Ο Προϋπολογισμός του Δήμου Λαμίας για το 2016: Μερικές σκέψεις και παρατηρήσεις

Του Στέφανου Σταμέλλου*

Ήρθε για συζήτηση στην Επιτροπή Διαβούλευσης το προσχέδιο του Προϋπολογισμού του Δήμου Λαμίας για το 2016 και σύντομα θα πάει στο Δημοτικό Συμβούλιο για έγκριση.

Οι οικονομικές δυνατότητες του δήμου αναμφισβήτητα είναι πολύ λίγες σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό είναι  αποτέλεσμα τόσο της οικονομικής κρίσης και των πολιτικών μείωσης της χρηματοδότησης των ΟΤΑ, όσο και της χαλαρής λειτουργίας και διαχείρισης των οικονομικών του Δήμου την προηγούμενη περίοδο. Τα τελευταία πέντε χρόνια τα έσοδα από χρηματοδοτήσεις του Δήμου μειώθηκαν πάνω από 60% και κάθε χρόνο μειώνονται περισσότερο. Φέτος, σύμφωνα με στοιχεία της ΚΕΔΕ, τα έσοδα των Δήμων σε σχέση με πέρσι είναι μειωμένα κατά 30%. Το ίδιο συμβαίνει και με τις επιχορηγήσεις της ΣΑΤΑ. Στον Προϋπολογισμό εμφανίζονται επίσης και προβλήματα που έρχονται από το παρελθόν, όπως οι δικαστικές αποφάσεις και τα επίδικα, τα μεγάλα ποσά ανείσπρακτων οφειλών Παρελθόντων Οικονομικών Ετών(ΠΟΕ), που έχουν γίνει θηλιά στο λαιμό επιχειρήσεων και δημοτών, κλπ

Επαναλαμβάνουμε αυτό που είπαμε και στο Τεχνικό Πρόγραμμα: δεν βλέπουμε στον νέο Προϋπολογισμό το στίγμα της νέας Δημοτικής Αρχής. Είναι σαφέστατο ότι δεν περιλαμβάνεται κάποιος κωδικός, που να δίνει πραγματικά το στίγμα της. Στην περυσινή συζήτηση για το ίδιο θέμα είχαμε ακούσει ότι ο επόμενος Προϋπολογισμός θα έχει τη δική τους σφραγίδα και θα εκφράζει το δικό τους όραμα. Μετά από 15 μήνες εξουσίας διαπιστώνουμε καθημερινά ότι η σημερινή Δημοτική Αρχή ακολουθεί ακριβώς τα βήματα και την πρακτική της προηγούμενης και αναδεικνύεται ως «κακέκτυπο» της διοίκησης Κοτρωνιά. Αυτοσχεδιάζει, χωρίς πρόγραμμα και στόχους και χωρίς προτεραιότητες. Το να συζητά κανείς για έναν αναπτυξιακό προγραμματισμό και προϋπολογισμό του Δήμου, είναι ένα ανέκδοτο.

Από την άλλη,
μέχρι στιγμής δεν έχουμε μια «εισηγητική έκθεση», ένα κείμενο στο οποίο να αποτυπώνονται οι βασικές πλευρές των οικονομικών του Δήμου, οι ελλείψεις του παρελθόντος, οι αδυναμίες και οι κίνδυνοι, αλλά και οι προσπάθειες που καταβάλλονται για να αντιμετωπιστούν οι αδυναμίες. Έχουμε μόνο ένα ξερό πίνακα, με κωδικούς και πολλές ασάφειες, χωρίς επεξηγήσεις και παραπομπές που θα βοηθούσαν κάποιον - και άσχετο με τον προϋπολογισμό - να κατανοήσει τα περιεχόμενα.

Αυτές είναι ορισμένες πτυχές του θέματος. Το ερώτημα είναι τι έκανε και τι μπορεί να κάνει η Δημοτική Αρχή για να βελτιώσει τα οικονομικά του Δήμου. Έγινε στους δεκαπέντε(15) μήνες της θητείας της κάποια σημαντική προσπάθεια να εξορθολογιστούν κατά προτεραιότητα τα οικονομικά; Για παράδειγμα: έγιναν αλλαγές σημαντικές στην οικονομική υπηρεσία; ολοκληρώθηκαν οι έλεγχοι στα οικονομικά; εκσυγχρονίστηκε το πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης για περισσότερη διαφάνεια και καλύτερη διαχείριση; έγινε σημαντική προσπάθεια για έλεγχο των δαπανών; έγινε προσπάθεια για βελτίωση του συστήματος προμηθειών; Ίσως, το πόρισμα της εσωτερικής ελέγκτριας, της κας Μπελημπασάκη, αν έρθει ποτέ, να δώσει απαντήσεις...

Παραθέτουμε κάποιες συγκεκριμένες παρατηρήσεις και προτάσεις που κατατέθηκαν και στο παρελθόν - και μέσα στο δημοτικό συμβούλιο - για την εξοικονόμηση οικονομικών πόρων και τη μείωση των εξόδων. Έχουμε πει ότι:

- Η είσπραξη των δημοτικών τελών, η οποία γίνεται μέσω της ΔΕΗ, χρειάζεται έλεγχο για πολλούς λόγους και έχουμε την αίσθηση ότι δεν εφαρμόζεται η νομοθεσία.

- Οι δαπάνες για τον δημοτικό φωτισμό επίσης θέλουν έλεγχο. Το ποσό των 2.400.000 ευρώ που εμφανίζεται στον προϋπολογισμό με τον κωδικό 6211 είναι μεγάλο και μια μείωση της τάξης τον 10%, που είναι πολύ εύκολο, είναι σημαντικό ποσό. Πρέπει να γίνει λεπτομερής έλεγχος ανά σύνδεση και ρολόι, πού λειτουργεί, τι ανάγκες εξυπηρετεί, και να αιτιολογηθεί η κατανάλωση. Υπάρχουν για παράδειγμα αθλητικοί χώροι που φωτίζονται με προβολείς αρκετές ώρες χωρίς να αθλείται κανείς.   

- Οι ανείσπρακτες οφειλές Παρελθόντων Οικονομικών Ετών(ΠΟΕ) - ένα ποσό περίπου δέκα εκατομμυρίων ευρώ - όπως εμφανίζονται στους Βεβαιωτικούς Καταλόγους και το θέμα των Τελών Ακαθαρίστων Εσόδων του 2%, είναι μια γάγγραινα, που καθιστά τον προϋπολογισμό πλασματικό και αναξιόπιστο, αλλά και καλλιεργεί κλίμα έλλειψης ισονομίας και δικαιοσύνης. Έχουμε πει ότι πρέπει να συσταθεί μια διαπαραταξιακή επιτροπή για να δει τρόπους αντιμετώπισης των οφειλών ΠΟΕ, η οποία να  εισηγηθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο προτάσεις συγκεκριμένες. Πρέπει να βρεθούν λύσεις και για το 2% και για τις οφειλές χρόνων των προστίμων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και της δημοτικής αστυνομίας, τα ενοίκια δημοτικών καταστημάτων και αγροκτημάτων, τα τέλη άρδευσης, τα τέλη ύδρευσης των πρώην Καποδιστριακών Δήμων, τα τέλη διαφήμισης, τέλη κατάληψης κοινοχρήστων χώρων κλπ κλπ. Σε κάθε περίπτωση, αν αυτές οι οφειλές δεν μπορούν να εισπραχθούν, διότι δεν βρίσκουμε τους οφειλέτες ή έχουν αποβιώσει ή έχουμε λαθεμένα στοιχεία, πρέπει να χαρακτηριστούν επισφαλείς απαιτήσεις και να μπουν στη διαδικασία της διαγραφής ή τέλος πάντων να γίνει ό,τι ορίζει ο νόμος.

- Η καταγραφή, η αποτύπωση και η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δήμου, έχουμε πει – και το λέμε από το 2011 - ότι πρέπει να απασχολήσει την συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου με εισήγηση από τον αρμόδιο αντιδήμαρχο προκειμένου να ληφθεί απόφαση για να μπορούμε να μιλάμε και για καλύτερη αξιοποίηση στο μέλλον. Όλα τα μέχρι στιγμής στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει μια χαοτική κατάσταση και έχουμε απώλεια οικονομικών εσόδων για το Δήμο. Η υπόθεση των κληροδοτημάτων «Θεοδωράκου» και «Δημητριάδου» είναι ένα παράδειγμα, όπως και άλλες περιπτώσεις που δεν έχουν εισπραχθεί και δεν εισπράττονται ενοίκια. Πρέπει άμεσα να γίνει ένα αρχείο με όλα τα ακίνητα του Δήμου: γεωγραφική περιοχή, όνομα, συντεταγμένες, εμβαδό, είδος, σε τι κατάσταση βρίσκεται, το όνομα του ενοικιαστή, πότε τελειώνει η μίσθωση, το ύψος του ενοικίου, αν χρωστάει, τί ποσό κι από πότε. Η απάντηση του αρμόδιου αντιδημάρχου ότι δεν έχουμε προσωπικό και ότι ο Επίτροπος δεν εγκρίνει τη δαπάνη μιας τέτοιας μελέτης, δεν μας πείθει. Είναι θέμα άμεσης προτεραιότητας και τουλάχιστον έπρεπε να συζητηθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο. Ο αντιδήμαρχος είναι εκτελεστικό όργανο και δεν αποφασίζει μόνος του για το πώς θα διαχειριστεί τα σοβαρά οικονομικά θέματα του Δήμου, αλλά οφείλει να εκτελεί αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου.

- Σε ό,τι αφορά στο θέμα των Επίδικων Απαιτήσεων Τρίτων κατά του Δήμου, που κάποιες φορές έχει απασχολήσει το Δημοτικό Συμβούλιο, πρέπει να ξεκαθαριστεί, πόσα είναι τα ποσά για τα οποία έχουν ωριμάσει, ή πρόκειται να ωριμάσουν άμεσα, οι δίκες στα δικαστήρια, σύμφωνα και με τις επιφυλάξεις που εξέφρασαν οι Ορκωτοί Λογιστές στην τελευταία έκθεσή τους. 

- Τέλος, η έντονη οικονομική κρίση και η ασφυκτική έλλειψη οικονομικών πόρων πρέπει να οδηγήσει και την δημοτική αρχή σε νέες πρακτικές και συνήθειες, που θα είναι συμβατές με μια πιο ευαισθητοποιημένη σε οικολογικά θέματα διαχείριση. Αυτό, γιατί στο πλαίσιο του περιορισμού των διαθέσιμων μέσων η οικονομική κρίση μπορεί να αλλάξει τη συμπεριφορά του καθενός μας προς την κατεύθυνση της μείωσης της περιττής ή έστω της υπερβολικής κατανάλωσης. Για παράδειγμα αναφέρουμε, με το Σύμφωνο των Δημάρχων, που πρόσφατα υπογράφτηκε, είναι υποχρεωμένος ο Δήμος να συμμετέχει στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να προχωρήσει στην υποβολή του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. Αυτό πρέπει να απεικονίζεται και στον προϋπολογισμό του 2016 και πρέπει να περιλαμβάνει μέτρα και οικονομικούς πόρους για την εξοικονόμηση ενέργειας γενικά με εκστρατείες ενημέρωσης, την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτήρια, την εξοικονόμηση ενέργειας στον οδικό φωτισμό, τις επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, την προώθηση των «πράσινων» συμβάσεων κλπ

Το θέμα του Προϋπολογισμού είναι τεράστιο και οι δραστηριότητες του Δήμου δεν ανάγονται αποκλειστικά στην επάρκεια ή την έλλειψη οικονομικών πόρων. Ο Προϋπολογισμός σηματοδοτεί τις διαθέσεις και δείχνει το στόχο και το όραμα. Αποτελεί τον καθρέφτη των πολιτικών επιλογών, αλλά και των κοινωνικών αξιών και των αντιλήψεων που υπηρετεί μια δημοτική αρχή.

Το προηγούμενο διάστημα έχουν κατατεθεί πολλές προτάσεις και στις συνεδριάσεις της Επιτροπής Διαβούλευσης και στο Δημοτικό Συμβούλιο και αλλού. Καμία, μα καμία, δεν βρήκε γόνιμο έδαφος και θετική ανταπόκριση. Όχι για να εφαρμοστεί, αλλά ούτε καν να συζητηθεί «για τα μάτια»∙ και ας απορριφθεί. Κι αυτό, γιατί η λειτουργία του δήμου ήταν και παραμένει δημαρχοκεντρική και στεγανή. Μια λειτουργία όχι συμμετοχική και εν τέλει όχι αυτοδιοικητική.

* Μέλος της Πρωτοβουλίας Ενεργών Πολιτών Λαμίας

   και της Επιτροπής Διαβούλευσης του Δήμου