρετικά που δεν μπορεί να ικανοποιήσει το συμπαθές (sic) αίτημα των Λαμιωτών Στις 29-11 από έγγραφο του υπουργείου γεωργίας ο Δήμος Λαμίας πληροφορείται ότι ο στρατός έχει ήδη κινήσει διαδικασία απαλλοτρίωσης έκτασης 480 στρεμμάτων για επέκταση προς βορά του στρ/δου Τσάκαλου

Στο μεταξύ ο Δήμος καταθέτει αναφορά στη βουλή και ζητάει να μάθει αν το ΤΕΘΑ έχει τίτλους ιδιοκτησίας και τις προθέσεις του για την απόδοση του στρατοπέδου Τσαλτάκη στο Δήμο

Ο κ υπουργός απαντάει στις 27-12-75: για τους τίτλους ιδιοκτησίας τσιμουδιά, ούτε μια λέξη. Για τη μεταστάθμευση των μονάδων, περίπου στο ίδιο πνεύμα με το έγγραφο – ψυχρολουσία του κ υφ/γού. Πάλι η απαλλοτρίωση πολλών εκτάσεων, πάλι τα πολλά εκατομμύρια που χρειάζονται, πάλι οι ανάγκες της εθνικής άμυνας. Μια μόνο διαφορά: ότι το αίτημα δεν μπορεί να ικανοποιηθεί στο «εγγύς μέλλον»

Μετά απ’ όλα αυτά το Δ.Σ στις 16-2-76 σε μια απόφασή του επισημαίνει τις αντιφατικές ενέργειες του ΤΕΘΑ και τον εμπαιγμό του Δήμου και των Δημοτών από τους αρμόδιους της πολιτείας Η απόφαση αυτή κοινοποιήθηκε στο ΚΕΘΑ και η απάντηση προς το Δήμο (από όσο ξέρουμε) δεν έφτασε ακόμα, αν και πέρασαν 5 χρόνια από τότε

Ίσως όμως την έχει στην τσέπη του και μας τη φέρει ο κ υπουργός όταν .. «πολύ σύντομα» (όπως είχε υποσχεθεί προ 6/ετίας) έρθει για επιτόπια ενημέρωση. Και εδώ θα πρέπει να εκθέσουμε τις σκέψεις και τις απόψεις μας, επισημαίνοντας τα σπουδαιότερα σημεία απ’ την μέχρι τώρα παράθεση των γεγονότων

1) Σε περίπτωση πολέμου το πρώτο πράγμα που προσπαθούν να καταστρέψουν οι εμπόλεμοι είναι οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις του αντίπαλου. Και όταν οι εγκαταστάσεις αυτές βρίσκονται, μέσα σε κατοικημένες περιοχές, αποτελούν πόλο έλξης ολέθρου για τον άμαχο πληθυσμό αυτών των περιοχών. Αλλά και σε περίοδο ειρήνης, από μια παράλειψη, από ένα λάθος, ο κίνδυνος είναι και υπαρκτός και μεγάλος Έτσι λοιπόν η απομάκρυνση των στρ/δων απ’ τις πόλεις δεν είναι αναγκαία μόνο, γιατί εμποδίζουν – όπως στα παραπάνω κυβερνητικά, έγγραφα αναφέρεται – την ανάπτυξη των πόλεων, ή τουλάχιστον κατά τη δική μας, αντίληψη, δεν είναι αυτό το κύριο… εκτός κι αν την ανθρώπινη ζωή τη βάλουμε σε δεύτερη μοίρα

2) Σε ότι αφορά την κατοχή του χώρου αυτού απ’ το στρατό, εμείς (χωρίς να είμαστε νομικοί) πιστεύουμε απόλυτα ότι πρόκειται για κάτι μεταξύ «χρησιδανείου» και «κατά παράκληση δοσίματος», γιατί δεν έγινε ποτέ κι από κανέναν καμία δωρεά ή αγορά Σήμερα όμως ο χώρος αυτός είναι ζωτικά αναγκαίος για τους Λαμιώτες γι’ αυτό επιμένουμε στην επιστροφή του

3) Υπάρχουν περιπτώσεις που παραχωρούμε τις αυλές μας, ακόμα και τα σπίτια μας στο στρατό. Για να ξαναπάρουμε τα σπίτια μας πίσω θα πρέπει να τα πληρώσουμε;

4) Μέσα σε τρεις μήνες η «αδήριτος ανάγκη απομάκρυνσης» αντιστράφηκε σε αδήριτη ανάγκη παραμονής, δίνοντας το μέτρο της ασυνέπειας των αρμόδιων και το μέτρο του ενδιαφέροντος με το οποίο αντιμετωπίζονται απ’ την κυβέρνηση ζητήματα που αφορούν άμεσα το Λαό

5) Ο χώρος αυτός ανήκε στο Δήμο Λαμίας και καταπατήθηκε απ’ το στρατό και τώρα για να μας επιστρέψουν το χώρο που μας καταπάτησαν μας ζητάν 400 εκ δραχμές Βέβαια υπάρχει «χρησικτησία»…. Όμως σύμφωνα με τους νόμους που ίσχυαν από παλιά και που ισχύουν και σήμερα, η αφαίρεση και η κατοχή ενός ακίνητου που ανήκε σε άλλον, είναι αυτοδικία, είναι αυθαίρετη καταπάτηση δικαιώματος, είναι πράξη κολάσιμη και απ’ το νόμο και απ’ τη λαϊκή αντίληψη, γενικά. Αλλά όταν ο δράστης είναι το ίδιο το κράτος, που φτιάχνει τους νόμους και μεριμνά για την τήρησή τους και θύμα ο λαός, για την προστασία του οποίου υποτίθεται ότι γίνονται οι νόμοι, τότε η πράξη αυτή παίρνει άλλες διαστάσεις και η αξιοπιστία του κράτους μπαίνει σε αμφισβήτηση

6) Το δημόσιο για ίσο χώρο που απαλλοτρίωσε την ίδια περίπου εποχή και σε ίδια, από άποψη αξίας, θέση πλήρωσε λιγότερο από 30 εκ δρχ. Αυτό σημαίνει πως το δημόσιο αρνιέται την απόδοση του στρατοπέδου, που πάει να πει ότι η υγεία του κάθε Λαμιώτη (για το δημόσιο), αξίζει λιγότερο από 600 δρχ

7) Τα 480 στρέμματα που μελετάν να απαλλοτριώσουν στα βόρεια του στρατόπεδου Τσάκαλου δεν σκέφτηκαν ότι θα τα στερήσουν απ’ αυτούς … «οίτινες μοχθούν κυριολεκτικώς ίνα δυνηθούν και επιβιώσουν»;

8) Μας λένε ότι δεν φεύγουν απ’ το Τσαλτάκη γιατί χρειάζονται δαπάνες και οι σημερινές ανάγκες της εθνικής άμυνας κλπ κλπ… Για την απαλλοτρίωση των 480 στρεμμ δεν χρειάζονται δαπάνες;

9) Είχαμε πει στην αρχή ότι μόνο αυτοί που προσπαθούν να δουν μέσα από την τσέπη τους, ή αυτοί που κλείνουν τα μάτια, δεν βλέπουν την ανάγκη απόδοσης ΤΩΝ ΔΥΟ στρατοπέδων στο Δήμο της Λαμίας Απ’ την παράθεση των γεγονότων φάνηκε ξεκάθαρα ότι ανάμεσα σ’ αυτούς που προσπαθούν να δουν μέσα από την τσέπη τους είναι και το ΤΕΘΑ κι ανάμεσα σ’ αυτούς που κλείνουν όχι μόνον τα μάτια αλλά και τα αυτιά τους είναι και η κυβέρνηση

10) Απ’ τον προϋπολογισμό του κράτους για το ’81 πληροφορούμαστε ότι θα διατεθούν για στρ/κές δαπάνες 113 δις 217 εκ δρχ κι αυτό μόνο από τα φανερά κονδύλια. Ακόμα πληροφορούμαστε απ’ τον τύπο και μέχρι σήμερα δεν διαψεύστηκε από κανέναν, ότι: μαζί με τα μη φανερά κονδύλια, οι στρ/κές δαπάνες θα ξεπεράσουν φέτος το 1/3 του προϋπολογισμού και το πραγματικά υπέρογκο αυτό ποσό, δεν είναι του κ υπουργού, είναι του Λαού, δηλαδή είναι και δικό μας, γιατί δεν βγήκε από την τσέπη του κ υπουργού αλλά απ’ τις κυρτές απ’ το μόχθο πλάτες των εργαζόμενων όλης της χώρας, μαζί και των Λαμιωτών Και επί τέλους τι είναι αυτός ο στρατός για τους Λαμιώτες; Στρατός κατοχής; Δεν είναι εθνικός στρατός; Δηλαδή δεν είναι και δικός μας στρατός; Κι ακόμα: Γιατί μας ζητάνε αυτά τα χρήματα, που ξέρουν ότι δεν έχουμε να τα δώσουμε; Σαν κεφαλικό φόρο για την υγεία μας; ή σαν αμοιβή της αυθαίρετης καταπάτησης; Μα αν είναι έτσι, ας μας πουν: Με βάση ποιους ηθικούς κανόνες κι από πότε, πρέπει η αυτοδικία να αμείβεται; Και τέλος πάντων: ποιος ζητάει χρήματα; από ποιον; Και για ποιόν λόγο;

Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στα γεγονότα Δυο χρόνια μετά από την τελευταία απόφαση του Δ.Σ. Λαμίας και συγκεκριμένα στις 12-1-78, λίγο μετά απ’ τις βουλευτικές εκλογές, κοινοποιείται στο Δήμο ένα καινούργιο έγγραφο του ΤΕΘΑ και μάλιστα «εξ. επείγον», που απευθύνονταν προς τη Διεύθυνση Δασών και που έλεγε: μη χασομεράτε, προχωρήστε γρήγορα τη διαδικασία της απαλλοτρίωσης των 480 στρεμμάτων

Ο Δήμος και πάλι αντέδρασε άμεσα και στη συνέχεια κάλεσε σε σύσκεψη, για τρίτη φορά, εκπροσώπους από όλες τις μαζικές οργανώσεις της πόλης και τους βουλευτές του νομού Ως το τέλος του ’78 που τέλειωσε η θητεία του 1ου μεταχουντικού Δ.Σ., το μόνο που κατάφερε ο Δήμος ήταν να μη γίνει απαλλοτρίωση των 480 στρεμμάτων για επέκταση του στρατοπέδου Τσάκαλου

17 με 18 μήνες μετά τις δημοτικές εκλογές έρχεται στη Λαμία ο υφ/γός εθνικής άμυνας και στις 7-5-80 στέλνεται από τον ίδιο, προς το Δήμο, ένα έγγραφο, με πνεύμα και παζαρέματα, εντελώς απαράδεκτα, τουλάχιστον για επίπεδο υπουργείου. Μόνο για λόγους δεοντολογίας δεν ξεστομίζουμε τον χαρακτηρισμό που ταιριάζει στο συντάκτη του απαράδεκτου αυτού κειμένου.
Το περιεχόμενο του εγγράφου αυτού που πρέπει να μείνει στην ιστορία σαν δείγμα ήθους και κυβερνητικής συμπεριφοράς – προς τον κατά τα άλλα «κυρίαρχο Λαό» - είχε το παρακάτω νόημα: βάλτε μας μέσα στο σχέδιο πόλης σαν «ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ» ολόκληρο του στρατόπεδο Τσάκαλου, μαζί με τα 480 στρέμματα που θέλουμε να απαλλοτριώσουμε, προβλέψτε και έναν περιφερειακό δρόμο γύρω από όλη αυτή την έκταση και μετά σας δίνουμε το Τσαλτάκη…. αν θέλουμε, όποτε θέλουμε, και αφού βέβαια μας το πληρώσετε όσο θέλουμε Πάλι διαμαρτυρίες, πάλι υπομνήματα, πάλι παραστάσεις, πάλι υποσχέσεις, που αυτή τη φορά έφτασαν μέχρι το στάδιο της πραγματοποίησης, για να καταλήξουμε τελικά (για άλλη μια φορά) κυριολεκτικά σε φιάσκο

Ο Δήμαρχος Λαμίας το καλοκαίρι του ’80 ανακοίνωσε στην Κίνηση Επιστημόνων Φθιώτιδας (σε γενική συνέλευση των μελών της) ότι ο στρατός θα μας ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙ!!! περίπου 60 στρέμματα απ’ το στρατόπεδο Τσαλτάκη, με ένα συμβολικό τίμημα κι αυτό σημαίνει (κατά την άποψη του Δημάρχου πάντα), ότι ο στρατός … μας ΧΑΡΙΖΕΙ (!) πολλά εκατομμύρια!!! Δηλαδή κατά την αντίληψη του δημάρχου μας, η επιστροφή 60 στρεμμάτων απ’ τα 175 που μας πήραν… είναι παραχώρηση και χάρισμα, και το λάθος αυτό δεν τόκανε μονάχα ο Δήμαρχος, λίγο ως πολύ το κάναμε όλοι μας

Ασυνέπειας και υπαναχωρήσεων συνέχεια: Τα 60 στρέμματα γίναν 40, τα 40 γίναν 15 και τα 15 γίναν… (δεν κάνουμε χιούμορ σας λέμε μόνο την αλήθεια) και τα 15 λοιπόν γίναν δύο κομμάτια, το ένα κομμάτι επτά και το άλλο οκτώ στρέμματα. Στο ένα μπορούμε να πάμε μόνο με ελικόπτερο γιατί δεν υπάρχει προσπέλαση απ’ τη γη Αυτό ήταν πρωτοχρονιάτικος μποναμάς για το Δ.Σ. και το Δήμαρχο, γιατί το έγγραφο που τα γράφει αυτά, έφτασε στο Δήμο στις 20-12-80

Αυτή τη φορά μέχρι κι ο δήμαρχός μας εξοργίστηκε Με έγγραφό του (9-1-81) που απευθύνεται στον κ υπουργό εκφράζει, μαζί με το Δ.Σ. την «πλήρη αντίθεσίν του και αγανάκτησίν του», τώρα θυμήθηκε ότι η έκταση αυτή ήταν «ανέκαθεν δημοτική», διαπιστώνει ότι «γίνεται προσπάθεια υπαναχωρήσεως», θεωρεί ότι … ο μποναμάς «προκαλεί το δημόσιο αίσθημα» κι ακόμα ότι είναι «πρωτοφανής και απαράδεκτος». Πάλι στην Αθήνα, πάλι στον υπουργό… δεν βαρεθήκαμε… ο κ υπουργός όμως φαίνεται πως βαρέθηκε και αυτή τη φορά δεν έδωσε ούτε υποσχέσεις Στο τελευταίο έγγραφό του (30-3-81) λέει: 15 στρέμματα με τους όρους που βάλαμε κι αν σας αρέσει

Και εδώ τελειώσαμε με την παράθεση των γεγονότων. Δεν έγινε ή τουλάχιστον δεν ξέρουμε αν έγινε, καμιά παραπέρα ενέργεια μέχρι σήμερα που γράφονται αυτές οι γραμμές. Άλλωστε το τελευταίο έγγραφο στο οποίο αναφερθήκαμε δεν το είδε ούτε το Δ.Σ. ακόμα, γιατί έφτασε στο Δήμο πριν από 10 μέρες. Έτσι βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο που αρχίσαμε το 1962. Μόνο μια διαφορά: τα 13 στρ γίναν 15 κι αυτά σε δυο κομμάτια όπως είπαμε

Πέρασαν 19 χρόνια (μια γενιά) από τότε που ο Δήμος άρχισε τις προσπάθειες, όμως το πρόβλημα παραμένει και κατά τη γνώμη μας να γιατί:
1) Αντιμετωπίστηκε σε προσωπικό επίπεδο και γραφειοκρατικά, μέσα στα πλαίσια ενός ατέλειωτου και άσκοπου χαρτοπόλεμου
2) Δεν μπήκε ποτέ στη σωστή του βάση. Επικράτησε – και δυστυχώς ακόμα επικρατεί σε πολλούς – η νοοτροπία ότι πρόκειται για παραχώρηση. Έτσι αντί να απαιτούμε, παρακαλούμε να μας χαρίσουν… το δίκιο μας
3) Δεν ενημερώθηκε και γι’ αυτό δεν κινητοποιήθηκε ο Λαός, η ακατανίκητη δύναμη, που δεν σταματάει μπροστά σε κανένα εμπόδιο, όσο καλοστημένο κι αν είναι
4) Έλειψε ο παλμός και η ζωντάνια, που δίνει αισιοδοξία, αυτή, που πηγάζει απ’ το δίκιο και την απόλυτη πίστη στη νίκη

Με τα στοιχεία που δώσαμε ο καθένας μπορεί και πρέπει, να έχει γνώμη σχετικά με τον τρόπο που από δω και πέρα θα πρέπει να ενεργήσουμε. Ωστόσο δε θα σταθούμε, δεν πρέπει να σταθούμε, καταμετρώντας και αναμασώντας μοιρολατρικά τα λάθη μας Γιατί δεν χάσαμε τον πόλεμο. Χάσαμε μονάχα μια μάχη. Αν δεν προσπαθήσουμε να ωραιοποιήσουμε τα λάθη μας, αν σταθούμε καταμπροστά τους και τ’ αντικρύσουμε παλικαρίσια, με ειλικρίνεια, με ρεαλισμό και προπαντός χωρίς προκατάληψη, τότε, ο μέχρι τώρα αγώνας – όπως κι αν έγινε, όποιο κι αν ήταν το αποτέλεσμα – δεν πήγε χαμένος.
Λάθη δεν κάνουν μόνο οι θεατές και οι απόντες και δεν ωφελεί να ασχοληθούμε τώρα με τον καταμερισμό των ευθυνών. Θα πετύχουμε οπωσδήποτε, κι ας μην αμφιβάλει κανένας γι’ αυτό

Μα για να περπατάμε στο δρόμο που οδηγεί στην επιτυχία, χρειάζεται:
- Τοποθέτηση του προβλήματος στη σωστή του βάση
- Σωστή ενημέρωση και κινητοποίηση του Λαού
- Μεθοδικότητα, επιμονή, σύνεση κι απόλυτη πίστη στη νίκη
Και τότε ακόμα η νίκη θα είναι δύσκολη….
Μα θα είναι δική μας

Λαμία, 15-4-81

* Για την αντιγραφή
Στέφανος Σταμέλλος