Ανακύκλωση: τι δεν μάθαμε από τις πρόσφατες μετρήσεις της ρύπανσης

Μετά το σβήσιμο της φωτιάς στην μονάδα ανακύκλωσης στον Ασπρόπυργο και την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων εργαστηριακών αναλύσεων που πραγματοποιήθηκαν από το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», οι τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις, η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης (ΟΕΑ), η Greenpeace και το Δίκτυο Μεσόγειος SOS, επισημαίνουν τα εξής:

Οι μετρήσεις που έγιναν και αυτές που πρέπει να γίνουν:


· Θα περιμέναμε οι μετρήσεις να αφορούν πρωτίστως τους ρύπους εκείνους που μπορούν να περάσουν στην τροφική αλυσίδα και συνεπώς να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις σε βάθος χρόνου. Επισημαίνουμε την έλλειψη αναφοράς σε άλλους ρύπους (π.χ. Πολυκυκλικούς Αρωματικούς Υδρογονάνθρακες – ΠΑΥ), που είναι καρκινογόνοι και μπορούν να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία, καθώς και την έλλειψη μετρήσεων στις στάχτες, όπου οι διοξίνες και άλλοι επικίνδυνοι ρύποι αναμένεται να έχουν πολύ υψηλότερα επίπεδα και μπορεί να καθιστούν τα αποκαΐδια της φωτιάς τοξικά απόβλητα, που χρήζουν ιδιαίτερης διαχείρισης.

· Ειδικά για τις διοξίνες, δεν είναι τόσο η πρόσληψή τους μέσω εισπνοής ή επιμολυσμένου νερού που ενέχει κινδύνους, όσο το πέρασμά τους σε τροφές (κυρίως πλούσιες σε λιπαρά).

· Θα πρέπει άμεσα, οι μετρήσεις να ολοκληρωθούν (να γίνουν επιπλέον μετρήσεις διοξινών και ΠΑΥ και ιδιαίτερα στη στάχτη και σε αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα, εάν υπάρχουν, σε επαρκή απόσταση από τη μονάδα και στην βασική κατεύθυνση διασποράς των καυσαερίων). Από τα αποτελέσματα θα κριθεί αν είναι σκόπιμο να ληφθούν μέτρα για ενδεχόμενα ρυπασμένα αγροτικά προϊόντα.

Ως προς τα αίτια της φωτιάς σχολιάζουν:

· Είναι φανερή η αδυναμία των αρμοδίων υπηρεσιών (ΥΠΑΠΕΝ, Περιφέρεια) να κάνουν συστηματικούς και αποτελεσματικούς ελέγχους. Η έλλειψη συστηματικών ελέγχων ουσιαστικά στέλνει το μήνυμα ότι «είναι οικονομικότερο να μην τηρηθούν καθόλου οι όποιοι όροι προβλέπονται». Ακόμη και εάν γίνει κάποιος έλεγχος (συνήθως μετά από καταγγελία) μέχρι την βεβαίωση της όποιας παράβασης και την εφαρμογή μέτρων, μεσολαβεί τόσος χρόνος και διαδικασίες, που καθιστά πολλές φορές τους όποιους ελέγχους αναποτελεσματικούς.

· Η πρόσθετη εποπτεία του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) και των σχετικών Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης σε αυτές τις μονάδες αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος ανεπαρκής.

· Για τέσσερις δεκαετίες δεν έχουμε καταφέρει να συνεννοηθούμε στην Αττική και αλλού για να δρομολογήσουμε τις οριστικές και βέλτιστες λύσεις στο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων και άρα αφήνεται πολύς χώρος για παράνομη και επικίνδυνη διαχείριση σκουπιδιών παντού. Σήμερα έπρεπε η επίσημη και νόμιμη ανακύκλωση να είναι τουλάχιστον τετραπλάσια και άρα να λειτουργούν σε πλήρη δυναμικότητα αυτές οι μονάδες υπό καθεστώς νομιμότητας και σε συμμόρφωση με όλα τα μέτρα ασφαλείας.

Ποια είναι η επόμενη ημέρα:

· Οι συστηματικοί έλεγχοι (όχι μόνο μετά από καταγγελία) σε εγκαταστάσεις περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, δεν είναι πολυτέλεια, αλλά απόλυτη ανάγκη για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, αλλά και για την ασφάλεια και αποδοτική λειτουργία των ίδιων των υποδομών. Χρειάζεται μία ολοκληρωμένη και αποτελεσματική πολιτική για τους περιβαλλοντικούς ελέγχους, η οποία θα αυξήσει τους εκατοντάδες ελέγχους, που πραγματοποιούνται σήμερα ετησίως σε όλη την Ελλάδα, σε περίπου 10.000 που κρίνονται απαραίτητοι. Επειδή το κράτος έχει συνέχεια, ας αξιοποιηθούν τα συμπεράσματα και οι προτάσεις της ειδικής Ομάδας Εργασίας του ΥΠΑΠΕΝ, που είχε ασχοληθεί εμπεριστατωμένα με το θέμα πριν από δύο χρόνια, και στην οποία είχαν συμμετάσχει όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς.

· Με ευθύνη του ΥΠΑΠΕΝ έχει καθυστερήσει αδικαιολόγητα η συγκρότηση του ΔΣ του ΕΟΑΝ, το οποίο άμεσα θα πρέπει να συγκροτηθεί και να οργανώσει την συστηματική παρακολούθηση των μονάδων εναλλακτικής διαχείρισης σε όλη την Ελλάδα. Δεν υπάρχουν περιθώρια να καούν και άλλες μονάδες εναλλακτικής διαχείρισης.

· Τέλος, ας δουλέψουμε όλοι οι εμπλεκόμενοι, χωρίς αγκυλώσεις και προκαταλήψεις, πάνω σε ρεαλιστικές και οικονομικές προτάσεις, για να δρομολογηθεί επιτέλους η λύση του προβλήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων και στη χώρα μας, στη βάση πολλών καλών παραδειγμάτων της ΕΕ και στην προοπτική της Μηδενικής Παραγωγής Αποβλήτων και της Κυκλικής Οικονομίας. Οι τρεις οικολογικές οργανώσεις έχουν καταθέσει διαχρονικά πολλές προτάσεις σε αυτή την κατεύθυνση, όπως και στην πρόσφατη διαβούλευση για το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ).