Πώς θα ψηφίσω στις ευρωεκλογές

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΣ* , εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Το πώς θα ψηφίσω στις ευρωεκλογές προηγείται του τι θα ψηφίσω. Τρία κριτήρια θα καθορίσουν την ψήφο μου: (α) Ευρωπαϊκή ταυτότητα, (β) εγχώριο διακύβευμα, (γ) σύνθεση ψηφοδελτίου. Να ξεκινήσω από τη Ν.Δ. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) στο οποίο μετέχει ήταν μια από τις δυνάμεις που έχτισαν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ομως σήμερα το ΕΛΚ εκφράζει τις πολιτικές των συντηρητικών κομμάτων και κυβερνήσεων του Βορρά, που φέρουν μεγάλη ευθύνη για την άτολμη διαχείριση της κρίσης.

Η ευρωπαϊκή κεντροδεξιά μεταθέτει στις εθνικές κοινωνίες το αποκλειστικό βάρος της οικονομικής προσαρμογής. Η αλληλεγγύη της προς τον Νότο δειλή, η προτεραιότητα της απασχόλησης δευτερεύουσα. Επίσης, με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις, το ψηφοδέλτιο της Ν.Δ. είναι απογοητευτικό, στα όρια του προσβλητικού. Ουσιαστικά, ο μόνος λόγος για να ψηφίσει κανείς τη Ν.Δ. είναι το εγχώριο πολιτικό διακύβευμα. Η αποτροπή μιας νίκης του ΣΥΡΙΖΑ, η κατοχύρωση της πολύτιμης σταθεροποίησης ύστερα από 5 χρόνια τρικυμίας. Ν.Δ.: 1 στα 3. Αντίθετα με τη Ν.Δ., ο ΣΥΡΙΖΑ κατεβάζει ένα βαρύ, αξιόλογο και συγκροτημένο ψηφοδέλτιο. Το κύριο πρόβλημά του είναι η συγκεχυμένη ευρωπαϊκή του ταυτότητα. Οι ευρωβουλευτές του θα ανταμώσουν με την περιθωριακή ομάδα των νεοκομμουνιστών της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ κομίζει ένα μήνυμα που πρέπει να ακουστεί, για το βαρύ κοινωνικό κόστος της κρίσης και της λιτότητας στον Νότο, ο πολιτικός φορέας του μηνύματος είναι προβληματικός. Σημαντικό είναι και το εγχώριο πολιτικό διακύβευμα. Η αγωνιώδης προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να συνθέσει μια κοινή γραμμή ανάμεσα στις ετερόκλητες συνιστώσες του, παίρνει χαρακτηριστικά πολιτικού τυχοδιωκτισμού.

Το σύνθημα «καμιά θυσία για το ευρώ» δηλώνει άγνοια της οικονομικής πραγματικότητας και περιφρόνηση προς τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Ασφαλώς τα πλεονεκτήματα του ευρώ προϋποθέτουν αντίστοιχες υποχρεώσεις από όλα τα κράτη-μέλη. Τι θα πει «καμία θυσία», όταν διεκδικείς από τους άλλους στήριξη και απομείωση χρέους; Και με πόση ελαφρότητα μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να δηλώνει ότι θα διακόψει την πληρωμή ομολόγων του Ευρωσυστήματος, ζωντανεύοντας τον εφιάλτη της χρεοκοπίας και της δραχμής; «Καμία θυσία για το ευρώ» σημαίνει στην πραγματικότητα «χαμένες όλες οι θυσίες για τη σταθεροποίηση της χώρας μέσα στο ευρώ». ΣΥΡΙΖΑ: 1 στα 3.

Η «Ελιά» κατεβάζει ένα πολύ αξιοπρεπές ψηφοδέλτιο, παρότι απουσιάζει η καλύτερη απερχόμενη ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, η Αννυ Ποδηματά, εισηγήτρια του φόρου χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Το ψηφοδέλτιο της «Ελιάς» περιλαμβάνει νέους υψηλών προσόντων αλλά και ώριμους τεχνοκράτες της Ε.Ε., που θα μπορούσαν να αποτελέσουν άριστους ευρωβουλευτές. Το μεγαλύτερο βαρίδι της «Ελιάς» είναι η σύνδεσή της με το ΠΑΣΟΚ, αλλά το ψηφοδέλτιό της συνιστά διεύρυνση προς πρόσωπα εκτός κόμματος, εξυπηρετώντας κάπως το αίτημα της ανανέωσης πολιτικού προσωπικού. Η επιβίωση της «Ελιάς» είναι προϋπόθεση κυβερνητικής και πολιτικής σταθερότητας. Ο πολιτικός κίνδυνος μπορεί να ανακόψει την πορεία βελτίωσης των οικονομικών μεγεθών και να μας ξαναρίξει σε περιδίνηση αστάθειας όπως το 2010-12.

Πλεονέκτημα της «Ελιάς», η ένταξή της στο Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΕΣΚ). Η Ελλάδα βιώνει σήμερα εφιαλτική ανεργία επιπέδων Μεγάλης Υφεσης. Το ευρώ και η Ελλάδα χρειάζονται αναβίωση της ατζέντας της συνοχής και απόλυτη ευρωπαϊκή προτεραιότητα αντιμετώπισης της ανεργίας στον Νότο. Προέχει επομένως η ενίσχυση των ευρωπαϊκών δυνάμεων, που αναδεικνύουν τις προτεραιότητες αυτές. Η παράταξη που τις υπηρετεί με τη μεγαλύτερη συνέπεια, επιρροή και εσωτερική ομοιογένεια είναι το ΕΣΚ. «Ελιά»: 3 στα 3.

Η ΔΗΜΑΡ επίσης ανήκει στο ΕΣΚ. Εχει ψηφοδέλτιο σοβαρών ανθρώπων, με προοδευτικό φιλοευρωπαϊκό στίγμα. Ομως, μετά την αρχική της γενναιότητα να συμμετάσχει στην κυβέρνηση Σαμαρά, η ΔΗΜΑΡ επέλεξε τον εύκολο δρόμο της αντιπολίτευσης. Είχε δίκιο για τους ακροδεξιούς θυλάκους στη Ν.Δ. και για το αυταρχικό κλείσιμο της ΕΡΤ, όμως έπρεπε να μείνει και να το παλέψει. Αποχωρώντας από την κυβέρνηση, η ΔΗΜΑΡ απέσεισε τη φθορά της συγκυβέρνησης, απέσεισε όμως και την ευθύνη. Κατέστη κόμμα μειωμένης πολιτικής βαρύτητας. Και χρεώνεται και την απόρριψη της δημιουργίας μιας μεγάλης κεντροαριστεράς, που επιδίωκε το εγχείρημα των 58. ΔΗΜΑΡ: 2 στα 3.

Το «Ποτάμι» προέρχεται από την κοινωνία. Εχει προοδευτικό και φιλελεύθερο ευρωπαϊκό στίγμα και πολύ καλό ψηφοδέλτιο. Εξυπηρετεί την ανάγκη πολιτικής ανανέωσης στο κέντρο του πολιτικού φάσματος. Εστω και με προγραμματική ασάφεια, έστω και ανυποψίαστο για τα σκληρά διλήμματα της διακυβέρνησης, έστω και ψαρεύοντας στα νερά της αντιπολιτικής. Είναι παρά ταύτα ένας ενάρετος λαϊκισμός στην υπηρεσία του καλού, γιατί μπορεί να φέρει τον κόσμο από τον καναπέ στην κάλπη υπέρ της Ευρώπης.

Ομως το «Ποτάμι» έχει αρνηθεί να προσδιορίσει την πολιτική ομάδα στην οποία θα ενταχθεί. Ο τακτικισμός δεν βοηθά ούτε στην αποσαφήνιση του ευρωπαϊκού πεδίου ούτε στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Οι Ευρωπαίοι Πράσινοι έχουν περιορισμένη επιρροή στα ζητήματα που ενδιαφέρουν την Ελλάδα. Της Συμμαχίας Φιλελεύθερων και Δημοκρατών (ALDE) ηγείται ο λαμπρός ευρωπαϊστής Γκι Φερχόφσταντ. Το ALDE όμως κουβαλάει επίσης κόμματα ευρωσκεπτικιστών, όπως το σημερινό FDP, και δυνάμεις απρόθυμες για την οικοδόμηση στενότερης συνοχής, όπως ο γκρίζος Ολι Ρεν. Το ΕΣΚ, στη συγκυρία αυτή, θα ήταν η προτιμότερη επιλογή. Δεν είναι όλοι ακριβώς ίδιοι. «Ποτάμι»: 2,5 στα 3.

* Ο κ. Γ. Παγουλάτος είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και επισκέπτης καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης.