Πάμε σαν άλλοτε;

Tου Πασχου Mανδραβελη

Yπάρχουν πολλοί τρόποι να αξιολογηθούν οι προτάσεις ενός πολιτικού χώρου για έξοδο από την κρίση. Ο πιο ασφαλής είναι να μετρηθεί πραγματικά τι κοστίζουν· πρόταση, πρόταση, αράδα, αράδα. Ο πιο χοντρικός είναι να δούμε ποιους επηρεάζουν· ομάδα, ομάδα του πληθυσμού. Προτάσεις που αφήνουν όλους ευχαριστημένους έχουν κάποιο λάκκο. Ερχονται από το παρελθόν, τότε που λεφτά υπήρχαν στις αγορές και με δανεικά μπορούσαμε να έχουμε και το κράτος ολάκερο και τους ψηφοφόρους ευχαριστημένους.

Δυστυχώς, σήμερα δεν βρισκόμαστε σ’ αυτή την κατάσταση. Τα δανεικά στέρεψαν και επιδοματικές πολιτικές, που θα φέρουν αυτήν που νομίζαμε κεϊνσιανή ανάπτυξη, δεν υπάρχουν. Εκτός αυτού, η δεκαετία του ’80 έδειξε ότι σε μια ανοιχτή οικονομία χωρίς ισχυρή παραγωγική βάση το να ρίχνεις λεφτά που δεν έχεις στην αγορά, δημιουργείς παραγωγικό αποτέλεσμα σε άλλες χώρες και σου απομένουν τα χρέη. Και να σκεφθεί κανείς ότι στη δεκαετία του ’80 η ελληνική οικονομία ήταν πολύ πιο κλειστή απ’ ό, τι είναι σήμερα.

Η «επανεκκίνηση της οικονομίας», λοιπόν, που υποσχέθηκε στο Ζάππειο ο κ. Σαμαράς έχει πολύ παρελθόν, αλλά δεν έχει μέλλον. Ακόμη κι αν είχαμε εκατό δισ. να ρίξουμε άμεσα στην αγορά, η οικονομία θα έκανε πέντε–δέκα κύκλους (όσο, τέλος πάντων, κυκλοφορούσε το χρήμα στο εσωτερικό) και μετά σαν χαλασμένη μηχανή θα έσβηνε. Τα χρήματα αυτά σιγά σιγά θα έφευγαν στο εξωτερικό για εισαγωγές προϊόντων, αυτών που χρειαζόμαστε να ανταλλάξουμε και να καταναλώσουμε. Και μετά, μόλις στέρευε πάλι το ρευστό, θα βρισκόμασταν σε χειρότερη ύφεση και με μεγαλύτερα χρέη. Αυτό εξάλλου δεν κάναμε όλα αυτά τα χρόνια για να φτάσουμε εδώ που φτάσαμε;

Δημιουργικό σοκ στην οικονομία είναι αυτό που ούτε η κυβέρνηση πράττει ούτε η αντιπολίτευση προτείνει. Το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, για παράδειγμα, θα μπορούσε να δημιουργήσει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα. Κατ’ αρχάς, θα έπεφταν ιδιωτικά λεφτά στην αγορά, από μικρές –έστω– επενδύσεις που σήμερα απαγορεύονται διά νόμου. Ενας νέος φαρμακοποιός, για παράδειγμα, θα μπορούσε να δοκιμάσει την τύχη του, να φτιάξει ένα καινούργιο μαγαζί, να ρίξει λεφτά, να προσλάβει ανθρώπους, να πληρώσει συνεργεία να κινηθεί η αγορά. Και όμως: στο θέμα του ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων και η κυβέρνηση πασάλειψε τα πράγματα και ο κ. Σαμαράς δεν είπε κουβέντα. Στην 7.000 λέξεων ομιλία του δεν υπάρχει κουβέντα για τα κλειστά επαγγέλματα. Και να πει κανείς ότι το θέμα δεν προσφέρεται για αντιπολίτευση;

Αλλά και για το μεγαλύτερο έλλειμμα της κυβερνητικής πολιτικής, την περιστολή των κρατικών δαπανών, είπε ελάχιστα ο κ. Σαμαράς. Εντάξει: για περιορισμό της σπατάλης μιλάνε όλοι και η ηλεκτρονική συνταγογράφηση είναι προτεραιότητα και της κυβέρνησης. Αλλά υπάρχουν χιλιάδες οργανισμοί που απλώς διευρύνουν τα ελλείμματα και πρέπει άμεσα να κλείσουν. Γι’ αυτούς δεν υπήρξε καμιά ουσιαστική αναφορά στην ομιλία του κ. Σαμαρά.

Ενα πράγμα πρέπει να καταλάβουμε: η έξοδος από την κρίση δεν είναι εύκολη, ούτε μπορεί να γίνει με πασαλείμματα. Η αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας δεν μπορεί να επιτευχθεί με την επιδότηση του υπάρχοντος μοντέλου και ας χειροκροτούν όσο θέλουν οι θεσμικοί εκπρόσωποι του αεριτζίδικου καπιταλισμού. Για να γυρίσει η πραγματική ανάπτυξη, θέλει δουλειά πολλή. Αλλά αυτό δεν το λέει κανένας...