Έκθεση επί των Οικονομικών Καταστάσεων
(οι επισημάνσεις ειναι δικές μας)
Ελέγξαμε τις ανωτέρω οικονομικές καταστάσεις του Δήμου Λαμιέων που αποτελούνται από τον ισολογισμό της 31 Δεκεμβρίου 2014, την κατάσταση αποτελεσμάτων και τον πίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων της χρήσεως που έληξε την ημερομηνία αυτή, καθώς και το σχετικό προσάρτημα. Ευθύνη της Διοίκησης για τις Οικονομικές Καταστάσεις
Η διοίκηση είναι υπεύθυνη για την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση αυτών των οικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα Λογιστικά Πρότυπα που προδιαγράφονται από την Ελληνική Νομοθεσία, όπως και για εκείνες τις εσωτερικές δικλείδες που η διοίκηση καθορίζει ως απαραίτητες ώστε να καθίσταται δυνατή η κατάρτιση οικονομικών καταστάσεων απαλλαγμένων από ουσιώδη ανακρίβεια που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Ευθύνη του Ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι να εκφράσουμε γνώμη επί αυτών των οικονομικών καταστάσεων με βάση τον έλεγχό μας. Διενεργήσαμε τον έλεγχό μας σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου. Επίσης λάβαμε υπόψη μας και τις σχετικές διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (ν. 3463/2006 όπως ισχύει).
Τα πρότυπα αυτά απαιτούν να συμμορφωνόμαστε με κανόνες δεοντολογίας, καθώς και να σχεδιάζουμε και διενεργούμε τον έλεγχο με σκοπό την απόκτηση εύλογης διασφάλισης για το εάν οι οικονομικές καταστάσεις είναι απαλλαγμένες από ουσιώδη ανακρίβεια.
Ο έλεγχος περιλαμβάνει τη διενέργεια διαδικασιών για την απόκτηση ελεγκτικών τεκμηρίων, σχετικά με τα ποσά και τις γνωστοποιήσεις στις οικονομικές καταστάσεις. Οι επιλεγόμενες διαδικασίες βασίζονται στην κρίση του ελεγκτή περιλαμβανομένης της εκτίμησης των κινδύνων ουσιώδους ανακρίβειας των οικονομικών καταστάσεων, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Κατά τη διενέργεια αυτών των εκτιμήσεων κινδύνου, ο ελεγκτής εξετάζει τις εσωτερικές δικλείδες που σχετίζονται με την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση των οικονομικών καταστάσεων του Δήμου, με σκοπό το σχεδιασμό ελεγκτικών διαδικασιών κατάλληλων για τις περιστάσεις και όχι με σκοπό την έκφραση γνώμης επί της αποτελεσματικότητας των εσωτερικών δικλείδων του Δήμου.
Ο έλεγχος περιλαμβάνει επίσης την αξιολόγηση της καταλληλότητας των λογιστικών αρχών και μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν και του εύλογου των εκτιμήσεων που έγιναν από τη διοίκηση, καθώς και αξιολόγηση της συνολικής παρουσίασης των οικονομικών καταστάσεων. Πιστεύουμε ότι τα ελεγκτικά τεκμήρια που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελίωση της ελεγκτικής μας γνώμης.
Βάση για Γνώμη με Επιφύλαξη
Από τον έλεγχο μας προέκυψαν τα εξής:
1. Οι αξίες των ενσώματων παγίων που εμφανίζονται στον Ισολογισμό διαφέρουν και είναι μικρότερες κατά ποσό 814 χιλ. ευρώ, από τις αντίστοιχες αξίες του τηρούμενου από τον ΔΗΜΟ μητρώου παγίων, και οι οποίες προέρχονται κυρίως από προηγούμενες χρήσεις. Λόγω του πλήθους των διαφορών αυτών δεν κατέστη εφικτό να προσδιοριστούν οι επιπτώσεις τους τόσο σε άλλα κονδύλια του Ισολογισμού όσο και στα αποτελέσματα της χρήσης και των προηγουμένων χρήσεων α) από την διενέργεια ή μη αποσβέσεων στα πάγια αυτά και β) από τις αντίστοιχες αποσβέσεις των επιχορηγήσεων κατά το μέρος που τα πάγια των διαφορών αυτών είχαν τύχει επιχορήγησης.
2. Κατά παρέκκλιση των λογιστικών αρχών, που προβλέπονται από την Ελληνική Νομοθεσία (ΠΔ 315/99) και των σχετικών εγκυκλίων, διενεργούνται αποσβέσεις στα πάγια κοινής χρήσης με συντελεστή 4% αντί του προβλεπόμενου 8,33% και για τον λόγο αυτό, οι διενεργθείσες αποσβέσεις των παγίων αυτών της χρήσης 2014 είναι μικρότερες κατά ποσό 1.577 χιλ. ευρώ, με συνέπεια τα αποτελέσματα της χρήσης και το υπόλοιπο πλεονασμάτων εις νέο να εμφανίζονται ισόποσα αυξημένα. Από τον τρόπο τήρησης του Μητρώου παγίων και ειδικότερα από την ενσωμάτωση παγίων της κατηγορίας αυτής από συγχωνευόμενους Δήμους, δεν κατέστη εφικτό να προσδιορίσουμε την σωρευμένη επίδραση στα αποτελέσματα των προηγούμενων χρήσεων και του υπολοίπου πλεονασμάτων εις νέο λόγω, του προαναφερόμενου λανθασμένου υπολογισμού των αποσβέσεων και στις προηγούμενες χρήσεις.
3. Δεν υπάρχει πλήρης αντιστοίχηση μεταξύ της αξίας κτήσεως των επιχορηγούμενων παγίων και των ληφθεισών επιχορηγήσεων. Λόγω του πλήθους και της παλαιότητας των επιχορηγήσεων για πάγια περιουσιακά στοιχεία του Δήμου, δεν ήταν δυνατόν να προσδιοριστεί ο επηρεασμός, τόσο στα αποτελέσματα της παρούσας χρήσης 2014, όσο και στα αποτελέσματα των προηγούμενων χρήσεων από την διαφοροποίηση του εσόδου από τις αποσβέσεις στις επιχορηγήσεις των επενδύσεων καθώς και στα υπόλοιπα των λογαριασμών «Επιχορηγήσεις επενδύσεων» και στο «Υπόλοιπο πλεονασμάτων εις νέο».
4. Στο λογαριασμό του Ισολογισμού «Τίτλοι πάγιας επένδυσης» α) δεν συμπεριλαμβάνεται η συμμετοχή του Δήμου στην Δ.Ε.Υ.Α. ΛΑΜΙΑΣ, η οποία σύμφωνα με τα όσα προβλέπονταν στον οδηγό του προγράμματος ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ για συγχωνεύσεις των Δήμων, έπρεπε να περιλαμβάνονται και οι συμμετοχές τους στις Δ.Ε.Υ.Α. στο κόστος κτήσεως αυτών, το οποίο για την Δ.Ε.Υ.Α. Λαμίας, σύμφωνα με τα στοιχεία που μας επιδείχθηκαν από τις οικονομικές υπηρεσίες του ΔΗΜΟΥ, ανέρχονταν σε ποσό 2.204 χιλ. ευρώ, με συνέπεια οι «Τίτλοι πάγιας επένδυσης» και το Κεφάλαιο του Δήμου να εμφανίζονται ισόποσα μειωμένα. β) Κατά παρέκκλιση των λογιστικών αρχών, που προβλέπονται από την Ελληνική Νομοθεσία (ΠΔ 315/99), δεν σχηματίστηκε την 31.12.2014 συμπληρωματική πρόβλεψη για υποτίμηση των συμμετοχών του Δήμου κατά ποσό 153 χιλ. ευρώ, με συνέπεια οι «Τίτλοι πάγιας επένδυσης» και τα ίδια κεφάλαια να εμφανίζονται ισόποσα αυξημένα, τα δε αποτελέσματα της χρήσης και των προηγουμένων χρήσεων αυξημένα κατά ποσό 18 χιλ. ευρώ και 135 χιλ. ευρώ αντίστοιχα.
5. Ο Δήμος κατά παγία τακτική δεν παρακολουθεί τα αναλώσιμα, τα ανταλλακτικά και τα πάσης φύσεως αποθέματα σε λογιστική - διαχειριστική αποθήκη και δεν προβαίνει σε απογραφή και αποτίμηση των τελικών αποθεμάτων στο τέλος κάθε χρήσης. Λόγω έλλειψης επαρκών και αξιόπιστων στοιχείων στο λογιστικο- διαχειριστικό κύκλωμα των αποθεμάτων, δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε την ακρίβεια των αναλώσεων των αποθεμάτων που έχουν επιβαρύνει τα αποτελέσματα της χρήσης 2014, καθώς και την ορθότητα της μη διενέργειας απογραφής και αποτίμησης των τελικών αποθεμάτων της 31.12.2014.
6. Κατά παγία τακτική στο λογαριασμό του Ενεργητικού Α.IV.1 «Ταμείο» κατά την διάρκεια της χρήσεως συμπεριλαμβάνονται, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του Π.Δ. 315/99 «Κλαδικό Σχέδιο Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης» και οι καταθέσεις όψεως, το υπόλοιπο των οποίων διαχωρίζεται την 31.12 κάθε χρήσης, με τακτοποιητικές εγγραφές βάσει των αντιγράφων κίνησης των Τραπεζικών Λογαριασμών. Ο ανωτέρω τρόπος παρακολούθησης των ταμιακών διαθεσίμων αντίκειται στις βασικές λογιστικές και διαχειριστικές αρχές ενός αξιόπιστου συστήματος λογιστικής οργάνωσης και εσωτερικού ελέγχου και χρίζει άμεσης βελτίωσης. Επίσης υπάρχουν δεσμευμένες καταθέσεις του Δήμου στην Τράπεζα Ελλάδος, οι οποίες την 31.12.2014 ανέρχονται σε ποσό 322 χιλ. ευρώ και προέρχονται από επιχορηγήσεις Ε.Σ.Π.Α. για πάγιες επενδύσεις, οι οποίες δεν παρακολουθούνται στους προβλεπόμενους λογαριασμούς σύμφωνα τις σχετικές διατάξεις του Π.Δ. 315/99 «Κλαδικό Σχέδιο Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης», με συνέπεια να εμφανίζονται ισόποσα μειωμένες τόσο οι δεσμευμένοι λογαριασμοί καταθέσεων όσο και οι επιχορηγήσεις επενδύσεων.
7. Το υπόλοιπο του λογαριασμού του Παθητικού Γ.Ι.2. Δάνεια τραπεζών εμφανίζεται αυξημένο κατά ποσό 17 χιλ. ευρώ περίπου από τη προηγούμενη χρήση 2013, λόγω λανθασμένου συμψηφισμού αντίστοιχης υποχρέωσης με διαφορές άλλων λογαριασμών, για τις οποίες δεν μας δόθηκαν επαρκείς εξηγήσεις και οι οποίες χρήζουν περεταίρω διερεύνησης.
8. Δεν μας παρασχέθηκαν επαρκή στοιχεία και πληροφορίες από την Νομική Υπηρεσία του Δήμου, προκειμένου να προσδιορίσουμε το ύψος των ενδεχόμενων υποχρεώσεων από επίδικές απαιτήσεις τρίτων κατά του Δήμου, που υφίστανται την 31.12.2014, για το λόγο αυτό διατηρούμε σχετική επιφύλαξη. Σύμφωνα με την έκθεση ελέγχου του ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή της χρήσης 2013, οι επίδικες απαιτήσεις τρίτων κατά του Δήμου την 31.12.2013 ανέρχονταν σε ποσό 11.950 χιλ. ευρώ περίπου, από τις οποίες υπήρχε εκτίμηση ότι θα ευδοκιμήσουν υπέρ τρίτων διεκδικήσεις συνολικού ποσού 7.000 χιλ. ευρώ για τις οποίες δεν σχηματίστηκε σχετική πρόβλεψη σε βάρος των αποτελεσμάτων.
9. Κατά παρέκκλιση των λογιστικών αρχών που προβλέπονται από την Ελληνική Νομοθεσία (Π.Δ. 315/99), στα έσοδα των αποτελεσμάτων της κλειόμενης χρήσης περιλήφθηκαν: α) ποσό 522 χιλ. ευρώ που αφορά επιχορηγήσεις επενδύσεων και οι οποίες θα έπρεπε αφενός μεν να χρησιμοποιηθούν για πάγιες επενδύσεις και αφετέρου να εμφανίζονται στο σχετικό κονδύλι του Παθητικού «Επιχορηγήσεις επενδύσεων», β) ποσό 685 χιλ. ευρώ που αφορά τακτική επιχορήγηση χρήσης 2015 και η οποία λογιστικοποιήθηκε στη παρούσα χρήση 2014, με συνέπεια τα αποτελέσματα της κλειόμενης χρήσης να εμφανίζονται αυξημένα κατά ποσό 1.207 χιλ. ευρώ ενώ τα Ίδια Κεφάλαια αυξημένα κατά ποσό 685 χιλ. ευρώ.
10. Όπως αναφέρεται και στη Σημείωση Νο 1 του ισολογισμού «κατά πάγια τακτική στα έσοδα του Δήμου περιλαμβάνονται κυρίως τα βεβαιωθέντα και οίκοθεν εισπραχθέντα έσοδα, ενώ ενδέχεται να υπάρχουν και άλλα που δεν είναι δυνατό να βεβαιωθούν, το ύψος των οποίων δεν είναι προσδιορίσιμο διότι ο εντοπισμός είναι αρκετά δυσχερής». Συνεπώς δεν είναι εφικτό να προσδιορίσουμε τις ενδεχόμενες επιπτώσεις από την προαναφερόμενη αδυναμία στο κύκλωμα των εσόδων και τον επηρεασμό τους στους σχετικούς λογαριασμούς των οικονομικών καταστάσεων.
Γνώμη με Επιφύλαξη
Κατά τη γνώμη μας, εκτός από τις επιπτώσεις του θέματος (ή των θεμάτων) που μνημονεύεται (μνημονεύονται) στην παράγραφο «Βάση για Γνώμη με Επιφύλαξη», οι ανωτέρω οικονομικές καταστάσεις παρουσιάζουν εύλογα, από κάθε ουσιώδη άποψη, την οικονομική θέση του Δήμου κατά την 31 Δεκεμβρίου 2014 και τη χρηματοοικονομική του επίδοση για τη χρήση που έληξε την ημερομηνία αυτή σύμφωνα με τα Λογιστικά Πρότυπα που προδιαγράφονται από την Ελληνική Νομοθεσία.
Θέμα Έμφασης
Χωρίς να διατυπώνουμε επιφύλαξη στη γνώμη μας, εφιστούμε την προσοχή σας στο γεγονός ότι είχε τεθεί ως θέμα έμφασης από τον προηγούμενο ελεγκτή ότι: «Δεν έχει ολοκληρωθεί η απογραφή και αποτίμηση ορισμένων κατηγοριών παγίων περιουσιακών στοιχείων των πρώην Δήμων Γοργοποτάμου, Λειανοκλαδίου και της Κοινότητας Παύλιανης, με συνέπεια στον ανωτέρω ισολογισμό να μην έχουν συμπεριληφθεί οι αξίες των εν λόγω στοιχείων και οι λογαριασμοί του Ενεργητικού Γ.ΙΙ Ενσώματες ακινητοποιήσεις να εμφανίζονται μειωμένοι, με ισόποση μείωση του λογαριασμού του Παθητικού Α.Ι. Κεφάλαιο». Δεν υπήρξε καμία εξέλιξη στη τρέχουσα χρήση σχετικά με το θέμα αυτό και οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου δηλώνουν άγνοια ως προς τη προαναφερόμενη εκκρεμότητα.
Άλλο θέμα
Οι οικονομικές καταστάσεις του Δήμου για τη χρήση που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2013 είχαν ελεγχθεί από άλλους Ορκωτούς Ελεγκτές, οι οποίοι εξέφρασαν γνώμη με επιφύλαξη με θέματα έμφασης την 23η Ιουνίου 2014 επί των οικονομικών καταστάσεων της προηγούμενης χρήσεως.
Αναφορά επί Άλλων Νομικών και Κανονιστικών θεμάτων
Επαληθεύσαμε τη συμφωνία και την αντιστοίχηση του περιεχομένου της Έκθεσης Διαχειρίσεως της Δημαρχιακής Επιτροπής προς το Δημοτικό Συμβούλιο με τις ανωτέρω οικονομικές καταστάσεις.